مسکوتایمز، یک رسانه رسمی روسی است که این تحلیل را به روابط روسیه و ایران احتصاص داده و موانع و چالشهای پیشروی این دو کشور در قفقاز و سواستفادههای غرب از شرایط موجود را مورد توجه قرار دادهاست. در ادامه به قسمتهای مهم این تحلیل اشاره خواهدشد.
زنگزور یک مسیر ترانزیتی است که از طریق استان سیونیک ارمنستان، سرزمین اصلی آذربایجان را به منطقه ناخجوان و ترکیه متصل میکند.
مسکو از این پروژه حمایت میکند، اما این پروژه باعث نگرانیهای ایران شده است. ایران نگران است که این کریدور دسترسی مستقیم به ارمنستان را برای آن قطع کند و این به کاهش نفوذ منطقهای ایران در قفقاز جنوبی منجر شود.
اظهارات مقامات روسی مانند سرگئی لاوروف و ماریا زاخاروا که بر بازگشایی مسیرهای حملونقل منطقهای بر اساس توافق ۲۰۲۰ تأکید کردهاند، باعث شده که ایران بهطور علنی از روسیه انتقاد کند.
وزیر امور خارجه ایران، سید عباس عراقچی، گفته است که هر تهدیدی علیه تمامیت ارضی همسایگان ایران یا تغییر مرزها غیرقابلپذیرفتنی است.
در این راستا، ایران سفیر روسیه را احضار کرده و نارضایتی خود را از موضع مسکو ابراز کرده است. تهران تأکید کرده که تمامیت ارضی همسایگانش خط قرمز است و بهویژه از تهدیداتی که این کریدور برای امنیت مرزهای شمالی ایران با ارمنستان به همراه دارد، نگران است.
ایران در واکنش به فشارهای باکو برای ایجاد این کریدور، در سالهای ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ مانورهای نظامی در نزدیکی مرز آذربایجان برگزار کرده است که این امر منجر به بحران دیپلماتیک بین دو کشور شده است.
مسکو، بهویژه در سال ۲۰۲۲، در حالی که همچنان مخالف این مانورها بود، به نظر رسید که در مواضع خود نسبت به ایران نرمتر شده است. این احتمالاً به دلیل وابستگی روسیه به ایران برای تأمین تجهیزات نظامی در جنگ اوکراین است.
روسیه از کریدور زنگزور بهعنوان فرصتی برای بازسازی نفوذ خود در ارمنستان و افزایش نقش خود بهعنوان یک مرکز ترانزیت مهم در برابر غرب میبیند. مسکو مدتهاست که قفقاز جنوبی را «حیاط خلوت» خود میداند و تلاش دارد که این نفوذ را حفظ کند.
در مقابل، ایران نگران است که این کریدور بهویژه به نفوذ آن در ارمنستان آسیب بزند و تلاشهای روسیه برای ایجاد این کریدور را بهعنوان تهدیدی برای تمامیت ارضیاش میبیند. این نگرانیها از آنجا ناشی میشود که سیونیک با ایران مرز دارد و ایجاد کریدور میتواند به طور مستقیم بر امنیت مرزهای ایران تأثیر بگذارد.
با توجه به اختلافات، کشورهای غربی میتوانند از این شکافها بهرهبرداری کنند. بهویژه در زمینههای امنیتی و دیپلماتیک، غرب ممکن است بتواند با ایران همکاری کند و کانالهای جدید دیپلماتیک باز کند.پمنافع غربی در منطقه نیز میتواند با ایجاد کریدور زنگزور تهدید شود، زیرا این کریدور میتواند ارتباط میان آسیای مرکزی و اروپا را بهطور قابلتوجهی تسهیل کند و چالشی برای منافع غربیها ایجاد نماید.
روابط آینده روسیه و ایران بهطور عمده تحت تأثیر منافع استراتژیک دو کشور در قفقاز جنوبی قرار خواهد گرفت. این اختلافات، بهویژه در مورد کریدور زنگزور، میتواند موجب ایجاد چالشهای جدید در روابط دو کشور شود، حتی اگر در زمینههای اقتصادی و نظامی همکاریهایی ادامه یابد.
بهویژه پس از گزارشهایی مبنی بر تأمین موشکهای بالستیک از ایران برای روسیه، ممکن است تنشها بین دو کشور بیشتر شود. مسکو احتمالاً بهدنبال حفظ نفوذ خود در ارمنستان است، در حالی که ایران نگرانیهای امنیتی خود را در منطقه قفقاز جنوبی دنبال میکند.