فارن پالیسی این تحلیل را به خاورمیانه پس از سقوط اسد و وضعیت ایران و ترکیه در این شرایط اختصاص دادهاست و ضمن توضیحی کوتاه از چگونگی اثرگذاری ترکیه بر سقوط دولت اسد، ترکیه را پیروز این میدان دانسته و ایران را طرف متضرر معرفی کردهاست. در ادامه به نکات مهم این گزارش اشاره کردهایم.
افول ایران و فرصتهای ترکیه: سقوط بشار اسد و ضعف حزبالله توسط اسرائیل به وضوح نشاندهنده شکست استراتژیک ایران در منطقه است. این موضوع برای ایران که از اسد به عنوان یک متحد استراتژیک و پل ارتباطی با لبنان و حزبالله استفاده میکرد، ضربهای جدی است.
رقابت ترکیه: ترکیه که مدتها به عنوان رقیب ایران در زمینه نفوذ منطقهای شناخته میشود، اکنون در سوریه به موفقیتهایی دست یافته است. این موفقیتها باعث شده است که آنکارا جایگزین ایران و روسیه به عنوان قدرت برتر در سوریه شود.
نفوذ ترکیه در لبنان و عراق: با شکست ایران در سوریه، ترکیه فرصتهای جدیدی برای گسترش نفوذ خود به لبنان و عراق پیدا کرده است. این امر میتواند توازن قدرت را در این دو کشور تغییر دهد و به نفع ترکیه باشد.
رقابت در قفقاز: ایران با از دست دادن سوریه و حمایت ترکیه از آذربایجان، بهویژه در بحران ناگورنو-قرهباغ، عملاً از قفقاز خارج شده است. اگر ترکیه بتواند بر کریدور زنگزور که آذربایجان و ارمنستان را به ترکیه متصل میکند، تسلط یابد، ایران به طور کامل نفوذ خود در قفقاز را از دست خواهد داد.
تاریخ رقابتهای امپراتوری عثمانی و ایران: از دید ایران، این تغییرات میتواند به معنای بازگشت امپراتوری عثمانی به قفقاز و شام باشد، که در دورانهای گذشته با ایران رقابت میکرد.
نگرانی اسرائیل: با کاهش حضور ایران در سوریه، اسرائیل نگرانیهایی از ورود ترکیه به معادلات منطقهای دارد. ترکیه ممکن است در آینده حامی دولت سوریه باشد و این موضوع به تهدیدی برای مرزهای اسرائیل تبدیل شود.
تغییر در سیاستهای عربی: کشورهای عربی نیز که از سقوط رژیم اسد و شکست ایران در سوریه خوشحال هستند، با توجه به تغییرات جدید، ممکن است سیاستهای خود را در قبال ترکیه و دیگر بازیگران تنظیم کنند. این تغییرات، بهویژه در زمینه روابط با ترکیه و بازسازی روابط با سوریه، بهطور مستقیم بر آینده منطقه تاثیر خواهد گذاشت.
تغییرات گسترده در توازن قدرت منطقهای: سقوط اسد و تضعیف محور مقاومت ایران در شام، توازن قدرت در خاورمیانه را به شدت تغییر داده است. در حالی که ایران با از دست دادن سوریه و کاهش نفوذ خود در لبنان و عراق روبرو است، ترکیه بهویژه با حمایت از نیروهای مخالف اسد، در موقعیتی قرار گرفته است که میتواند این خلأ قدرت را پر کند.
رقابتها و چالشهای آینده: به نظر میرسد که ترکیه و ایران در آینده رقابتهای شدیدی برای نفوذ در منطقه و بهویژه در سوریه و قفقاز خواهند داشت. این رقابتها میتواند منجر به تحولات جدیدی در روابط منطقهای و تغییرات عمدهای در سیاستهای کشورهای عربی، اسرائیل، و دیگر قدرتهای جهانی شود.