دونالد ترامپ به تازگی مدعی شده که اگر در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا پیروز شود، کلیه تحریمهای کشورش علیه روسیه را لغو میکند. وی پیشتر نیز ادعا کرده که به دنبال تغییر نظام سیاسی در ایران نیست و قطعا به یک توافق با تهران خواهد رسید. موضع گیریهای که با بازخوردهای قابل تاملی در عرصه بین المللی رو به رو شده اند.
بیراه نیست اگر دونالد ترامپ را یکی از پرحاشیهترین سیاستمداران تاریخ آمریکا بدانیم. وی در دوره چهار ساله حضور خود در کاخ سفید به عنوان رئیس جمهور آمریکا (۲۰۲۰-۲۰۱۶)، عرصه سیاست داخلی و حتی سیاست خارجی این کشور را به هم ریخت و سیلی از جنجالهای مختلف را به راه انداخت.
جهان هنوز واقعه ششم ژانویه و حمله حامیان ترامپ به کنگره آمریکا، پروندهای متعدد قضایی علیه ترامپ و اظهارنظرهای عجیب او در مورد بیماری کرونا و یا به راه انداختن جنگهای تجاری علیه دیگر کشورها نظیر چین و همچنین مدیریت کارزار فشار حداکثری علیه کشوری نظیر ایران و دهها مساله دیگر را فراموش نکرده است. با این همه، اولویت اصلی ترامپ در شرایط فعلی، پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا است. او به خوبی میداند که این انتخابات میتواند سرنوشت زندگی وی را تغییر دهد.
اخیرا قاضی پرونده پرداخت حقالسکوت از سوی ترامپ به یک پورن استار آمریکایی اعلام کرده که صدور قطعی حکم را به پس از برگزاری انتخابات موکول کرده است. این مساله از یک سو انگیزههای ترامپ برای پیروزی در انتخابات و عفو خودش به عنوان رئیس جمهور آمریکا را افزایش داده و از سوی دیگر، مخالفان او نیز سعی دارند هرطور که شده وی را شکست دهند و پرونده وی را با محکوم شدن قضاییاش و تشدید جنجالها علیه او به کل ببندند.
از این رو، ترامپ تاکتیکها و حربههای مختلفی را جهت پیروزی در دستورکار قرار داده است. وی به تازگی موضع گیری معناداری را انجام داده و تاکید کرده که اگر رئیس جمهور آمریکا شود، کلیه تحریمهای واشینگتن علیه روسیه را لغو خواهد کرد. او پیش از این نیز در رابطه با ایران گفته بود که به دنبال تغییر نظام سیاسی در این کشور نیست و به هر شکل ممکن به توافق با تهران دست خواهد یافت.
“دیمیتری مدودف” رئیس جمهور و نخست وزیر سابق روسیه خطاب به ترامپ گفته است که “نه وی و نه کامالا هریس در موقعیتی نیستند که بخواهند یا بتوانند تحریمهای آمریکا علیه روسیه را لغو کنند. این تحریمها تا مدت زمان زیادی باقی خواهند ماند و آنچه ترامپ اخیرا گفته صرفا یک بازی تبلیغاتی است”.
البته که تجربیات تاریخی نشان داده آنچه ترامپ در مورد ایران نیز میگوید چندان حقیقت ندارد و نباید انتظار داشت که مبدع کارزار فشارحداکثری علیه تهران به دنبال تنش زدایی با ایران باشد. با این همه، به نظر میرسد که ترامپ از این قبیل موضع گیری ها، ۳ هدف مهم را با محوریت تسهیل پیروزیاش در انتخابات دنبال میکند.
۱. پالس تنشزدایی به رقبا
تردیدی نیست که متغیرهای خارجی به سهم خود از قدرت اثرگذاری بر نتیجه نهایی انتخابات آمریکا برخوردارند. این مسالهای است که سالها بسیاری از تحلیلگران و صاحب نظران به آن اشاره داشته و دارند. نباید فراموش کرد که آمریکا کشور لابیها است و لابی گری و پول پاشیهای پشت پرده از نقشی مهم در رقم زدن تحولات سرنوشت ساز در این کشور برخوردارند.
از این رو، شمار قابل ملاحظهای از بازیگران بین المللی از همین رهگذر سعی در اثرگذاری بر معادلات سیاست داخلی آمریکا دارند. گفته میشود که کشوری نظیر روسیه نیز در این حوزه فعال است. در سالهای گذشته بارها و بارها مقامهای آمریکایی از تلاشهای مسکو جهت اعمال نفوذ در انتخابات آمریکا خبر دادهاند. از این رو، ترامپ سعی دارد تا به جبهه رقبای آمریکا پالسهای تنش زدایی بفرستد تا حداقل از شدت کنشگریهای آنها به ضرر خود بکاهد. وی حتی سعی دارد حدی از جذابیت را نیز برای این دسته از بازیگران ایجاد کند.
۲. ضدتبلیغ علیه دموکراتها
دونالد ترامپ تاکنون بارها و بارها به این مساله اشاره داشته که اگر وی در قدرت بود، جنگهای اوکراین و یا غزه اتفاق نمیافتادند و ایران نیز به پیشرفتهای قابل توجه در برنامه هستهای دست نمییافت. در حقیقت، ترامپ با این قبیل موضع گیریها سعی دارد رقبای دموکراتش را که کاخ سفید را در کنترل دارند، بی عرضه و بی کفایت نشان دهد و این پالس را به افکار عمومی آمریکا برساند که حضور وی در کاخ سفید، میتواند امنیت ملی آمریکا را تقویت و در عین حال، منافع این کشور را بهتر تامین کند.
درست به همین دلیل است که او با موضع گیرییهای اخیر خود در مورد روسیه و ایران، سعی دارد از جنس متفاوتِ سیاست خارجی دولت خود رونمایی کند و این مساله را مورد اشاره قرار دهد که حضور وی در قدرت میتواند هزینههای آمریکا در حوزه سیاست خارجی را کاهش دهد و مسیر تحقق اهداف بین المللی آمریکا را هموارتر کند. به بیان ساده تر، ترامپ بر راههایی تاکید میکند که دموکراتها آنها را نرفته اند و از همین رهگذر سعی دارد تا برای حضور خود در کاخ سفید نزد افکار عمومی آمریکا ایجاد جذابیت کند.
۳. بازی تکراری دروغهای بزرگ
در نهایت باید گفت که دونالد ترامپ بر آن بوده تا با طرح دروغهای بزرگ، توجهات عمومی را به سمت خود جلب کند. او در مورد برخی موضوعات موضع گیریهای عجیب و غریبی مطرح کرده و هدفش این بوده که صرفا جلب توجه کند. از این رو، در تحلیل موضع گیریهای اخیرش در مورد ایران و روسیه نیز تا حدی باید به این مساله توجه داشت که جهان با یک پوپولیست طرف است که با مطرحکردن موضوعات جنجالی بر آن است که توجه افکار عمومی و مخصوصا رسانهها را به سمت خود جلب کند و از این رهگذر اهداف سیاسی و انتخاباتی اش را محقق سازد.
جهان هنوز شیوه پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا را فراموش نکرده است. در جریان انتخابات مذکور، ترامپ با جنجالهای رسانهای و تبلیغاتی و به طور خاص جلب توجه شبکه خبری “سی ان ان” توانست فضای رسانهای انتخابات را به کنترل خود درآورد و همین مساله مقدمهای برای پیروزی نهایی وی بود.
ترامپ همچنان در حال امتحان کردن یک تاکتیک قدیمی جهت کسب پیروزی است. البته که این مرتبه همگان ترامپ را بهتر و بیشتر میشناسند و باور کردن ادعاهای او به راحتی صورت نمیگیرد.