آتلانتیک در این گزارش مفصل به سراغ تعدادی از کارشناسان خود رفته و به طرح چند پرسش اساسی پرداخته‌است؛ « چگونه پس از یک دوره طولانی سکون در جنگ داخلی سیزده ساله سوریه، این اتفاق به این سرعت رخ داد؟ و آینده سوریه، خاورمیانه و قدرت‌های خارجی که رویدادها را در آنجا شکل می‌دهند، چه خواهدشد؟» در ادامه بخش‌های مهم هر تحلیل را دسته‌بندی کردهایم؛
خطرات فروپاشی رژیم اسد برای ایران و محور مقاومت؛ کاهش عمق استراتژیک ایران: یکی از مهم‌ترین پیامدهای سقوط بشار اسد برای ایران، از دست دادن یک ستون کلیدی در محور مقاومت است. ایران برای حفظ نفوذ خود در منطقه از طریق سوریه به حزب‌الله لبنان و گروه‌های مسلح فلسطینی و عراقی کمک می‌کند. این فروپاشی به معنای تضعیف شدید این مسیرهای ارتباطی و حمایت از گروه‌های نیابتی است.
ضعف حزب‌الله لبنان: حزب‌الله که به شدت به سوریه وابسته است، با سقوط رژیم اسد با بحران‌های زیادی مواجه خواهد شد. ارتباطات زمینی و دریایی میان ایران و حزب‌الله از طریق سوریه قطع خواهد شد، که این امر تأثیر مستقیمی بر قدرت و توانایی‌های نظامی حزب‌الله می‌گذارد.
مشکلات در خط امداد تسلیحاتی: ایران برای ارسال تسلیحات و کمک‌های نظامی به گروه‌های نیابتی خود در منطقه از سوریه استفاده می‌کرد و با سقوط رژیم اسد، ایران باید خطوط امداد جدیدی پیدا کند که بسیار پرهزینه و دشوار خواهد بود.
تلاش ایران برای تقویت قدرت نظامی خود: ایران احتمالاً برای جبران این آسیب‌ها به تقویت توانایی‌های نظامی خود در داخل کشور از جمله تقویت سیستم دفاع هوایی و خرید تسلیحات پیشرفته از روسیه (مانند سوخو ۳۵) خواهد پرداخت. همچنین امکان دارد در استراتژی هسته‌ای خود تجدیدنظر کند.
پاسخ حزب‌الله به تغییرات: حزب‌الله باید تلاش کند تا از امکانات موجود در لبنان و دیگر کشورها برای حفظ قدرت خود استفاده کند و راه‌های جدیدی برای تأمین نیازهای نظامی خود پیدا کند.
سناریوهای امنیتی ایران پس از سقوط اسد:
افزایش تهدیدات به مرزهای ایران: در صورت از دست دادن سوریه به عنوان یک متحد، ایران با تهدیدات امنیتی بیشتری از سمت اسرائیل، عربستان سعودی و دیگر کشورها مواجه خواهد شد.
بازنگری در استراتژی‌های هسته‌ای: در پاسخ به تهدیدات جدید، ایران ممکن است به بازنگری در سیاست‌های هسته‌ای خود بپردازد تا قدرت بازدارندگی خود را تقویت کند و توانایی‌های دفاعی متعارف خود را افزایش دهد.
تحلیل روابط ایران با دیگر کشورها: روسیه یکی از بازیگران کلیدی در حمایت از رژیم اسد است و سقوط اسد ممکن است باعث تغییراتی در روابط ایران و روسیه شود. ایران ممکن است برای حفظ نفوذ خود در سوریه و منطقه، تلاش کند تا به روابط خود با روسیه عمق بیشتری بدهد.
روابط با ترکیه و عربستان:ترکیه که به دنبال نقش بیشتر در سوریه است، ممکن است از این وضعیت بهره‌برداری کند و نفوذ خود را در مناطق شمالی سوریه تقویت کند. از سوی دیگر، عربستان سعودی ممکن است تلاش کند تا با فروپاشی اسد، بحران‌ها و اختلافات داخلی سوریه را به نفع خود مدیریت کند.
تحولات داخلی سوریه و تاثیرات آن بر منطقه: بارژیم بشار اسد، سوریه با چالش‌های بزرگ سیاسی و امنیتی مواجه خواهد شد. احتمال بروز جنگ‌های داخلی و رقابت‌های شدید میان گروه‌های مختلف، آینده کشور را به شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد. مهم‌ترین چالش‌ها شامل قدرت‌گیری گروه‌های مختلف، تأسیس حکومت جدید و تلاش برای بازسازی کشور خواهد بود.
تلاش‌های بازسازی و نفوذ خارجی: کشورهایی مانند آمریکا و ترکیه ممکن است در تلاش باشند تا آینده سوریه را تحت کنترل خود بگیرند و از این بحران برای تقویت نفوذ خود در منطقه استفاده کنند.
تاثیرات بر اسرائیل: سقوط رژیم اسد ممکن است تهدیدات امنیتی جدیدی برای اسرائیل به همراه داشته باشد، به ویژه از سوی گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به ایران مانند حزب‌الله لبنان. اسرائیل ممکن است در پاسخ به این تهدیدات، حملات نظامی خود را افزایش دهد.
سیاست‌های اسرائیل در قبال سوریه: اسرائیل به دنبال حفظ وضعیت موجود در مرزهای شمالی خود است و از هر گونه تغییراتی در سوریه که به نفع ایران و متحدانش باشد، جلوگیری خواهد کرد.
آینده روابط سوریه با کشورهای عربی و اسرائیل: عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی: برخی از کشورهای عربی ممکن است پس از پایان جنگ داخلی سوریه، به سمت عادی‌سازی روابط با دمشق حرکت کنند، همانطور که در مورد کشورهای دیگر مانند امارات متحده عربی و بحرین در پیمان‌های ابراهیم اتفاق افتاده است.
احتمال صلح با اسرائیل: در صورت برقراری یک دولت جدید در سوریه و بهبود وضعیت امنیتی، این کشور ممکن است به سمت عادی‌سازی روابط با اسرائیل حرکت کند.
راهبرد آمریکا در سوریه: ایالات متحده ممکن است به تقویت جایگاه خود در سوریه و مناطق همجوار بپردازد. حمایت از نیروهای مخالف رژیم اسد و تلاش برای پیگیری سیاست‌های دموکراتیک در سوریه از اهداف آمریکا خواهد بود.
دوره جدید همکاری‌ها: پس از پایان بحران سوریه، آمریکا می‌تواند با کشورهای عربی و حتی ایران همکاری کند تا بر روند بازسازی و ثبات در سوریه تاثیر بگذارد.
