• میدل ایستآی، رسانه تحلیلی بریتانیایی در حوزه مسائل غرب آسیا است و گرایشی چپ و حافظهکار دارد. این رسانه عموما بر ضد سیاستهای آمریکا تولید محتوا میکند. برایان کاتولیس، نویسنده این گزارش سیاست های ترانپ در خاورمیانه را مورد ارزیابی قراردادهاست. او اشاره میکند که؛ سیاست خارجی ترامپ در خاورمیانه با چالشهای عمدهای مواجه است. اگرچه در برخی موارد مانند توافق صلح رواندا و جمهوری دموکراتیک کنگو و توافقات اقتصادی در خلیج فارس پیشرفتهایی حاصل شده، اما در مسائل اصلی همچنان ناکامیهایی وجود دارد. دو چالش اصلی که سیاست خارجی ترامپ را تحتتأثیر قرار دادهاند، جنگ غزه و مسائل هستهای ایران هستند.
• در زمینه مسائل ایران: پس از حمله نظامی آمریکا به تأسیسات هستهای ایران، این کشور همکاری خود را با آژانس بینالمللی انرژی اتمی متوقف کرده و فعالیتهای هستهای خود را ادامه داده است. این موضوع ابهاماتی را در رابطه با آینده مذاکرات هستهای ایجاد کرده و ممکن است به درگیریهای بیشتر منجر شود. همچنین، حوثیهای یمن که از سوی ایران حمایت میشوند، به تهدیدات خود علیه اسرائیل ادامه میدهند.
• در مورد جنگ غزه: بحران انسانی بزرگی بهوجود آمده است که صدها نفر جان خود را از دست دادهاند. ترامپ در تلاش است تا آتشبس جدیدی میان اسرائیل و حماس برقرار کند، اما این مسئله هنوز حلنشده باقی مانده است. در جبهه اسرائیل و فلسطین، اگرچه پیشرفتهایی در عادیسازی روابط برخی کشورهای عربی با اسرائیل مشاهده میشود، اما مسئله راهحل دو دولتی همچنان حلنشده است.
• با وجود برخی دستاوردها مانند توافقات اقتصادی در منطقه و پیشرفتهای در ناتو، سیاست خارجی ترامپ در مجموع متناقض است. در زمینههای مهمی مانند جنگها و جنگهای تجاری، ترامپ نتوانسته به اهداف خود برسد. در نظرسنجیها نیز اکثریت مردم آمریکا از نحوه مدیریت سیاست خارجی توسط ترامپ راضی نیستند.
• سیاست خارجی ترامپ در خاورمیانه به دلیل چالشهای مختلف و مسائل حلنشده در کشورهای کلیدی مانند ایران و فلسطین، در وضعیت بلاتکلیفی قرار دارد و دستیابی به پیشرفتهای پایدار در کوتاهمدت بعید به نظر میرسد.
میدل ایستآی؛ سیاست خارجی ترامپ در خاورمیانه در حال حاضر در وضعیت بلاتکلیفی قرار دارد و با چالشهای عمدهای مانند جنگ غزه و مسائل هستهای ایران که هنوز حلنشده دست و پنجه نرم میکند. در حالی که دولت ترامپ در زمینههای دیگر مانند توافق صلح رواندا و جمهوری دموکراتیک کنگو و توافقات اقتصادی در خاورمیانه پیشرفتهایی داشته، در مقابل در برخی از اهداف بزرگ خود مانند پایان دادن به جنگها و حل مشکلات تجاری شکست خورده است.
سیاست آمریکا در خاورمیانه بهویژه بعد از حمله نظامی به تأسیسات هستهای ایران و جنگ غزه، همچنان با ابهامات زیادی مواجه است. ایران همکاری خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را متوقف کرده و جنگ غزه خسارات فراوانی به بار آورده است. ترامپ هنوز در تلاش است تا آتشبس جدیدی میان اسرائیل و حماس برقرار کند.
پیشرفت در مسائل عرب-اسرائیل، بهویژه در زمینه عادیسازی روابط، وجود دارد، اما مسائل کلیدی مانند راهحل دو دولتی اسرائیل و فلسطین هنوز حلنشدهاند. دولت امارات نیز به اهمیت وجود دولت فلسطینی برای صلح پایدار تأکید کرده است. در مجموع، کارنامه ضعیف ترامپ در سیاستهای خاورمیانهای نشان میدهد که دستیابی به پیشرفت واقعی و پایدار در آینده نزدیک دشوار است.
برایان کاتولیس
سیاست داخلی در ایالات متحده در صدر توجهات قرار گرفته، زیرا کنگره در تلاش است تا لایحه بودجه پیشنهادی رئیسجمهور دونالد ترامپ را در مهلتی فشرده تصویب کند. اما ماه ژوئیه همچنین در حال تبدیل شدن به ماهی سرنوشتساز برای سیاست خارجی ترامپ در خاورمیانه و فراتر از آن است.
سنای آمریکا در اوایل این هفته با اختلاف اندکی لایحه بودجه ترامپ را تصویب کرد. اکنون مجلس نمایندگان باید شکافهای درون حزب خود ترامپ را پر کند تا بتواند به هدف رئیسجمهور مبنی بر تصویب این لایحه پیش از تعطیلات چهارم ژوئیه دست یابد. موفقیت یا ناکامی ترامپ و حزبش در این زمینه ممکن است بر نحوه برخورد او با سیاست خارجی، از جمله چالشهای مهم و پابرجا در خاورمیانه، تأثیرگذار باشد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، هفته آینده برای سومین بار از زمان بازگشت ترامپ به قدرت در اوایل امسال، به واشنگتن میآید. این دیدار در حالی صورت میگیرد که هنوز پرسشهایی درباره وضعیت برنامه هستهای ایران و مسائل حلنشده مهم در جنگ غزه باقی مانده است.
سیاست خارجی ترامپ دستاوردهای محدودی داشته، در حالی که آزمونهای بزرگتری در پیش است
دیپلماسی دوره دوم ریاستجمهوری ترامپ با اعلام توافق صلح بین رواندا و جمهوری دموکراتیک کنگو در ۲۷ ژوئن در کاخ سفید، شاهد پیشرفتهایی بوده است. این توافق در مرکز آفریقا برای تیم ترامپ اهمیت ویژهای دارد، بخشی به دلیل منابع عظیم مواد معدنی حیاتی در این منطقه و رقابت آمریکا با چین برای دسترسی به آنها. فراتر از این توافق، فهرست رو به رشد دستاوردهای مثبت ترامپ در سیاست خارجی دوره دوم او اکنون شامل موارد زیر است:
تعهدات مالی ناتو: در نشست هفته گذشته، کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) متعهد شدند تا سال ۲۰۳۵، سهم خود در هزینههای دفاعی و امنیتی را به ۵٪ تولید ناخالص داخلی افزایش دهند.
توافق هند و پاکستان: در ماه مه، هند و پاکستان به توافق آتشبس دست یافتند که با میانجیگری دولت ترامپ حاصل شد
چندین توافق اقتصادی در خاورمیانه: سفر ترامپ به خلیج فارس در ماه مه، منجر به توافقهای عمده اقتصادی و فناوری با بازیگران منطقهای شد، همراه با تدوین رویکردی جدید از سوی آمریکا در قبال سوریه.
توافق درباره منابع معدنی: در ماه آوریل، توافقی با اوکراین به امضا رسید که بر اساس آن، صندوقی برای بازسازی و سرمایهگذاری ایجاد شد و به ایالات متحده امکان دسترسی به ذخایر منابع طبیعی و مواد معدنی حیاتی اوکراین را میدهد.
با این حال، در مجموع کارنامه سیاست خارجی دوره دوم ترامپ همچنان بسیار متناقض است، چرا که رئیسجمهور تاکنون در تحقق برخی از اهداف بزرگ خود ناکام مانده است، از جمله: ادامه جنگ روسیه علیه اوکراین: روسیه به حملات خود علیه اوکراین ادامه میدهد و نیروهای خود را در مناطق کلیدی کشور متمرکز کرده است، زیرا تلاشهای صلح ترامپ ناکام مانده و دولت او ارسال مهمات حیاتی به اوکراین را متوقف کرده است.
عدم حصول نتایج روشن در جنگهای تجاری: دهها کشور جهان، از جمله متحدان نزدیک مانند کانادا، همچنان در تلاش برای توافقات تجاری با آمریکا هستند، در حالی که مهلت جدید ترامپ برای اجرای تعرفههای پرهزینه در تاریخ ۹ ژوئیه نزدیک میشود. رقیب جهانی، چین، خود را برای مرحله بعدی این جنگ تجاری آماده میکند.
ابهام درباره بودجه بزرگ ترامپ: این طرح بودجه صرفاً مربوط به سیاست داخلی نیست، زیرا نسخهای که دیروز در سنای آمریکا تصویب شد، شامل ۱۵۰ میلیارد دلار هزینه اضافی برای دفاع و افزایش قابل توجه بودجه برای اقدامات مهاجرتی است.
این کارنامه نامتوازن در سیاست خارجی باعث شده دیدگاههای آمریکاییها نسبت به عملکرد ترامپ در این حوزه نیز دچار تفرقه باشد. در نظرسنجی اخیر NPR/PBS/Marist که اواخر ژوئن و پس از حملات نظامی به ایران انجام شد، اکثریت آمریکاییها (۵۲٪) با نحوه مدیریت سیاست خارجی توسط ترامپ مخالف بودند و ۴۱٪ از آن حمایت کردند.
خاورمیانه: دو چالش اصلی ایران و مسئله اسرائیل-فلسطین همچنان حلنشده باقی ماندهاند
علاوه بر این چالشهای جهانی مهم، تیم ترامپ همچنان با مجموعهای پیچیده از درگیریها و تنشها در سراسر خاورمیانه روبهرو است.
سیاست آمریکا در خاورمیانه به دلیل بیثباتی کلی در منطقه، در وضعیت موقتی بلاتکلیفی قرار دارد — و این موضوع باعث میشود سومین دیدار ترامپ و نتانیاهو در هفته آینده، احتمالاً از اهمیت سرنوشتسازی برخوردار باشد.
در رابطه با ایران، پس از حمله نظامی آمریکا در ۲۱ ژوئن به تأسیسات هستهای رژیم در میانه جنگ ۱۲ روزه بین اسرائیل و ایران، همچنان ابهامات و سوالات مهمی درباره تأثیر کلی این جنگ بر محاسبات تهران باقی مانده است. ایران همکاری خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) را معلق کرده و تصاویر ماهوارهای نشاندهنده فعالیتهای جدید در تأسیسات هستهای فردو است که هدف حمله آمریکا قرار گرفته بود. چشمانداز مذاکرات بیشتر کمرنگتر از احتمال ژستهای عمومی است که ممکن است به درگیریهای بیشتری منجر شود. حوثیهای یمن که از سوی ایران تسلیحات و حمایت دریافت میکنند، با وجود توافقی که ترامپ در ماه مه با آنها برای توقف حملات به نیروها و کشتیهای آمریکایی در دریای سرخ امضا کرد، همچنان اسرائیل را تهدید میکنند.
جنگ غزه نیز خسارات سنگینی بر جای گذاشته است، بهطوریکه بیش از ۱۷۰ نهاد انساندوستانه خواستار تعطیلی بنیاد انساندوستانه غزه شدهاند؛ سازمانی جدید که در مراکز توزیع کمک در غزه فعالیت میکند و صدها فلسطینی در حین دریافت کمکها جان خود را از دست دادهاند. ترامپ که با توافق آتشبس و آزادی گروگانها بین اسرائیل و حماس وارد کاخ سفید شده بود، این هفته اعلام کرد اسرائیل به آتشبس جدیدی رضایت داده و از حماس خواست شرایط آن را بپذیرد.
به طور کلی در جبهه عرب-اسرائیل، زمزمههایی از پیشرفتهایی در جهت عادیسازی روابط منطقهای شنیده میشود. نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، استیو ویتکاف، نیز هفته گذشته ابراز امیدواری کرد که کشورهای بیشتری به توافقنامه ابراهیم بپیوندند.
با این حال، پیشرفت در این مسائل بدون برخی عوامل کلیدی غیرممکن به نظر میرسد: توافقی پایدار برای آتشبس و آزادی گروگانها و مسیر روشنی به سوی راهحل دو دولتی میان اسرائیلیها و فلسطینیها. همین هفته گذشته، دیپلمات ارشد اماراتی، لانا نسیبه، بار دیگر تأکید کرد که برای دستیابی به صلح جامع در خاورمیانه، وجود یک دولت فلسطینی برای ثبات بلندمدت ضروری است. این خواستهای بزرگ است و کارنامه ضعیف دوره دوم ترامپ در رسیدن به دستاوردهای دیپلماتیک مهم در زمینه ایران و مسئله اسرائیل-فلسطین نوید پیشرفت واقعی و پایدار در آینده نزدیک را نمیدهد.
برایان کاتولیس، پژوهشگر ارشد در موسسه خاورمیانه است.