نیویورک تایمز، رسانه چپ و دمکرات آمریکایی در این تحلیل به یک وجه تمایز مهم میان ایران و کره شمالی میپردازد؛ داشتن سلاح هستهای!
تحلیلگر نیویورک تایمز تاکید میکند که آمریکا به این دلیل به خودش اجازه میدهد که به تاسیسات هستهای ایران حمله کند که ایران سلاح هستهای ندارد و در مقابل به خود جرئت نمیدهد که به کره شمالی حمله کند چون کره شمالی دارای 50 کلاهک هستهای است. و به نوعی داشتن سلاح هستهای را یک ابزار مهم برای بازدارندگی معرفی میکند. البته این نکته حائز اهمیت است که داشتن سلاح هستهای تنها عامل بازدارنده نیست، مشخصا در همین گزارش به موشکهای قارهپیمای کره که احتمالاً میتوانند هر شهر بزرگ آمریکا و پایگاههای نظامی آن در منطقه آسیا-اقیانوس آرام را هدف قرار دهد، هم اشاره میشود. همچنین ائتلاف کره با چین و روسیه نیز یکی دیگر از عوامل قدرت زا و بازدارنده کره دانسته شدهاست.
این تحلیل پیشنهاد میکند که آمریکا باید دیپلماسی همهجانبه را به کار بگیرد تا بتواند برنامه هستهای کره را متوقف کند و در ازای آن بخشی از تحریمها را لغو کند. و با توجه به واقعیتهای موجود و عدم امکان کنترل کره باید دکترین خود را تغییر دهد.
نیویورک تایمز؛ یک روز پس از آنکه ۱۴ بمب ۳۰ هزار پوندی آمریکایی بر تأسیسات هستهای ایران فرود آمد، وزارت خارجه کره شمالی از طریق رسانههای دولتی بیانیهای منتشر کرد و ادعا کرد که آمریکا «به طور خشونتآمیزی تمامیت ارضی و منافع امنیتی یک کشور مستقل را لگدمال کرده است.»
اما برخلاف کره شمالی، ایران هنوز سلاح هستهای ندارد. این موضوع برای رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به مثابه تأییدی بر باور دیرینهاش است: داشتن سلاح هستهای برای بقا و حفظ قدرت حیاتی است. آیا آمریکا چنین عملیاتی جسورانه و پیشدستانه را علیه کشوری انجام میداد که بتواند به طور معتبر با بمب واکنش نشان دهد؟
این محاسبه ذهن کیم را از زمان به قدرت رسیدنش از پدرش بیش از یک دهه پیش به خود مشغول داشته است. هیچ چیزی نتوانسته مانع او شود تا پیشبرد برنامه نظامی، صنعتی و علمی برای توسعه سلاحهای هستهای و موشکهای دوربردی که ایالات متحده و متحدانش را هدف بگیر، دست بکشد. و به طرز قابل توجهی، او به این اهداف دست یافته است. با وجود تلاشهای چندین دههای آمریکا و قدرتهای جهانی برای منصرف کردن کره شمالی، این کشور کوچک و منزوی تخمین زده میشود که حدود ۵۰ کلاهک هستهای دارد و مواد کافی برای ساخت ۴۰ کلاهک دیگر را نیز تولید کرده است. موشکهای قارهپیمای آنها احتمالاً میتوانند هر شهر بزرگ آمریکا را هدف قرار دهند و هزاران موشک دیگر در برد پایگاههای نظامی آمریکا در منطقه آسیا-اقیانوس آرام هستند.
عکسهای فراوانی از کیم جونگ اون در حال نظارت بر آزمایش موشکها، دیدار با دانشمندانی که موشکها را طراحی میکنند و بازدید از مجتمعهای عظیمی که سوخت بمب اتمی تولید میکنند در اینترنت منتشر شده است. کیم میخواهد دنیا بداند که برنامه هستهای کره شمالی که اکنون قدرتمند است، هر روز پیشرفت میکند.
برخلاف ایران، رئیسجمهور ترامپ برای خلع سلاح کره شمالی تهدید به جنگ نکرده است. در واقع، پنج ماه از دوره دوم ریاستجمهوری او گذشته و ظاهراً توجه چندانی به این موضوع ندارد، حتی در حالی که کیم با تسلیحات هستهای و موشکی و اتحادهای جدید قویتر شده است. اگر آمریکا نتوانسته آسیب غیرقابل بازگشتی به برنامه هستهای ایران با حملات هوایی وارد کند، کارزار مداومی که برای موفقیت لازم باشد علیه کره شمالی بسیار دشوار است.
اکنون که هیاهوی عملیات نظامی علیه برنامه هستهای ایران فروکش کرده، مشکل لاینحل برنامه کره شمالی بزرگتر شده است. هیچ نشانهای وجود ندارد که چنین ماموریتی علیه کره شمالی در دستور کار باشد و نباید هم باشد. بیایید به جای آن به مسیرهای دیپلماتیک امیدوارکنندهتر فکر کنیم.
چرا کره شمالی برنامه هستهایاش را کنار نمیگذارد؟
کیم بارها اعلام کرده که برنامه هستهای را رها نمیکند و آن را برای حفظ قدرت خانوادهاش ضروری میداند. با این حال، رؤسای جمهور جمهوریخواه و دموکرات آمریکا بیش از ۲۵ سال است که دنبال «خلع سلاح کامل، قابل راستیآزمایی و غیرقابل بازگشت» کره شمالی بودهاند. در سال ۲۰۲۱، جو بایدن برای گفتوگو با پیونگیانگ بدون پیششرط دعوت کرد که بینتیجه ماند. امسال هم ترامپ به دنبال هدف غیرواقعی کنار گذاشتن کامل برنامه هستهای کیم بود.
آمریکا دیگر نمیتواند اجازه دهد که این خواسته منسوخ، مانع شروع دیپلماسی شود. هرچند واشنگتن کره شمالی را به عنوان یک قدرت هستهای به رسمیت نمیشناسد، اما ارتش آمریکا برنامهریزیها و مانورهایش را بر اساس واقعیت داشتن این تسلیحات انجام میدهد. خود ترامپ نیز حداقل سه بار علناً گفته که کره شمالی هستهای است. به رسمیت شناختن این واقعیت دشوار است، اما برای پیشرفت دیپلماتیک ضروری است.
پیشنهاد مقاله: توقف گسترش برنامه هستهای به جای خلع سلاح کامل
دولت ترامپ باید برنامهای دیپلماتیک طراحی کند که بر اساس آن برنامه هستهای کره شمالی در حالت توقف قرار گیرد و در ازای آن تحریمهایی که اقتصاد این کشور را فلج کردهاند کاهش یابد. این تغییر سیاست احتمالاً با واکنش منفی کره جنوبی و ژاپن و نگرانیهای بینالمللی درباره پاداش دادن به رفتارهای بد کره شمالی مواجه خواهد شد، اما تغییر رویکرد برای مدیریت خطرهای رو به رشد ضروری است.
گستردگی برنامه هستهای کره شمالی
با بررسی تصاویر ماهوارهای تجاری و تصاویر تبلیغاتی دولتی جمعآوریشده توسط مرکز مطالعات دانشگاه مدلبری، واضح است که برنامه هستهای کره شمالی بسیار وسیع است و تقریباً غیرممکن است که بتوان آن را به طور کامل برچید.
مجتمع یانگبیون (Yongbyon)
• تمرکز تمام پیشنهادهای خلع سلاح آمریکا روی این مجتمع است.
• شامل صدها ساختمان در حدود ۱۰ مایل مربع.
• تولید پلوتونیوم، اورانیوم غنیشده و تریتیوم.
• اولین ساخت در دهه ۱۹۶۰ و توسعههای مکرر تا سالهای اخیر.
• یک رآکتور ۵ مگاواتی برای تولید پلوتونیوم در سال ۱۹۸۶ تکمیل شده است.
سایت کانگسون (Kangson)
• تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که این سایت برای تولید اورانیوم غنیشده به کار میرود.
• کیم در سال ۲۰۲۴ به طور علنی از این مرکز بازدید کرد و این اولین بار بود که چنین تصویری منتشر شد.
سایت پونگهری (Punggye-ri)
• محل آزمایشهای هستهای کره شمالی از ۲۰۰۶ تاکنون.
• این سایت بارها تخریب و بازسازی شده است.
• اخیراً کیم دستور ساخت ورودی جدید تونل را داده است.
هامهونگ (Hamhung)
• شهر دوم کره شمالی و محل مونتاژ موشکها.
• اخیراً ساختمانهای جدیدی برای مونتاژ و اسکان کارگران ساخته شده است.
• کره شمالی موشکهای کوتاهبرد را به روسیه میفروشد که در جنگ اوکراین استفاده میشوند.
سوهه (Sohae)
• محل آزمایش موشکها، از جمله ماهوارهبرها و موشکهای قارهپیما.
• شامل سکوی آزمایش موتور جدید (۲۰۲۲) و سایت آزمایش موشک سیلو-بنیاد (۲۰۲۳).
روابط استراتژیک کره شمالی با روسیه و چین
کره شمالی در سال گذشته پیمان دفاعی مشترک با روسیه امضا کرده که یکی از بزرگترین تحولات از زمان جنگ سرد به شمار میرود. روسیه به نظر میرسد در زمینه فناوری موشکی و ناوهای زیرآبی هستهای به کره شمالی کمک میکند.
چین، متحد دیرینه کره شمالی، همچنان مهمترین شریک تجاری و نظامی آن است.
نتیجهگیری و چشمانداز
• برنامه هستهای کره شمالی گسترده، عملی و رو به گسترش است.
• کره شمالی با این برنامه خود را از سرنوشت رژیمهایی مانند صدام حسین نجات داده است.
• دیپلماسی همهجانبه و توقف برنامه هستهای در برابر تحریمها، تنها راهحل واقعبینانه و قابل اجرا است.
• آمریکا باید سیاستهای قبلی خود را کنار بگذارد و سیاست جدیدی برای مهار این برنامه هستهای تدوین کند.