ترور اسماعیل هنیه از نظر زمانی دقیقا مشابه ترور شهید فخری زاده است. دقیقاً در زمانی که در ایران گفتمان قائل به گفتگو بر سر قدرت آمده و از سوی دیگر با روی کار آمدن کاملا هریس این احتمال است که دولت همسو با گفتگوی دولتها در آمریکا سر کار بیاید، تروری اتفاق میافتد که یکی از اهداف آن، ضربه زدن به احیای برجام است. لذا به نظر میرسد احیای برجام یکی از بزرگترین ضربههای سیاسی به اسرائیل و تروریستهای جهانی خواهد بود.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا و نامزد جمهوریخواهان برای انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴، در دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، از خروج آمریکا از توافق هستهای ایران (برجام) بهعنوان “بهترین کاری” که برای اسرائیل انجام داده، یاد کرد. این اظهارنظر نشان میدهد که با وجود تمامی انتقاداتی که به برجام وارد شده، این توافق میتواند تأثیرات مثبتی داشته باشد و احتمالاً باید به آن بازگشت. اما پرسش اصلی این است که چه کسی باید این مسیر را ادامه دهد؟
فواد ایزدی، استاد اصولگرای دانشگاه تهران و منتقد جدی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران، پاسخ این پرسش را داده است. ایزدی معتقد است: «باید فردی مانند ظریف برود و با غرب مذاکره کند، نه یک حزباللهی که برود و بیانیه بخواند.» این سخنان ایزدی نشان از اهمیتی دارد که او برای دیپلماسی و مذاکرات حرفهای قائل است. او بر این باور است که ظریف بهدلیل صداقت و تواناییهایش در مذاکره با غرب، میتواند تحریمها را رفع و کشور را به شرایط نرمال بازگرداند.
برجام، توافقی که در سال ۲۰۱۵ بین ایران و قدرتهای جهانی به امضا رسید، بهدنبال محدود کردن برنامه هستهای ایران در ازای لغو تحریمهای بینالمللی بود. این توافق که در دوران ریاستجمهوری باراک اوباما به امضا رسید، بهعنوان یکی از دستاوردهای مهم دیپلماتیک او شناخته میشود. اما ترامپ در سال ۲۰۱۸، با خروج یکجانبه از این توافق، موجی از انتقادات را بهدنبال داشت.
خروج از برجام به ایجاد تنشهای بیشتر بین ایران و غرب منجر شد و تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال شد که تأثیرات اقتصادی و اجتماعی گستردهای بر کشور داشت. با روی کار آمدن جو بایدن، بحث بازگشت به برجام و احیای آن بار دیگر مطرح شد، اما مذاکرات تاکنون به نتیجه نهایی نرسیده است.
در این میان، نظرات افرادی همچون ایزدی که از بازگشت به مذاکرات حمایت میکنند، میتواند نقشی مهم در تعیین مسیر آینده سیاست خارجی ایران داشته باشد. استفاده از تجربیات و تواناییهای دیپلماتیک افرادی مانند ظریف میتواند به ایران کمک کند تا در این مسیر موفقیت بیشتری کسب کند.
در نهایت، آینده برجام و مذاکرات هستهای ایران به تصمیمات و استراتژیهای دیپلماتیک بستگی دارد. آیا دولت آینده ایران خواهد توانست با تکیه بر دیپلماسی قوی و مذاکرهکنندگان ماهر، این توافق را احیا کند و تحریمها را رفع کند؟ زمان پاسخ این پرسشها را خواهد داد، اما آنچه مسلم است، اهمیت نقش افرادی مانند ظریف در این مسیر پرچالش است.
حال با انتصاب دکتر ظریف به عنوان معاون راهبردی رئیس جمهور امید است نگاه مبتنی بر احیای برجام در داخل تقویت شده و با تدابیر لازم و تحقق احیای برجام، اصلیترین ضربه سیاسی به تروریستهای بین المللی مانند نتانیاهو وارد میشود.