کدام مسائل در مذاکرات احیای برجام هنوز حل نشده؟

پولتیکو نوشت: مقامات می گویند که مذاکرات برای احیای توافق هسته ای ایران وارد “مرحله نهایی” خود می شود، چراکه مذاکره کنندگان به پایتخت های خود بازگشته اند تا دستورالعمل های سیاسی در مورد اقداماتی که در روزهای آینده انجام می دهند را دریافت کنند.

 در ادامه این مطلب آمده است: دیپلمات‌های غربی با ضرب‌الاجلی در اواسط فوریه برای احیای برجام روبرو هستند که برنامه هسته‌ای ایران را در ازای لغو تحریم‌ها محدود می‌کرد. مقامات نگران پیشرفت‌های سریع هسته‌ای ایران از زمان خروج ایالات متحده از توافق در سال 2018 و همچنین گزارشی از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی هستند که انتظار می‌رود جزئیات بیشتر پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را شرح دهد که احتمالاً اختلافات جدیدی را بوجود آورد.

این بدان معناست که چند هفته آینده برای تعیین اینکه آیا توافق احیا می شود یا مذاکرات به طور کلی از بین می رود، حیاتی است.

یک مقام آمریکایی مطلع، بحث فوریت احیای برجام را تکرار کرد.

این مقام مسئول گفت: “هیچکس نباید تعجب کند که ما در حال رسیدن به مرحله نهایی هستیم و اینکه به تصمیم گیری های سیاسی درمورد سخت ترین مسائل نیاز داریم، بنابراین همه به پایتخت ها برمی گردند.”

به گفته مقامات مطلع، نتیجه ممکن است به هر سویی برود. در حالی که از زمان آغاز مجدد مذاکرات در نوامبر پیشرفت قابل توجهی حاصل شده است، ایالات متحده و ایران هنوز تمامی مسائل باقی مانده را حل و فصل نکرده اند.

یک دیپلمات ارشد غربی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «ما به پایان این مذاکرات چشم دوخته‌ایم، اما درک این نکته مهم است که مسائل سیاسی اصلی در همه موضوعات هنوز حل نشده است.»

چه چیزی برای حل باقی مانده است؟

این دیپلمات ارشد غربی درمورد وجه مثبت مذاکرات گفت که پیشرفت هایی در موضوعات کلیدی از جمله چگونگی محدود کردن مجدد برنامه هسته ای ایران، نحوه لغو تحریم های اعمال شده و مهمتر از همه، نحوه ترتیب و توالی این مراحل به دست آمده است.

اما مسئله توالی هنوز به طور کامل حل نشده است. این دیپلمات اذعان کرد که این مذاکرات “با سرعت کند” پیش می رود. مشکل این است که روند توالی نیازمند آن است که مذاکره کنندگان، حرکت های دقیق برای ایالات متحده و ایران طراحی کنند که گام‌هایی را که در صورت بازگشت به توافق باید طی ماه‌ها بردارند، ترسیم می‌کنند.

این امر می‌تواند شامل اقدام آمریکا در برداشتن نخستین گام برای لغو تعدادی از تحریم‌ها، از جمله آماده‌سازی زمینه برای فعال‌سازی مجدد تجارت جهانی با ایران باشد. ایران مشتاق است ببیند که تجارت واقعاً دوباره در حال انجام است تا لغو تحریم ها را راستی آزمایی کند، برای مثال ببیند که می توانند یک نفتکش را بارگیری کنند و آن را به خارج از کشور بفروشند.

ایران به نوبه خود باید اقداماتی را برای کاهش اقدامات برنامه هسته ای خود انجام دهد که احتمالاً شامل ارسال مواد هسته ای مازاد به خارج از کشور و همچنین کنار گذاشتن  بسیاری از سانتریفیوژهای پیشرفته خود است که برای غنی سازی اورانیوم استفاده می شوند.

با این حال، مثل همیشه، جزئیات دردسرساز است و همین جزئیات است که هنوز نهایی نشده است.

جو مذاکرات در وین از دسامبر بهبود یافته است. در این زمینه، مقامات ایرانی اخیراً اظهارات خوش بینانه تری را نیز بیان کرده اند، از جمله اینکه در مقطعی در آینده به طور کامل مذاکره مستقیم با آمریکا را رد نکرده اند. در حال حاضر، دو طرف دیپلماسی غیرمستقیم را از طریق سایر طرف های توافق – سه قدرت اروپایی، به اضافه چین و روسیه- انجام می دهند. اتحادیه اروپا نیز در حال هماهنگی است.

با این حال، یک دیپلمات ارشد غربی گفت: «در حال حاضر هیچ نشانه مشخصی برای مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا وجود ندارد.»

علاوه بر ضرب‌الاجل تعیین‌شده در اواسط فوریه، دیپلمات‌ها در وین در انتظار گزارش آتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، هستند. این زمانی است که آژانس گزارش های جدید خود را در مورد برنامه هسته ای ایران منتشر خواهد کرد.

انتظار می‌رود این گزارش‌ها جزئیات بیشتری را درباره ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده ایران ارائه دهد و همچنین اطلاعات بیشتری در مورد تعداد سانتریفیوژهای پیشرفته فعال در نیروگاه‌های هسته‌ای اصلی ایران ارائه کند.

همچنین انتظار می‌رود این گزارش‌ها اطلاعاتی جدید در مورد وضعیت مواد هسته‌ای [ادعایی] اعلام‌نشده و کشف‌شده در چهار نقطه در ایران را ارائه کند.

این موارد می تواند مذاکرات را پیچیده تر کند و منتقدان بازگشت به برجام را تقویت کند.