برخی کارشناسان بر این باورند که موضع واحد از سوی کشورهای عربی دونالد ترامپ را ناگزیر به عقب نشینی از طرح خود در قبال غزه کرده اما با این حال مشخص نیست که در نهایت چه تصمیمی در این خصوص بگیرد و در ازای دریافت چه امتیازاتی از کشورهای عربی حاضر به لغو طرح خود برای آینده غزه شود.
به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، پس از اینکه مصر و اردن به عنوان همسایگان فلسطین با طرح دونالد ترامپ- رئیس‌جمهور آمریکا- مبنی بر خروج مردم فلسطین از غزه به مخالفت پرداختند، ترامپ تهدید کرد که کمک‌های خود به مصر و اردن را قطع می‌کند و هدف آن تحت فشار قرار دادن هر دو کشور برای پذیرش مهاجرت دسته‌جمعی فلسطینی‌ها از نوار غزه، به عنوان بخشی از طرحش برای پاکسازی قومی این سرزمین است. گفتنی است ترامپ در طرح پیشنهادی خود ترامپ قصد داشت تا خود به بازسازی این منطقه بپردازد.
بیشتر بخوانید:
امارات یک کشور کاملا صهیونیستی شده است/ احتمال لغو طرح ترامپ در ازای دست برداشتن اعراب از راهکار دو دولتی
اکنون سؤال این است که ایستادگی در برابر طرح ترامپ به عواقب و تأثیری در آینده برای این کشورها می‌تواند داشته باشد؟
باید گفت اعراب حوزه خلیج فارس به‌خصوص مصر و اردن نمی‌توانند طرح جابجایی ترامپ در غزه را بپذیرند، زیرا این یک تهدید وجودی برای رژیم‌های آنها است. در حالی که تاکنون، وابستگی آنها به آمریکا یک وضعیت برد-برد را نشان می‌داد و آنها می‌توانستند با منافع ایالات متحده همسو شوند و در عین حال علنا برای یک راه‌حل «عادلانه» برای مسئله فلسطین فشار وارد کنند، اما اکنون با تهدیدات ترامپ مبنی بر قطع کمک ها اوضاع به شدت تغییر کرده است.
در این میان اوضاع برای مصر حساس‌تر است. زیرا این کشور با نارضایتی در داخل سیستم مواجه است و از طرفی مصر کشوری است که وابستگی شدید اقتصادی و نظامی به آمریکا دارد. بر اساس آمارها بین سال‌های 2000 تا 2019، میزان 41.6 درصد از واردات تسلیحات مصر از ایالات متحده تأمین می‌شد. همچنین از سال 2015، مصر دارای 230 فروند اف-16 آمریکایی بود که بیش از یک سوم ناوگان هواپیماهای ثابت آن را تشکیل می‌داد.
باید گفت سیاست جدید آمریکا نه تنها فلسطینی‌هایی را که در برابر اخراج آنها مقاومت می‌کنند با خشونت های نسل کشی گسترده تهدید می کند، بلکه بزرگترین تهدیدی است که رژیم مصر از سال 2013، از زمان روی کار آمدن عبدالفتاح السیسی به عنوان رئیس جمهور با آن مواجه بوده است.
اکنون تعلیق کمک‌های نظامی ایالات متحده به مصر – که سالانه حدود 1.3 میلیارد دلار است – به عنوان بخشی از یک کمپین گسترده تر ارعاب، پیامدهای سنگینی برای ثبات رژیم در کوتاه مدت و میان مدت خواهد داشت. اما در عین حال آنها با مقاومت می توانند اوضاع را به نفع خود برگردانند.
ماگد ماندور -تحلیلگر سیاسی و نویسنده کتاب مصر تحت حاکمیت السیسی- معتقد است وابستگی شدید مصر به ایالات متحده، به‌ویژه به سخت افزار نظامی آمریکا، یک ضعف ساختاری آشکار است. با توجه به این وابستگی ساختاری قوی، تعلیق کمک‌ها ضربه بزرگی به توانایی رژیم برای حفظ و ارتقای زرادخانه تسلیحات ساخت آمریکا خواهد بود و موقعیت منطقه‌ای آن را در برابر سیاست استعماری تهاجمی‌تر اسرائیل تضعیف می‌کند.
ماندور معتقد است اگر اسرائیل به عنوان یک تهدید جمعی برای همه کشورهای عربی خلیج فارس تلقی شود، احتمالا آنها برای حمایت از مصر وارد عمل خواهند شد. به طور مثال امارات متحده عربی، بارزترین نمونه حمایت اخیر، سرمایه گذاری 35 میلیارد دلاری آن در سال گذشته برای توسعه بخشی از خط ساحلی مصر بود – رقمی که حدود 10 درصد از تولید ناخالص داخلی مصر را نشان می دهد.
اما سؤالات مهمی در مورد تمایل امارات متحده عربی برای ادامه ارسال جریان های انبوه سرمایه برای نجات متحد شکننده خود به ویژه در بحبوحه تعمیق روابط اسرائیل و امارات وجود داردیا خیر؟
در همین حال، سعودی‌ها تمایل زیادی به مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های کلان در مصر نشان داده‌اند. علیرغم قراردادی 15 میلیارد دلاری که سال گذشته امضا شد، فرصت طلایی برای این دولت است تا با معرفی خود به عنوان حافظ حاکمیت مصر، بخشی از حمایت مردمی را که در طول سال‌ها از دست داده است، به دست آورد.
مصر با این مخالفت و پافشاری در برابر طرح ترامپ می‌تواند در داخل کشور نیز مخالفان خود را آرام کند. این روایت برای در سراسر طیف سیاسی، از حامیان تندرو رژیم گرفته تا اپوزیسیون ناصری و لیبرال جذاب است. رژیم می‌تواند خود را حافظ ملت مصر و حقوق فلسطینی‌ها معرفی کند، همان‌طور که السیسی به آن اشاره کرد.
در یک تحلیل دیگر راجا عبدالحق –یک سازمان دهنده و محقق سیاسی فلسطینی و بنیان گذار شبکه خبری قدس- نیز معتقد است اکنون اوضاع در منطقه برای اردن و مصر متفاوت است. زیرا با فشار جدید آمریکا و اسرائیل برای پاکسازی قومی غزه، این دو کشور باید متوجه شوند که بندگی چندین دهه آنها در برابر منافع آمریکا، که لباس عمل گرایی برای بقا پوشیده است، آنها را در برابر پروژه توسعه طلبانه شهرک نشینی صهیونیستی محافظت نخواهد کرد.
از آنجایی که فلسطینیان غزه از خروج خودداری می کنند، به نفع اردن و مصر است که از آنها حمایت لجستیکی و سیاسی بکنند. در حالی که عادی سازی با اسرائیل و حفاظت از مرزهای آن هزینه سیاسی برای آنها دارد و خنثی کردن طرح جابجایی ترامپ ممکن است تنها استراتژی باقی مانده برای این این کشورها برای جلوگیری از نابودی سیاسی خود باشد.
در عین حال اگر اردن و مصر فعالانه علیه آوارگی فلسطینی‌ها کار کنند، ایالات متحده باید انتخاب‌های سختی را انجام دهد که آیا پیامدهای تضعیف بزرگترین متحدانش در منطقه برای تحقق خیال‌پردازی‌های ترامپ و بنیامین نتانیاهو -نخست‌وزیر اسرائیل- ارزشش را دارد یا خیر؟
