1. واشنگتن پست، رسانه مشهور ضد ترامپ در این گزارش تصریح میکند که، ایالات متحده در اقدامی ناگهانی و هماهنگ، با حملهای هوایی و موشکی به تأسیسات هستهای ایران، مسیر مذاکرات دیپلماتیک را به نقطهای بحرانی رساند؛ حملهای که نهتنها با فریب نظامی طراحی شده بود، بلکه نشان داد واشنگتن در مواجهه با بنبست هستهای، زبان قدرت را بر دیپلماسی ترجیح میدهد. این گزارش به خوبی نحوه اجرای این عملیات را توضیح میدهد.
2. در حملهای غافلگیرانه و از پیش طراحیشده، آمریکا با استفاده از بمبافکنهای پنهانکار B-2 و زیردریاییهای مجهز به موشکهای کروز، تأسیسات هستهای کلیدی ایران در فردو و نطنز را هدف قرار داد. عملیات با استفاده از یک مانور انحرافی به سمت غرب صورت گرفت تا مسیر واقعی حمله پنهان بماند. برای نخستین بار، بمبهای سنگرشکن GBU-57 در جنگ به کار رفتند و طبق ادعای ترامپ، اهداف مورد نظر «کاملاً نابود شدند»، اگرچه ایران خسارات را «جزئی» توصیف کرد و از ادامه فعالیتهای هستهای خود خبر داد.
3. این حمله پس از آن انجام شد که ایران حاضر به پذیرش شرط «غنیسازی صفر» در مذاکرات هستهای نشد و همزمان با ادامه مذاکرات، فریب خورد. آمریکا با این عملیات نشان داد که فشار نظامی را بر دیپلماسی ترجیح داده و در شرایطی که مذاکرات بینتیجه مانده، اقدام نظامی را بهعنوان ابزار راهبردی خود به کار گرفته است. واکنش ایران نیز بر بیاعتمادی عمیق به نیت واقعی آمریکا تأکید دارد.
واشنگتنپست؛ یک حرکت انحرافی به سمت غرب نگاهها را به خود جلب کرد، در حالی که بمبافکنهای رادارگریز و زیردریاییها برای انجام حمله آماده میشدند. صبح شنبه، ردیابهای پرواز مجموعهای از بمبافکنهای پنهانکار B-2 آمریکا را ثبت کردند که از پایگاه نیروی هوایی در ایالت میسوری برخاسته و به سمت غرب، بر فراز اقیانوس آرام حرکت میکردند. اما این تنها یک فریب بود.
در همان حال، گروهی دیگر از بمبافکنهای B-2 بیسروصدا به سمت شرق حرکت کردند و به گفته مقامات دفاعی، مهمترین تأسیسات هستهای ایران را هدف قرار دادند. آنها به سایتهایی حمله کردند که بهشدت محافظت میشدند و گمان میرفت بمبهای نفوذگر عظیم آمریکایی بیشترین احتمال موفقیت را در آن نقاط دارند. رئیسجمهور ترامپ نیز اعلام کرد که زیردریاییهای آمریکا با شلیک موشکهای کروز در این حمله مشارکت داشتند و دیگر مراکز کلیدی هستهای را هدف گرفتند.
این نقشه باعث شد بمبافکنهای آمریکا سریعتر و با احتمال کمتری برای شناسایی وارد حریم ایران شوند. زمانبندی عملیات هم کمک کرد تا هدف اصلی مأموریت پنهان بماند. در روزهای اخیر، ترامپ گفته بود که برای تصمیمگیری درباره حمله، تا دو هفته زمان میگذارد تا به دیپلماسی فرصت داده شود. به گفته مقامهای آمریکایی، تا صبح شنبه هیچ دستور رسمی برای آمادهسازی حمله با B-2ها صادر نشده بود.
مجموع این حرکات و پیامها، این تصور را به وجود آورد که ایران زمان بیشتری تا آغاز حمله دارد.
یکی از مقامهای دفاعی درباره مانور انحرافی به سمت غرب که بمبافکنهای اصلی را پنهان کرده بود، گفت:
«یک فریب واقعی بود. پنهان نگهداشتن آنها و حفظ غافلگیری، کاملاً حیاتی بود.»
بی-۲ اسپیریت
از مجموع ۱۸ فروند هواپیمای بی۲ در ناوگان آمریکا، ۱۳ فروند روز شنبه فعال بودند. این بمبافکنهای سنگین پنهانکار، ۱۲ بمب از مجموع ۲۰ بمب فوقسنگین GBU-57 موجود را بر فراز تأسیسات هستهای فردو و ۲ بمب دیگر را بر تأسیسات نطنز فرو ریختند.
بی-۲ اسپیریت (B-2 Spirit)
از میان ۱۸ فروند هواپیمای بی-۲ در ناوگان آمریکا، ۱۳ فروند روز شنبه در عملیات فعال بودند. این بمبافکنهای سنگین پنهانکار، ۱۲ عدد از ۲۰ بمب سنگرشکن GBU-57 موجود را بر فراز تأسیسات هستهای فردو و ۲ بمب دیگر را بر نطنز فرود آوردند.
مشخصات فنی:
خدمه: ۲ نفر
طول: ۶۹ فوت (حدود ۲۱ متر)
دهانه بالها (از بالا): ۱۷۲ فوت (حدود ۵۲ متر)
ارتفاع (نمای جانبی): ۱۷ فوت (حدود ۵.۲ متر)
قیمت: ۲.۲ میلیارد دلار به ارزش سال ۲۰۲۲
اولین پرواز: سال ۱۹۸۹
تحویل نخستین فروند: سال ۱۹۹۳
موتورها: چهار موتور جنرال الکتریک F118-GE-100
حداکثر سرعت: زیر سرعت صوت (سابسونیک بالا)
سقف پرواز رزمی: ۵۰٬۰۰۰ پا (حدود ۱۵ کیلومتر)
برد پروازی بدون سوختگیری: ۶٬۹۰۰ مایل (حدود ۱۱٬۰۰۰ کیلومتر)
توان تسلیحاتی: قابلیت حمل مهمات متعارف و هستهای
پایگاه استقرار: پایگاه نیروی هوایی وایتمن، ایالت میسوری
ترامپ بعدازظهر شنبه به وقت شرق آمریکا، در باشگاه خصوصیاش در نیوجرسی، دستور نهایی برای آغاز عملیات را صادر کرد.
یکی از مقامات ارشد دولت درباره زمان صدور این دستور گفت:
«هدف این بود که شرایطی ایجاد شود که هیچکس انتظارش را نداشته باشد.»
ترامپ شامگاه شنبه در کاخ سفید اعلام کرد:
«امشب میتوانم به جهان گزارش دهم که این حملات، موفقیتی نظامی و خارقالعاده بود. تأسیسات کلیدی غنیسازی هستهای ایران بهطور کامل و مطلق نابود شدهاند.»
در مقابل، رسانههای دولتی ایران اعلام کردند که تنها خسارات جزئی به تونلهای ورودی وارد شده و سازمان انرژی اتمی کشور نیز اعلام کرد که فعالیتهای هستهای خود را ادامه خواهد داد.
بمبافکنهای آمریکا حامل بمبهای سنگرشکن GBU-57 Massive Ordnance Penetrators بودند؛ بمبهایی مخصوص نفوذ به اهداف مستحکم زیرزمینی. دوازده عدد از این بمبها بر فراز فردو رها شد و دو بمب دیگر نیز علیه نطنز به کار رفتند. علاوه بر این، موشکهای کروز تاماهاوک از زیردریاییها به سمت نطنز و اصفهان شلیک شدند، به گفته یک مقام دفاعی.
این نخستین باری بود که بمبهای GBU-57 در یک جنگ استفاده شدند. آمریکا حدود ۲۰ عدد از این مهمات عظیم را تولید کرده بود. این حمله، دومین بار در این درگیری یک هفتهای بود که به نظر میرسد ایران حداقل تا حدی توسط گفتوگوهای دیپلماتیک گمراه شده است. حمله اولیه اسرائیل چند روز پیش از دیدار مقامات آمریکایی و ایرانی در عمان برای ششمین دور مذاکرات هستهای انجام شد.
وزیر خارجه ایران، عباس عراقچی، در واکنش به حمله اخیر از فریبکاری شکایت کرد.
ژنرال دَن کِین از نیروی هوایی جزئیات مأموریت حمله به ایران را در یک کنفرانس خبری در پنتاگون توضیح داد. عکس: اندرو هارنیک / گتی ایمجز
عباس عراقچی درباره زمانبندی حمله در گفتگو با خبرنگاران در استانبول گفت: «ما در میانه مذاکرات بودیم.»
او با اشاره به دولت ترامپ افزود: «فکر میکنم ثابت کردند که اهل دیپلماسی نیستند و تنها زبان تهدید و زور را میفهمند و این بسیار تأسفبرانگیز است.»
مذاکرات اروپایی بدون نتیجه پایان یافت، چرا که ایران بر حفظ حق غنیسازی اورانیوم تأکید داشت و درخواست اصلی آمریکا را رد کرد.
به گفته فردی آگاه به موضوع، مقامات اسرائیلی روزها امیدوار بودند که آمریکا به زودی در حمله به ایران، بهویژه هدف گرفتن فردو، وارد عمل شود. این فرد گفت که کابینه امنیتی اسرائیل، نهاد تصمیمگیرنده در امور جنگ، شنبه شب تشکیل جلسه داد تا حملات آمریکا را بررسی و دنبال کند، چرا که میدانستند این حملات در عرض چند ساعت انجام خواهد شد.
این فرد افزود که اسرائیل نمیخواست ایرانیها پیش از حمله آمریکا، سانتریفیوژها را از فردو منتقل کنند. به همین دلیل، زمانبندی حمله بهشدت مخفی نگه داشته شد.
برخی ردیابهای پرواز اکنون معتقدند که بمبافکنهای B-2 عمداً مسیر پر سر و صدایی به سمت غرب را طی کردند تا قابل ردیابی باشند.
طبق بیانیه پنتاگون در جلسه توجیهی صبح یکشنبه گروه بمبافکنهای B-2 که از شرق جدا شدند و به ایران حمله کردند، ارتباطات خود را به حداقل رساندند.