این گزارش شامل مصاحبهای با والی نصر، استاد مدرسه مطالعات بینالمللی پیشرفته جانز هاپکینز و تحلیلگر روابط ایالات متحده و ایران، در خصوص استراژی ایران و رویکرد ترامپ در مواجهه با آن است. در ادامه بخشهای مهم این مصاحبه را میخوانید.
برای درک تحولات سال ۲۰۲۴، باید به گذشتهی دورتر بازگردیم. از دید ایران، کمپین فشار حداکثری تلاشی از سوی ایالات متحده برای تضعیف توانمندیهای کشور و ایجاد تغییر در نظام سیاسی آن بود. این مسئله باعث شد ایران در عرصه منطقهای تهاجمیتر عمل کند، با تقویت متحدان و گسترش تواناییهای نظامیاش، فشار بیشتری بر ایالات متحده وارد آورد.
پس از تضعیف حزبالله و ترور سیدحسن نصرالله و سقوط اسد موقعیت ایران به کلی تغییر کرد و در فاصلهای کوتاه، شاهد تغییر وضعیت ایران به عنوان قدرت مسلط منطقهای، به بازگشت اسرائیل به موضع برتر بودیم.
در ایران تغییرات قابل توجهی رخ نداده است. اعتراضات زنان جوان به حجاب اجباری ضربهای سنگین به حکومت وارد کرد، اما پس از پایان این اعتراضات در اوایل ۲۰۲۳، وضعیت داخلی ایران نه قویتر شد و نه ضعیفتر. اخراج از منطقه شام (لووان) برای ایران شکست بزرگی بود، هم از نظر توان بازدارندگی و هم جایگاه منطقهای. اکنون مهمترین نگرانی ایران، اقدامات دولت ترامپ و مسیر آینده است.
موضع ترامپ در مقابل ایران: انتخاب مقامات او در پنتاگون و وزارت امور خارجه نشان نمیدهد که او تمایلی به درگیری نظامی دارد. امکان تحریمهای اقتصادی علیه ایران همچنان باز است و رئیسجمهور نه به مذاکرات دیپلماتیک پاسخ منفی داده است و نه آنها را رد کرده است.
نصر سکوت ترامپ را یک سیگنال مهم دانسته و اضافه کرد: « حس من این است که شاهد نوعی گشایش دیپلماتیک خواهیم بود. این به ترامپ بستگی دارد که به طور روشن تعیین کند چه کسی مسئول پرونده ایران است. اما ممکن است مذاکراتی به طور غیررسمی نیز در جریان باشد.»
ترامپ اولویتهایی دارد که برایش مهمتر از ایران هستند. او میخواهد بر چین و دستورکار داخلی خود تمرکز کند و نمیخواهد سیاستی را دنبال کند که ایالات متحده را برای چهار سال آینده درگیر خاورمیانه کند. به نظر میرسد که او قصد ندارد رژیم را تغییر دهد، بلکه به دنبال توافقی است که مانع از آن شود که ایران به عاملی برای خرابکاری کل برنامه ترامپ تبدیل شود.
نکاتی مهم درخصوص کتاب «استراتژی کلان ایران در تاریخ سیاسی»، اثر جدید نصر: کتاب به چالش تصویر رایج از ایران که آن را کشوری با اهداف دینی و جنگی علیه غرب میداند، پرداخته و بر پیچیدگی دیدگاه ایران نسبت به جهان تأکید میکند. نگرانیهای امنیتی ایران، به ویژه تهدید ایالات متحده برای بقای آن، در اولویت است. همچنین، در دیدگاه جمهوری اسلامی، رژیم و کشور تفکیک نمیشوند و تهدید برای رژیم به همان اندازه تهدید برای کشور به حساب میآید.