جنگ غزه چه آسیب هایی بر اقتصاد اسرائیل تحمیل کرده است؟

روز دوشنبه، 25 تیر، مسعود پزشکیان در گفتگوی تلفنی با اسماعیل هنیه ، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) تأکید کرد: «دولت من موضوع فلسطین را به عنوان موضوع محوری جهان اسلام، در اولویت کاری خود قرار خواهد داد. تلاش خواهیم کرد با همکاری و همراهی سایر کشورهای اسلامی و همسایه، از همه اهرم‌های سیاسی و دیپلماتیک، پایان جنگ علیه غزه و توقف کشتار مردم بی‌دفاع فلسطین را محقق کنیم.»

این تماس در چارچوب سیاست حمایت از محور مقاومت، دولت پزشکیان صورت گرفت اما بازه زمانی آن نیز قابل توجه است. روز شنبه، 23 تیر، اسرائیل منطقه ای غیرنظامی در خان یونس را به بهانه هدف قرار دادن محمد ضیف، فرمانده شاخه نظامی حماس را بمباران کرد. اگرچه تا امروز خبری از شهادت ضیف منتشر نشده است اما رسانه های فلسطینی اعلام کردند بیش از 90 غیرنظامی در این تهاجم جان باختند. این اقدام با محکومیت شدید جامعه جهانی روبرو شد.

در همین حال رسانه های اسرائیلی در خصوص کشتار غیرنظامی و عدم حصول نتیجه ای که ارتش در این حمله به دنبال آن بود، سکوت کردند و فقط گفتند رافع سلامه، معاون ضیف در این حمله کشته شده است.

جنگ در غزه وارد نهمین ماه خود شده و به رغم گذشت بیش از 280 روز، هنوز اسرائیل نتوانسته است به ساختار فرماندهی حماس و شاکله اصلی نظامی آن صدمه جدی ای وارد سازد. اما در این بین بیش از 80 هزار خانه مسکونی در نوار غزه تخریب شده که طبق آخرین گزارش بیش از 200 میلیون دلار فقط هزینه خروج نخاله های ساختمان های تخریب شده است. نزدیک به 40 هزار فلسطینی غیرنظامی شهید شده اند و صدها هزار تن دیگر در ناامنی شدید غذایی بسر می برند.

افزایش کسری بودجه در اسرائیل

اما این جنگ فقط به فلسطینی ها آسیب نزده است، بلکه ساکنین اراضی اشغالی و اقتصاد اسرائیل را نیز دچار مشکلات عدیده ای کرده است. طبق گزارش وبسایت اقتصادی عبری زبان «کلکلیست» سال 2025 اسرائیل با کسری بودجه 5.2 درصدی روبرو خواهد شد که البته این رقم در سال 2026 به 4.4 و در سال 2027 به 3.7 درصد خواهد بود. این کسری نتیجه مستقیم جنگ غزه است. در این گزارش آمده است هنوز مشخص نیست جنگی که در لبنان شروع می­شود چه تأثیراتی خواهد داشت و ممکن است کسری ها را افزایش دهد.

در همین راستا اداره مرکزی آمار اسرائیل گزارشی را در مورد تجارت خارجی این رژیم در ماه مه 2024 منتشر کرد. بر اساس داده­ها، کسری تراز تجاری 2.5 میلیارد دلار رسیده است. علت این موضوع تحریم های رسمی و غیررسمی ای است که کشورها به دلیل جنگ غزه بر اسرائیل تحمیل کرده اند. در این میان کشور ترکیه در صدر قرار دارد. همچنین وجود ناامنی در دریای سرخ، زیر حمله قرار داشتن بنادر ایلات و حیفا از دیگر دلایل این مسئله است که توسط نیروهای مقاومت، حوثی های یمن، صورت می گیرد.

ضربه شدید جنگ غزه بر صنعت گردشگری رژیم صهیونیستی

صنعت گردشگری یکی از حوزه های مهم اقتصادی و البته فرهنگی اسرائیل به شمار می رود. اما رئیس بخش گردشگری اسرائیل اخیراً اعلام کرده است این رژیم سال 2024 را با 1.2 میلیون گردشگر به پایان می رساند که این رقم به معنای آن است گه سطح گردشگری اسرائیل به 20 سال قبل یعنی سال 2004 و زمان انتفاضه دوم برگشته است. در صورتی که جبهه جدیدی در مرزهای شمالی علیه حزب الله گشوده شود، آمار توریست ها باز هم کاهش می یابد.

بر اساس داده­های وزارت کشاورزی قبل از جنگ غزه، حدود سی هزار کارگر خارجی در این بخش مشغول بودند که بیشتر آنها اهل تایلند بودند. پس از شروع جنگ حدود 10 هزار کارگر خارجی به همراه حدود 12 هزار کارگر فلسطینی که از کرانه باختری برای کار به اسرائیل می­رفتند، دیگر در محل کار خود حاضر نشدند. بنابراین، بخش کشاورزی رژیم صهیونیستی با کمبود حدود 20 هزار کارگر مواجه شد. اثر مستقیم این مسئله در کاهش محصولات تولیدی و افزایش قیمت میوه و سبزیجات بود که کماکان ادامه دارد.

گرانی مواد غذایی و مسکن و افزایش فقر در اراضی اشغالی

گرانی مواد غذایی، مشکلاتی را در زمینه افزایش فقر و تعداد افراد نیازمند به کمک های دولتی به وجود آورده است. در این رابطه گزارش شورای امنیت غذایی اسرائیل اشاره کرده است این رژیم هیچ سیاستی برای رسیدگی و مبارزه با مشکلات امنیت غذایی و گرسنگی ایجاد شده در نتیجه جنگ ندارد. در این راستا سیاست اجتماعی رژیم صهیونیستی نیازهای فوری صدها هزار خانواده را که از ناامنی غذایی رنج می‌برند، نادیده می‌گیرد. براین اساس طرح «امنیت غذایی ملی» که زیر نظر وزارت رفاه انجام می­شود تنها به 26000 خانواده، یعنی حدود 10 درصد از جمعیت نیازمند می­تواند پاسخ دهد. در این گزارش آمده است  به دنبال وقایع اکتبر 2023 و ادامه جنگ غزه، عدم آمادگی دولت برای حفظ امنیت غذایی و امنیت غذایی ساکنانش آشکار شد.

اما گرانی در اسرائیل اکنون محدود به مواد غذایی نیست، قیمت مسکن نیز روند صعودی به خود گرفته است. این مسئله تا حد زیادی به دلیل توقف ساخت وسازها در نتیجه کمبود نیروی کار در سایه جنگ غزه است. نیروی کارگر بخش ساخت و ساز در اراضی اشغالی را خارجی­ها تشکیل می­دهند که با آغاز جنگ غزه، خارجی­ها اسرائیل را ترک کردند و کارگران فلسطینی نیز اجازه ورود پیدا نکردند. در نتیجه قیمت خانه روند صعودی پیدا کرد و کارشناسان پیش بینی کرده اند این روند در سال 2025 نیز ادامه داشته باشد.

لذا جنگ غزه آسیب قابل توجهی در تقریباً تمام زمینه­های زندگی اسرائیلی­ها به وجود آورده است. یک نظرسنجی منتشر شده در اسرائیل هیوم مؤید آن است 83 درصد اسرائیلی­ها باور ندارند اعضای کنست واقعیت زندگی کسانی را که در فقر زندگی می­کنند، درک کنند. 62 درصد اسرائیلی­ها اعلام کردند از آغاز جنگ، هزینه­های خانوارشان افزایش یافته است.

افزایش مهاجرت معکوس

این شرایط و همچنین وجود احساس ناامنی در اسرائیل، موجب شده است مهاجرت معکوس شدت یابد. طبق آخرین داده­ها، در سه ماهه اول سال 2024، حدود یک میلیون و 50 هزار یهودی از اسرائیل خارج و حدود یک میلیون و 30 هزار یهودی وارد آن شده­اند، به طوری که تعداد افراد خارج شده حدود 20 هزار نفر بیشتر از تعداد افراد وارد شده، بوده است.

در این بین، تنش ها در مرزهای شمالی اراضی اشغالی با حزب الله که موجب تخلیه 160 هزار سکنه شد، اسرائیل را در شرایط بغرنجی قرار داده است. تأمین هزینه های زندگی این افراد و مشکلاتی که دانش آموزان این خانواده ها با آن مواجه هستند از یک سو و احساس ترس و ناامنی شدید آنها از سوی دیگر، اوضاع را برای این رژیم پیچیده کرده است. طبق آخرین بررسی صورت گرفته حدود 28 درصد از افراد آواره شده از مرزهای شمالی قصد ندارند هرگز به خانه خود بازگردند. در این بین 65 درصد خانواده­های آواره از راه حل­های مسکنی که دولت به آنها ارائه می­دهد راضی نیستند. لازم به ذکر است درگیری با حزب الله زمانی شروع شد که این سازمان به حمایت از مردم نوار غزه وارد نبرد با اسرائیل شد. در واقع آنچه در این محدوده مرزی در حال وقوع است متأثر از جنگ غزه است.