انتخاب السنوار به عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس که با اجماع اعضای این جنبش اتفاق افتاد، علاوه بر پیامدهایی که برای رژیم صهیونیستی دارد، در صحنه میدانی جنگ غزه نیز پیامدهایی به دنبال خواهد داشت.
با شهادت اسماعیل هنیه، یحیی السنوار به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) انتخاب شد. انتخاب السنوار به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی حماس در حوزه‌های مختلف حامل پیام‌ها و واجد پیامدهایی است. در این نوشتار به پیامدهای انتخاب یحیی سنوار بر مناسبات درونی قدرت در حماس پرداخته می‌شود.
نزدیک شدن شاخه‌های داخلی و خارجی حماس
یکی از پیامدهای مهم انتخاب یحیی السنوار به سمت رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس این بود که نشان داد میان شاخه داخلی و خارجی این جنبش انسجام و هماهنگی وجود دارد. اسامه حمدان، یکی از مقامات حماس درباره روند انتخاب رهبر جدید این جنبش گفت: «انتخاب یحیی السنوار برای این پست با اجماع صورت گرفته و هیچ مخالفی در این باره وجود نداشت.»
بر همین اساس، تحلیلگران بر این نکته تأکید دارند که لازمه انتخاب یحیی السنوار همبستگی میان دو شاخه داخل و خارج حماس بود. پیش از معرفی یحیی السنوار، رسانه‌های عمدتاً مخالف حماس سعی کردند با خبرسازی و معرفی خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی حماس در خارج به عنوان جانشین شهید اسماعیل هنیه، نوعی تقابل و اختلاف در درون این جنبش مقاومت فلسطینی ایجاد کنند. صهیونیست‌ها نیز این خط فکری را پیگیری می‌کردند. با این حال، هوشمندی رهبران حماس در داخل و خارج از غزه نشان داد که این خط فکری نادرست است و در راستای اختلاف‌افکنی در درون حماس پیگیری می‌شود. در واقع، اختلاف‌افکنی در درون حماس نیز بخشی از تاکتیک رژیم صهیونیستی و حامیان آن برای مبارزه با این جنبش مقاومت فلسطینی است. اکنون این تاکتیک با انتخاب سنوار خنثی شد.
تقویت انسجام و یکپارچگی درونی حماس
یکی دیگر از مهم‌ترین پیامدهای معرفی سنوار به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی حماس این است که یکپارچگی میان بخش‌های نظامی و سیاسی این جنبش افزایش خواهد یافت. یحیی السنوار متعلق به «میدان» است. وی طراح اصلی عملیات طوفان الاقصی است و در مبارزه با رژیم اشغالگر صهیونیستی در حدود ۱۱ ماه گذشته نیز نقش مهمی داشته است. یحیی السنوار در رأس لیست ترور رژیم صهیونیستی قبل و بعد از طوفان الاقصی قرار داشته است، اما این رژیم تاکنون نتوانسته به این هدف دست یابد. علاوه بر این، صهیونیست‌ها به خصوص در ۱۱ ماه گذشته تلاش کردند این گونه وانمود و تبلیغ کنند که میان شاخه نظامی و سیاسی حماس اختلاف وجود دارد و با ترور اسماعیل هنیه این شکاف حتی بیشتر نیز خواهد شد.
اکنون، اما اجماع بر نام یحیی السنوار و انتخاب وی به عنوان رهبر سیاسی جدید حماس، نه تنها منجر به هیچ شکافی نشد بلکه شاخه حماسی و نظامی برای ادامه نبرد در غزه و برای آزادی فلسطین با هم ترکیب شدند. وحدت نیاز مهم حماس در شرایط کنونی بود.
پروفسور «کوبی میخائیل» پژوهشگر مؤسسه امنیت داخلی و راهبردی رژیم صهیونیستی نیز در این زمینه اظهار داشت: انتخاب یحیی السنوار به عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس، در واقع نوعی به رسمیت شناختن و قدردانی این جنبش از رهبری خود در نوار غزه به ریاست یحیی السنوار به خاطر مدیریت جنگ است. این گام احتمالاً پیام بسیار مهمی را برای فلسطینی‌ها، اسرائیلی‌ها و همه جهان دارد مبنی بر اینکه حماس همچنان با قدرت وجود دارد و ادامه می‌دهد. همچنین اتفاق نظر مقامات حماس برای انتخاب یحیی السنوار به این منصب، آن هم به این سرعت، بیانگر وحدت صفوف حماس است و پیامی را مخابره می‌کند؛ با این مضمون که حماس یک جنبش قوی، متحد و عاری از رقابت و اختلاف حزبی است.
انتخاب سنوار به عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس ضربه مهم نیز به صهیونیست‌ها است چرا که فاصله میان بخش‌های نظامی و سیاسی جنبش حماس با این انتخاب کاهش خواهد یافت و سطح هماهنگی میان دفتر سیاسی و بخش نظامی جنبش حماس افزایش پیدا خواهد کرد. در واقع، انتخاب یحیی السنوار بیانگر اعتماد شاخه سیاسی حماس به رهبری نظامی است. این اعتماد حامل این پیام برای صهیونیست‌ها نیز است مبنی بر اینکه با ترور شهید اسماعیل هنیه، مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی افزایش خواهد یافت و این هشداری است که تحلیلگران و منتقدان نتانیاهو نیز درباره ترور اسماعیل هنیه مطرح می‌کنند.
بازسازی قدرت نظامی و امنیتی حماس
یکی دیگر از پیامدهای مهم انتخاب سنوار به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی حماس این است که سبب بازسازی قدرت نظامی و امنیتی این جنبش مقاومت فلسطینی خواهد شد. از یک سو، یحیی السنوار در کارنامه خود رهبری حماس در باریکه غزه را برعهده داشته است و از مناسبات قدرت در حماس آگاهی دارد. از سوی دیگر، السنوار بنیانگذار سرویس امنیتی حماس موسوم به «مجد» (دستگاه امنیتی با نقطه تمرکز آن بر پرونده‌های امنیت داخلی) بوده است. تشکیلات امنیتی تحت مدیریت سنوار به تدریج به قدری قدرت گرفت که در مقام یک تشکیلات ضدجاسوسی، اشراف قابل ملاحظه‌ای را بر تحرکات رژیم صهیونیستی و جاسوسان آن پیدا کرد و حتی برخی افراد که در حماس فعالیت داشتند و به جاسوسی برای صهیونیست‌ها می‌پرداختند را نیز شناسایی و با آن‌ها برخورد کرده است.
انتخاب یحیی السنوار به سمت رئیس دفتر سیاسی حماس می‌تواند سبب مواجهه جدی این جنبش فلسطینی با نفوذ و شبکه‌های جاسوسی رژیم صهیونیستی در غزه شود. در عین حال، با رهبری السنوار لزوم بازسازی گردان‌های عزالدین القسام که در ۱۱ ماه گذشته در اثر حمله‌ها و ترورهای رژیم صهیونیستی آسیب دیده است با جدیت بیشتری پیگیری خواهد شد. رهبری السنوار همراه با بازسازی قدرت نظامی و توانمندی سیاسی جنبش حماس می‌تواند همچنین حضور جنبش حماس در آینده غزه را تضمین کند.
یحیی السنوار ۲۳ سال از عمر خود را در زندان‌های رژیم صهیونیستی گذرانده و به زبان عبری نیز آشنا است. این ویژگی رهبر جدید حماس در کنار قابلیت وی در امور نظامی و امنیتی سبب نگرانی بیشتر صهیونیست‌ها شده است. کم نیستند تحلیلگران و شخصیت‌هایی که در درون اراضی اشغالی بر این باور هستند که انتخاب السنوار غیرمنتظره بوده و در صورتی که جوخه ترور موفق به ترور این رهبر مقاومت فلسطین نشود، در آینده تهدیدهای بیشتری از سوی غزه برای این رژیم وجود خواهد داشت.
نتیجه
انتخاب یحیی السنوار به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی حماس که با اجماع اعضای این جنبش در داخل و خارج از غزه اتفاق افتاد، علاوه بر پیامدهایی که برای رژیم صهیونیستی و برای صحنه میدانی جنگ غزه خواهد داشت، در درون حماس نیز پیامدهای مهمی دارد. نزدیکی شاخه داخلی و خارجی حماس، یکپارچگی شاخه نظامی و سیاسی حماس و همچنین امکان بازسازی نظامی و امنیتی این جنبش از جمله پیامدهای مهمی است که انتخاب سنوار بر مناسبات درونی حماس خواهد داشت.
سید رضی عمادی
