سیدعلی سقائیان با اشاره به اینکه برخی کشورهای ثالث به دنبال برهم زدن روابط ایران و ترکیه هستند تا از این رهگذر منافع خود را پیگیری کنند، تاکید کرد: در فضای مجازی دوستان نسنجیده خبرهای جعلی موساد را بازنشر می‌دهند و مقامات را وارد مسائل حاشیه می‌کنند.
نشست وزاری امور خارجه شش کشور موثر در حوزه قفقاز جنوبی موسوم به 3+3 یعنی ایران، آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و روسیه -و البته در غیاب گرجستان- ابتدای هفته جاری در آنکارا برگزار شد. تلاش برای حل اختلافات موجود در مورد کریدور ادعایی زنگزور یکی از محورهای این نشست بود. همزمان با این نشست، اخباری در فضای مجازی در ارتباط با تجهیز برخی گروه‌های تروریستی معارض دولت سوریه منتشر شد. سیدعلی سقائیان – مشاور شهید امیرعبداللهیان و سفیر پیشین ایران در ارمنستان- به سوالاتی در این مورد پاسخ داد.
عصبانیت رسانه ترکیه‌ای از عملکرد مقتدرانه ایران
وی برای تحلیل تحولات مرزهای شمالی ایران گریزی به گذشته آن زد و گفت: پس از فروپاشی شوروی در ۱۹۹۱ جمهوری‌هایی از جمله جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان شکل گرفتند و منطقه قره باع از ابتدا مورد مناقشه این دو کشور از ابتدای 1992 و شکل گیری این جمهوری‌ها بود که جمهوری اسلامی ایران نقش موثری در آرامش و میانجی گری در دوره مرحوم آیت الله رفسنجانی بر عهده داشت.
وی با اشاره به بدعهدی گروه خود خوانده قره‌باغی در بین مذاکرات آن زمان، اظهار کرد: آنها به شوشا حمله کردند و مذاکرات صلح دو رئیس جمهور آذربایجان و ارمنستان در تهران را نیمه تمام گذاشت. بعد از آن هم ایران به طور دوجانبه با باکو و ایروان در تماس بود و سعی در آرامش و حل مشکلات از طریق گفتگو را داشت.
سقائیان با بیان اینکه در جنگ ۲۰۲۰ ما دومین جنگ شدید بین جمهوری ارمنستان و آذربایجان را شاهد بودیم؛ تصریح کرد: بعد از آتش‌بس، ایران نماینده ویژه خود یعنی معاون وزیر امور خارجه وقت جناب آقای عراقچی را به عنوان میانجیگر اعزام کرد و طرح ایران ارائه شد و مورد توافق دو طرف قرار گرفت و البته در دقایق آخر مسکو ظاهرا با این طرح موافقت نداشت و نظرات خود را اعمال کرد. هر چند ایران باز هم در کنترل اوضاع و ادامه صلح و عدم توسعه مناقشه نقش موثری را داشت.
سفیر پیشین ایران در ارمنستان خاطر نشان کرد: در طی مذاکرات جنگ ۲۰۲۰ بین ایروان و باکو با توجه به اینکه مقام معظم رهبری جمهوری خودخوانده قره باغ را بخشی از خاک جمهوری آذربایجان اعلام نمودند، در طی یک درگیری کوتاه مدت در کمتر از ۴۸ ساعت قره‌باغ آزاد شد و نیروها تسلیم شدند و گروه‌های خودخوانده به‌عنوان دولت خودخوانده در قره باغ تسلیم جمهوری آذربایجان شدند؛ اما در این رابطه مقام معظم رهبری بر حفظ امنیت و جان ارامنه مقیم قره باغ نیز تأکید نمودند و این روند در ادامه تأثیرگذاری نقش جمهوری اسلامی ایران در منطقه قفقاز جنوبی بسیار موثر بود که جلوگیری از جنگ و خونریزی داشت و در عین حال در این روند با موضع گیری به موقع و مناسب نخست وزیر ارمنستان آقای نیکول پاشینیان و به رسمیت شناختن قره باغ جزو قلمرو و خاک آذربایجان، مناقشه تقریبا به حالت آرامش برگشت و ادامه مذاکرات برای ادامه قرارداد صلح بین دو پایتخت ادامه داشت.
از نظر سقائیان، جمهوری آذربایجان بعد از این اتفاقات به دنبال ادعای دسترسی به مسیر کریدور زنگزور از طریق خاک ارمنستان به نخجوان بود که البته دولت ارمنستان به صراحت اعلام کرد دسترسی به نخجوان هیچ مانعی نیست اما با توجه به حق حاکمیت دولت ارمنستان و نیروهای فرامنطقه‌ای، این کشور اعلام کرد اختیار این کریدور را به هیچ کشور دیگری نه آذربایجان، نه مسکو و نه هیچ کشور دیگه‌ای نخواهد داد.
این دیپلمات باسابقه در ادامه با اشاره به اینکه ایران طی ۲۵ سال گذشته دسترسی جمهوری آذربایجان به نخجوان را بدون هیچ مانع و پیش شرطی از طریق کنارگذر ارس تسهیل کرد، گفت: در دولت شهید رئیسی توافقی بین ایران و جمهوری آذربایجان به منظور دسترسی باکو به نخجوان انجام شد و در نشست اخیر ۳+۳ نیز وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد که مسیر ریلی قدیمی را آماده احیا کرده است.
از نظر سقائیان، اقدامات جمهوری اسلامی ایران نقش مهمی در برقراری صلح و پیشرفت مذاکرات صلح در قفقاز جنوبی داشته و همین امر سبب شده که دو کشوردر مورد ۱۷ بند مذاکرات صلح به موافقت برسند و انتظار می‌رود در مورد سایر اصول و بندها باقی مانده توافقاتی حاصل و قرارداد صلح ایروان و باکو به امضا برسد.
سفیر سابق ایران در ارمنستان در مورد ابتکار چهارراه صلح پاشینیان -نخست‌وزیر ارمنستان- گفت: جمهوری اسلامی ایران از این ابتکارصلح برای دسترسی از هر چهار گذر شمال، جنوب، شرق و غرب که در آن دو همسایه شرقی و غربی یعنی آذربایجان و ترکیه از طریق مرزهای غربی و از شمال و جنوب به گرجستان و از جنوب به استان سیونیک می‌رسد، موافقت کرد و این طرح قطعا در حفظ مسیر حمل و نقل جاده‌ای و ریلی و انرژی از طریق خط لوله‌هایی که از این مسیر می‌گذرد، تأثیرگذار خواهد بود.
وی افزود: قطعا کریدور شمال و جنوب که از طریق روسیه به دریای خزر و یا از کنار خزر به جنوب و خلیج فارس منتقل می‌شود، می‌تواند رونق اقتصادی در جهت تحرکات و ترانزیت کالا چه از طریق دریای سیاه و چه از طریق کشورهای همسایه و چه از طریق جمهوری‌های مستقل شوروی سابق و چه از طریق ترکیه و اروپا به خلیج فارس باشد و می‌تواند یک طرح مؤثر و مثبت اقتصادی در جهت حفظ صلح و امنیت منطقه‌ای تبدیل شود.
سقائیان در خصوص روابط ایران و ترکیه و برخی اختلافات دو کشور نیز با اشاره به منافع مشترک دو کشور در امور مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی و منطقه‌ای گفت: ایران و ترکیه در بسیاری موارد با هم همسو بوده‌اند هر چند در رابطه با سوریه، اختلافات جدی وجود داشت. وی افزود: نقش مؤثر جمهوری اسلامی در مبارزه با داعش را باید اشاره کرد و طرح‌هایی که توسط تروریست‌های مورد حمایت آنکارا پیگیری می‌شد، به انجام نرسید و ترکیه بعد متوجه این مسئله شد.
این دیپلمات باسابقه، در رابطه با نکاتی که مدیر شبکه تی‌ارتی اخیرا علیه ایران بیان کرد، گفت: دو کشور باید از ورود به مسائل حاشیه‌ای پرهیز کنند و این فرد هم مجبور شد اظهارات خود را اصلاح کند. سقائیان تاکید کرد: برخی کشورهای ثالث به دنبال برهم زدن روابط ایران و ترکیه هستند تا از این رهگذر منافع خود را پیگیری کنند.
سقائیان با بیان اینکه برخی از این اخبار ساخته صهیونیست‌هاست، اظهار کرد: در فضای مجازی دوستان نسنجیده خبرهای جعلی موساد را بازنشر می‌دهند و مقامات را وارد مسائل حاشیه می‌کنند. از نظر وی، مهم‌ترین چیز اصل همبستگی و آرامش در مرزها و همکاری با یکدیگر در جهت ایجاد مسیر امن برای انرژی، حمل و نقل و تجارت و ایجاد امنیت برای همسایگان است.
وی در انتها تصریح کرد: تمرکز اصلی کشورهای همسایه برای تلاش در جهت برقراری آتش بس چه در غزه برای جلوگیری از کشتار بی‌گناهان توسط قصاب غزه و فلسطین یعنی نتانیاهو و در لبنان برای عدم تجاوز به کشور لبنان و حفظ نیروهای مقاومت است که در سفر اخیر آقای عراقچی به کشورهای دوست و همسایه ابلاغ شد و قطعا ما در این جهت باید تلاش کنیم و باید مراقبت کنیم آدرس غلط را در خبرهای جعلی ندهند.
