ایران یکی از بزرگترین کشورهای مصرف‌کننده بنزین در جهان است؛ کارشناسان معتقدند که خودرو‌های پرمصرف و تک‌سرنشین و قاچاق سوخت به کشورهای همسایه تاثیر به‌سزایی بر ناترازی بنزین در کشور دارد.آمارها نشان می‌دهد که مصرف بنزین در ایران همواره در حال افزایش بوده و این رویه باعث ایجاد ناترازی در تولید و مصرف این کالای استراتژیک شده است.
براساس آمارهای اعلام‌شده، از ابتدای سال تا اواسط شهریور میانگین مصرف روزانه ۱۲۳ میلیون لیتر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، بیانگر افزایش ۷ درصدی مصرف بنزین است.
همچنین در ۶ ماه نخست سال جاری، به‌طور متوسط روزانه ۸.۵ میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده و در ماه مهر، میزان واردات به ۹ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.
افزایش تولید یکی از راهکار‌های مقابله با ناترازی بنزین در مدت اخیر بوده، اما باید راهکار‌های اساسی برای مدیریت مصرف سوخت در بلندمدت در نظر گرفته شود تا این مشکل به‌طور ریشه‌ای حل شود.
برای مدیرت مصرف انرژی همواره راهکار‌های مختلفی به گوش می‌رسد که هرکدام معایب و مزایایی خاص خود را دارد.
در همین زمینه مهدی هاشم‌زاده، کارشناس انرژی در گفت‌وگو با میزان در رابطه با دلایل بالابودن مصرف سوخت در کشور گفت: بررسی‌های مختلفی در مورد مصرف بالای بنزین در کشور انجام شده که نشان می‌دهد خودرو‌های موجود در کشور با اینکه پیمایش زیادی ندارد، اما مصرف بالایی داشته که همین عاملی برای ناترازی بنزین در کشور است.به گفته هاشم‌زاده برخی آمارها نشان می‌دهد که حدود ۸۵ درصد خودرو‌های شخصی در تهران تک‌سرنشین هستند که این مورد نیز دلیل مهمی در ایجاد ترافیک محسوب می‌شود و در نتیجه عاملی برای مصرف بالای بنزین در کشور است.
وی قاچاق سوخت را عامل مهم دیگری در بحث ناترازی بنزین عنوان کرد و افزود: حتی اگر قیمت بنزین چندبرابر شود، اما قاچاق سوخت همچنان ادامه یابد نمی‌توان مشکل ناترازی را حل کرد؛ چراکه برای عده‌ای سودجو صرفه دارد.
این کارشناس انرژی در رابطه با طرح‌ها وسناریو‌های مختلف بنزینی گفت: درحال حاضر ۳ طرح در مورد مقابله با ناترازی بنزین مطرح است.
وی افزود: اولین طرح مربوط به بنزین ۳ نرخی می‌شود، دومین طرح گران‌کردن کلی بنزین برای همه مصارف است و سومین طرح اختصاص بنزین به نفر است که در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی وجود دارد.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه درحال حاضر مسئله ناترازی بنزین مطرح است و بحث کسری بودجه درمیان نیست، گفت: افزایش چندبرابری قیمت بنزین، در حل ناترازی کمک‌کننده نیست؛ چراکه برای بخش عمده‌ای از جامعه هیچ اثری بر کاهش مصرف ندارد و مانع قاچاق سوخت نخواهد شد؛ چرا که قیمت سوخت، خارج از مرز‌ها رقم بالایی دارد و قاچاق همچنان می‌تواند صرفه داشته باشد.هاشم‌زاده ادامه داد: همچنین افزایش قیمت بنزین نمی‌تواند مسئله تک‌سرنشینی خودرو‌ها و در نتیجه ترافیک را اصلاح کند؛ چراکه بازهم عده‌ای ترجیح می‌دهند با خودرو شخصی سفر کنند.
وی افزود: اگر بنزین سه‌نرخی شود نیز عملا با گران‌شدن کلی قیمت بنزین فرقی ندارد و همان آثار را خواهد داشت و در نتیجه نمی‌تواند در کنترل ترافیک و قاچاق سوخت موثر واقع شود.
این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه اختصاص بنزین به نفر طرح سومی است که روی میز دولت و مجلس است، عنوان کرد: این طرح رویکردی مثبت برای اصلاح مصرف شخصی افراد است؛ چراکه روزی یک لیتر برای مصرف هر شخص، که در ماه ۳۰ لیترمی‌شود، درنظرگرفته خواهد شد.
هاشم‌زاده تاکید کرد: هم‌راستای این طرح، صنعت حمل‌ونقل نیز مبتنی بر پیمایش می‌تواند به طور کامل طی ۶ ماه با CNG کنترل شود. البته تمام خودرو‌های حمل‌ونقل عمومی نیز باید سی‌ان‌جی‌سوز شوند و زیرساخت‌های آن نیز در مدت ۶ ماه باید از سوی دولت افزایش یابد.
این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه در این طرح هر فرد بنزین مجزا دریافت خواهد کرد، گفت: درصورت مصرف بهینه بنزین منافع آن به جیب خود شخص می‌رود که عاملی برای مدیریت مصرف خواهد بود و در نتیجه می‌تواند خودرو‌های تک‌سرنشین را نیز کنترل کند.
هاشم‌زاده گفت: با سازوکاری که برای فروش بنزین افراد اعلام می‌شود صادرات نیز قاعده‌مند و قاچاق کنترل خواهد شد.
