آیا بازگشت این تحریم‌ها آن‌طور که رسانه‌ها بازتاب می‌کنند، به اقتصاد ایران لطمه خواهد زد؟
گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی فعال‌سازی مکانیسم ماشه، دیروز به حقیقت رسید. تروئیکای اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) در پی نامه‌ای به شورای امنیت، با استناد به بند «اسنپ‌بک» در قطعنامه ۲۲۳۱، خواستار بازگرداندن تحریم‌های این شورا شدند. نحوه‌ی نگارش این بند از «فنی‌ترین قرارداد تاریخ» به زعم اصلاح‌طلبان، طوری است که وتوی مخالف آن، قابلیت حفظ مصونیت ایران از تحریم‌ها را ندارد و هر کشوری می‌تواند خودسرانه این تحریم‌ها را بازگرداند. اما آیا بازگشت این تحریم‌ها آن‌طور که رسانه‌ها بازتاب می‌کنند، به اقتصاد ایران لطمه خواهد زد؟
گوشه‌ای از بیانات رهبر انقلاب در جمع دانشجویان در ۲۲ اسفند ۱۴۰۳: «به اعتراف دشمن تحریم‌ها به تدریج در حال بی‌اثر شدن هستند. ایران به توانایی خنثی کردن و دور زدن تحریم‌ها رسیده است».
حالا سؤال اصلی اینجاست که اگر غرب واقعاً تحریم مؤثری در آستین داشت، چرا تا به امروز دست نگه داشته است؟ واقعیت این است که غرب هرچه در چنته داشت، از تحریم نفتی تا مسدود کردن سوئیفت، مدت‌هاست رو کرده و دیگر برگ برنده‌ای در دستش ندارد. وضعیت فعلی مکانیسم ماشه نیز، بیشتر یک بلوف سیاسی است و نیتش ادامه‌ی مسیر اقتصاد شرطی‌شده در ایران است که در آخر بتوانند بازار ارزی و افکار عمومی مردم ایران را به کنشگری خودشان گره بزنند.
تحریم‌های سازمان ملل، که با اسنپ‌بک قرار است بازگردند، عمدتاً به مسائل هسته‌ای و نظامی محدودند و به شریان‌های حیاتی اقتصاد، مثل صادرات نفت یا نقل‌وانتقالات مالی، زخم مستقیمی نمی‌زنند. مؤسسه کپلر گزارش داده است که صادرات نفت ایران، حتی در اوج فشارهای تحریمی، فقط ۷ درصد افت کرده و به ۱.۵ میلیون بشکه در روز رسیده است. این یعنی بازارهای جدید در آسیا به همراه دیپلماسی فعال منطقه‌ای، عملاً دست تحریم‌ها را از پشت بسته‌است.
در آخر باید افزود که نمی‌شود از خطای بزرگ تیم مذاکره‌کننده برجام، به‌ویژه ظریف و عراقچی، چشم پوشید. بند مکانیسم ماشه، که به غرب اجازه می‌دهد با یک وتوی معکوس تحریم‌ها را احیا کند، از روز اول پاشنه آشیل این توافق بود. ظریف که در روزهای اولیه‌ی نگارش برجام، ابتدائاً وجود این بند را انکار کرد؛ اما بعد از چانه‌زنی‌های مجلس وقت و تیم سابق مذاکره‌کننده، ظریف پذیرفت که این بند وجود دارد اما قابلیت اجرایی شدنش را زیر سوال برد. اما امروزه فانتزی‌ها و خوش‌خیالی ظریف در آن زمان بیشتر به طنزی تلخ می‌ماند و تبدیل به یک نوستالژی عذاب‌آور شده است.
عراقچی هم، که امروز هشدار می‌دهد ماشه پایان نقش اروپا در مذاکرات است، خود یکی از معماران این توافق ننگین بود. این اشتباه که اهرمی یک‌طرفه به دست دشمن داد، نتیجه خوش‌خیالی به طرف‌هایی بود که بارها نشان داده‌اند قولشان قول نیست و هیچ دلیلی برای دلسوزی به حال مردم ایران ندارند. با این همه، ایران با تکیه بر اقتصاد مقاومتی و سیاست‌های منطقه‌ای، این طوفان را هم از سر می‌گذراند و ثابت می‌کند که تیغ زنگ‌زده تحریم‌های غرب دیگر نمی‌بُرد.
