امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه به سمت به رسمیت شناختن کشور فلسطین متمایل است؛ اما دیپلماتها و کارشناسان میگویند چنین اقدامی ممکن است راهی زودهنگام و بیاثر برای تحت فشار قرار دادن اسرائیل برای حرکت به سمت توافق صلح با فلسطینیها باشد.
جان آیریش» در گزارش دیروز چهارشنبه در رویترز نوشت، دیپلماتها و کارشناسان میگویند که این امر میتواند شکافهای غربی را نه تنها در اتحادیه اروپا (که در درون خود دچار اختلاف است) بلکه با ایالات متحده، وفادارترین متحد اسرائیل، عمیقتر کند و اگر به رسمیت شناختن چیزی بیش از یک حرکت نمادین باشد، باید با اقدامات دیگری مانند تحریمها و ممنوعیتهای تجاری همراه باشد. مقامات فرانسوی در حال بررسی این اقدام پیش از کنفرانس سازمان ملل هستند که فرانسه و عربستان بهطور مشترک بین ۱۷ تا ۲۰ ژوئن (۲۷ تا ۳۰ خرداد) میزبان آن هستند تا پارامترهای نقشه راه برای تشکیل کشور فلسطین را تعیین و در عین حال امنیت اسرائیل را تضمین کنند.
همچنین اگر مکرون این کار را انجام دهد، فرانسه نخستین کشور غربی خواهد بود که کشور فلسطین را به رسمیت میشناسد و این امر بهطور بالقوه به جنبشی که تاکنون تحت سلطه کشورهای کوچکتری بوده که عموما منتقد اسرائیل هستند، شتاب بیشتری میدهد. «اسپن بارت آیده»، وزیر امور خارجه نروژ به رویترز گفت: «اگر فرانسه اقدامی انجام دهد، چندین کشور (اروپایی) نیز از آن پیروی خواهند کرد.» موضع مکرون در بحبوحه تشدید حملات اسرائیل به غزه و افزایش خشونت شهرکنشینان اسرائیلی در کرانه باختری تغییر کرده و در پاریس احساس فوریت فزایندهای برای اقدام فوری قبل از اینکه ایده راهحل دو کشور برای همیشه از بین برود، وجود دارد. «ما باید از حرف به عمل روی آوریم. در مواجهه با واقعیتهای میدانی، چشمانداز تشکیل یک کشور فلسطینی باید حفظ شود. اقدامات برگشتناپذیر و ملموس ضروری است.» این گفته «آن-کلر لژاندر»، مشاور مکرون در امور خاورمیانه، در یک نشست مقدماتی در نیویورک در ۲۳مه به نمایندگان بود.
دیپلماتها هشدار میدهند که اگرچه مکرون اکنون از این اقدام حمایت میکند، اما هنوز تصمیم نهایی را نگرفته است و ممکن است اوضاع -از جمله توافق احتمالی آتشبس غزه – قبل از اواسط ژوئن تغییر کند. با این حال، دیپلماتهای فرانسوی در تلاشند تا بهترین شرایط را برای تصمیمگیری او فراهم کنند، از جمله ارزیابیهای کامل در کنفرانس سازمان ملل در مورد اصلاحات تشکیلات خودگردان فلسطین، خلع سلاح حماس یا بازسازی آینده. مقامات اسرائیلی ماهها صرف لابیگری برای جلوگیری از آن چیزی هستند که برخی آن را «بمب هستهای» برای روابط دوجانبه توصیف کردهاند. این ایده که فرانسه، یکی از نزدیکترین متحدان اسرائیل و عضو گروه ۷، میتواند یک کشور فلسطینی را به رسمیت بشناسد، مطمئنا بنیامین نتانیاهو را خشمگین خواهد کرد. وقتی بریتانیا و کانادا چندی پیش به فرانسه پیوستند و گفتند که میتوانند اقدامات مشخصی را علیه اسرائیل اعمال کنند و متعهد به شناسایی رسمی کشور فلسطین شدند، نتانیاهو با انتقاد شدید، رهبران سه کشور را به یهودستیزی متهم کرد.
دیپلمات ها میگویند کانادا و بریتانیا فعلا درمورد تمایلی درمورد شناسایی کشور فلسطین ندارند و میگویند اولویت همانا ایجاد تغییر در عمل است؛ چیزی که ممکن است جاهطلبیهای مکرون را تضعیف کند. به گفته دو منبع آگاه، هشدارهای اسرائیل به فرانسه از کاهش اشتراکگذاری اطلاعات تا پیچیدهتر کردن ابتکارات منطقهای پاریس – حتی اشاره به الحاق احتمالی بخشهایی از کرانه باختری – متغیر بوده است. «تامیر هیمن»، مدیر اجرایی موسسه مطالعات امنیت ملی (INSS)، به رویترز گفت: «واکنش در سراسر اسرائیل منفی خواهد بود.» وی افزود که این امر به روایتی بهشدت راستگرایانه در اسرائیل دامن میزند که جهان مخالف آن است: «این کار بیفایده و اتلاف وقت خواهد بود.»
تغییر دیدگاههای فرانسه
مکرون پس از حمله حماس در ۷اکتبر۲۰۲۳ بهشدت از اسرائیل حمایت کرد. اما او بهطور پیوسته لحن خود را علیه اسرائیل بهدلیل اقداماتش در غزه، تندتر کرده است. مکرون در مصاحبهای در ۹آوریل گفت: «ما باید به سمت به رسمیت شناختن حرکت کنیم. در چند ماه آینده، این کار را خواهیم کرد.» با این حال، در حال حاضر هیچ نشانهای وجود ندارد که هیچ کشور مسلمان یا عربی جدیدی آماده حرکت به سمت عادیسازی روابط با اسرائیل باشد. منال رضوان، مشاور وزیر امور خارجه عربستان، روز جمعه در نیویورک گفت: «صلح منطقهای با به رسمیت شناختن کشور فلسطین آغاز میشود، نه بهعنوان یک اقدام نمادین، بلکه بهعنوان یک ضرورت استراتژیک.»
گزارشگر رویترز میافزاید، منتقدان مکرون استدلال میکنند که شناسایی فلسطین باید بهعنوان بخشی از مذاکرات برای رسیدن به راهحل دو کشوری – نه قبل از آن – انجام شود و هشدار میدهند که یک اقدام زودهنگام میتواند انگیزههای فلسطینیها را برای مشارکت تضعیف کند. یک دیپلمات اروپایی با تاکید بر اختلافات درون اتحادیه اروپا گفت: «دیدگاه ما این است که این به رسمیت شناختن در حال حاضر مفید نخواهد بود یا اقدامات بیشتری را در کشورهای عضو تشویق نمیکند.»
برخی دیگر میگویند که به رسمیت شناختن باید با اقدامات دیگری مانند ممنوعیت تجارت با شهرکهای غیرقانونی اسرائیل در سرزمینهای اشغالی فلسطین در سراسر اروپا و تحریمهای خاص علیه مقامات اسرائیلی همراه شود. مقامات فرانسوی میگویند که تحت تاثیر انتقادات یا فشار اسرائیل قرار نخواهند گرفت. یک مقام ارشد فرانسوی گفت: «اگر لحظهای در تاریخ برای به رسمیت شناختن یک کشور فلسطینی وجود داشته باشد، حتی اگر فقط نمادین باشد، من میگویم که آن لحظه احتمالا فرا رسیده است.» او افزود که مکرون همچنین ممکن است بخواهد قبل از انقضای دوره ریاستجمهوری خود در سال ۲۰۲۷، ردی از خود در تاریخ به جا بگذارد.
آشفنتگی در کمکرسانی به غزه
تغییر موضع مکرون در حالی است که «پاتریک کینگزلی»، «آرون باکسرمن» و دیگران در گزارشی برای نیویورکتایمز از هرج و مرج بر سر کمکرسانی در غزه سخن میگویند. درحالیکه روز سهشنبه، نخستین روز کامل توزیع کمکهای بشردوستانه بود، اما هرج و مرج و سردرگمی در یک مرکز کمکرسانی جدید در نوار غزه کار کمکرسانی را دشوار کرد. فیلمهای تاییدشده توسط نیویورکتایمز صحنههای آشفتهای را نشان میداد که صدها نفر در محل کمکها جمع شده بودند، میدویدند و با بالا رفتن افراد از خاکریزهای شنی اطراف محل، هرج و مرج بیشتر میشد. بسیاری لگدمال شدند.
امنیت در محلهای توزیع کمکهای جدید توسط پیمانکاران خصوصی آمریکایی تامین میشد، اما ارتش اسرائیل نیز نیروهایی را در همان نزدیکی مستقر کرده است. به نوشته گزارشگران نیویورکتایمز، «بنیاد بشردوستانه غزه» در پس این تلاشهای کمکرسانی قرار داشت. بنیاد بشردوستانه غزه اعلام کرد که حدود ۸ هزار جعبه غذا در این منطقه محاصرهشده توزیع کرده است که هر کدام «۵.۵نفر را به مدت ۳.۵روز، در مجموع ۴۶۲هزار وعده غذایی، تغذیه میکند.»