هر آنچه باید درباره شش نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایران بدانید

1. آتلانتیک در این تحلیل به ارائه بیوگرافی هریک از نامزدهای ریاست جمهوری پرداخته‌است فارغ از اطلاعات شناسنامه‌ای، بخش‌های تحلیلی این گزارش را به اختصار مطرح خواهیم کرد.
2. شورای نگهبان، یک نهاد بازرسی، تنها شش نامزد ریاست جمهوری را تایید کرد. پنج تن از این کاندیداها تندرو هستند که سه تن از آنها در لیست های مختلف تحریمی غرب قرار دارند و یک نفر اصلاح طلب است. اگر نامزد اصلاح طلب بتواند بخش قابل توجهی از مردم ناراضی را با موفقیت بسیج کند، انتخابات ممکن است به دور دوم کشیده شود.
3. آتلانیک شخصیت سعید جلیلی را شخصیتی غیرکاریزماتیک خواند و بنظر می‌رسد که احتمال اجماع موفیقت آمیز بر روی این کاندید را بعید دانسته‌است.
4. . قالیباف برای انتخابات آتی ریاست جمهوری 2024، علی نیکزاد را که مدیریت ستاد انتخاباتی رئیسی در سال 2017 و موفق در سال 2021 را بر عهده داشت، به عنوان مدیر ستاد انتخاباتی خود استخدام کرده است. بسیاری در ایران بر این باورند که با توجه به تجربه سیاسی گسترده قالیباف، انتخابات ریاست جمهوری 2024 از آن او خواهد بود.
5. پزشکیان برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری 2013 ثبت نام کرد اما از رقابت انصراف داد. در سال 2021 شورای نگهبان او را از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری رد صلاحیت کرد. پزشکیان به‌عنوان تنها آذری در رقابت و نزدیک‌ترین نامزد به اردوگاه اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان، پتانسیل این را دارد که آرای قابل توجهی به دست آورد و با قدرت تمام شود.

شورای آتلانتیک؛ با توجه به کشته شدن غیرمنتظره ابراهیم رئیسی رئیس جمهور پیشین (1960-2024) در سانحه بالگرد در 28 اردیبهشت، جمهوری اسلامی ایران انتخابات ریاست جمهوری را در 28 خرداد برگزار می کند. از بین هشتاد نامزد ثبت نام شده، شورای نگهبان، یک نهاد بازرسی، تنها شش نامزد ریاست جمهوری را تایید کرد. پنج تن از این کاندیداها تندرو هستند که سه تن از آنها در لیست های مختلف تحریمی غرب قرار دارند و یک نفر اصلاح طلب است. اگر نامزد اصلاح طلب بتواند بخش قابل توجهی از مردم ناراضی را با موفقیت بسیج کند، انتخابات ممکن است به دور دوم کشیده شود.

سعید جلیلی

سعید جلیلی (زاده ۱۳۴۴) فرزند معلم دبیرستان است. در ۲۱ سالگی در جنگ ایران و عراق (۱۳۵۷-۱۳۵۷) پای راست خود را از دست داد و به عنوان یکی از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خدمت کرد. او در سال 1987 به وزارت خارجه پیوست و در نهایت معاون دفتر اروپا و آمریکا شد. وی در سال 1381 موفق به اخذ مدرک دکترای علوم سیاسی از دانشگاه امام صادق (ع) شد که محل تربیت نخبگان سیاسی جمهوری اسلامی است. جلیلی چندین سمت مهم از جمله عضویت در دفتر مقام معظم رهبری (۱۳۷۹-۱۳۸۶)، دبیر شورای عالی امنیت ملی و مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران (۱۳۸۶-۱۳۸۶) را بر عهده داشته است. جنجال‌های جلیلی که به نداشتن شخصیت کاریزماتیک معروف بود، به‌طور چشمگیری به بن‌بست مذاکرات کمک کرد. او همچنین از سال 2013 در مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورایی متشکل از 32 تن از اعضای ارشد نظام که داور نهایی بین شورای نگهبان و مجلس است، خدمت کرده است. وی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2013 با 11 درصد آرا سوم شد. اختلافات با دیگر محافظه کاران باعث شد که او از رقابت های ریاست جمهوری 2017 کناره گیری کند. با وجود اینکه وی یکی از هفت نامزد مورد تایید شورای نگهبان برای انتخابات ریاست جمهوری 2021 بود، دو روز قبل از انتخابات به نفع رئیسی، پیروز نهایی انتخابات، انصراف داد. بنا بر گزارش‌ها، جلیلی از نزدیکان آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب و برادرش، وحید جلیلی، به‌عنوان رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در امور فرهنگی و تحول سیاست‌ها خدمت کرده است.

محمدباقر قالیباف

محمدباقر قالیباف (متولد 1340) چندین سمت برجسته در ایران از جمله فرماندهی قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (1373-1373)، فرماندهی نیروی هوافضای سپاه (1376-1379)، فرماندهی نیروی انتظامی (1379-1379) را در کارنامه خود دارد. 1384، شهردار تهران (1384-1396)، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام (1396 تا کنون)، و رئیس مجلس (1399 تا کنون). قالیباف فرزند نانوا در 19 سالگی وارد سپاه شد، آموزش خلبانی گرفت، سرتیپ شد، برادرش را در جنگ ایران و عراق از دست داد و دکترای جغرافیا گرفت. وی در تیرماه 1378 نقش بسزایی در سرکوب قیام دانشجویی در تهران داشت و در تهیه اولتیماتوم نامه تهدیدآمیز مشارکت داشت. این نامه با امضای 24 فرمانده عالی رتبه سپاه خطاب به محمد خاتمی، رئیس جمهور، خواستار پاسخ قاطع به اعتراضات شده است. اتهامات نادرست مالی از زمان تصدی وی به عنوان باسابقه ترین شهردار تهران به دنبال او بود. قالیباف در انتخابات سال 1384 نامزد ریاست جمهوری شد و با 14 درصد آرا چهارم شد. وی در انتخابات سال 2013 با کسب 16.5 درصد آرا نایب قهرمان اول شد. وی در انتخابات ریاست جمهوری 1396 به عنوان یکی از شش نامزد تایید صلاحیت شده توسط شورای نگهبان تایید شد اما چند روز مانده به روز انتخابات به نفع رئیسی انصراف داد. قالیباف برای انتخابات آتی ریاست جمهوری 2024، علی نیکزاد را که مدیریت ستاد انتخاباتی رئیسی در سال 2017 و موفق در سال 2021 را بر عهده داشت، به عنوان مدیر ستاد انتخاباتی خود استخدام کرده است. بسیاری در ایران بر این باورند که با توجه به تجربه سیاسی گسترده قالیباف، انتخابات ریاست جمهوری 2024 از آن او خواهد بود.

امیرحسین قاضی زاده هاشمی

امیرحسین قاضی زاده هاشمی (متولد 1350) در استان خراسان رضوی که زادگاه حضرت آیت الله خامنه ای نیز می باشد به دنیا آمد. او از خانواده‌ای سرشناس سیاسی است، با برادران و پسرعموهایی که به عنوان نماینده مجلس یا وزیر خدمت کرده‌اند. وی در جنگ ایران و عراق مجروح شد و در سال 1381 جراح گوش و حلق و بینی شد. قاضی زاده هاشمی همچنین عضو هیأت علمی و رئیس دانشگاه بوده و برای چهار دوره نماینده مجلس (1387 تا 1390) بوده است. در انتخابات ریاست جمهوری 2021، او با کسب 3.5 درصد آرا چهارم شد. رئیسی منتخب وی را به عنوان معاون رئیس جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران (1390 تا 1393) منصوب کرد. قاضی زاده هاشمی جوانترین نامزد در میان شش نامزد رقابتی است.

مسعود پزشکیان

مسعود پزشکیان (متولد 1954) با 70 سال سن، مسن ترین نامزد در میان شش نامزد انتخاباتی است. وی در خانواده ای کارمند در آذربایجان غربی متولد شد و از جانبازان جنگ ایران و عراق است. پزشکیان به عنوان جراح قلب در دانشگاه های تبریز و تهران تحصیل کرده و چندین سمت برجسته را در کارنامه خود دارد. وی ریاست دانشگاه علوم پزشکی تبریز (1379-1373)، معاون وزیر بهداشت (1379-1380)، وزیر بهداشت در دوره اصلاحات محمد خاتمی (1384-1380)، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و یک نماینده پنج دوره مجلس (2008 تا کنون)، همچنین به عنوان نایب رئیس آن برای یک دوره خدمت کرده است. پزشکیان برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری 2013 ثبت نام کرد اما از رقابت انصراف داد. در سال 2021 شورای نگهبان او را از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری رد صلاحیت کرد. پزشکیان به‌عنوان تنها آذری در رقابت و نزدیک‌ترین نامزد به اردوگاه اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان، پتانسیل این را دارد که آرای قابل توجهی به دست آورد و با قدرت تمام شود.

مصطفی پورمحمدی

مصطفی پورمحمدی (متولد 1369) تنها نامزد روحانی در بین 6 نفر و دومین نامزد روحانی (64) است. فرزند خیاط، در حوزه علمیه قم تحصیلات حوزوی را گذراند و در بیست سالگی دادستان انقلاب شد. پورمحمدی در دوران تصدی ریاست ضد جاسوسی وزارت اطلاعات و نماینده آن در سازمان بدنام اوین پیسون (1366-1369)، یکی از اعضای کمیته ای موسوم به «کمیته مرگ» بود که بر اعدام غیرقانونی هزاران نفر سیاسی نظارت می کرد. زندانیان در پی فرمان آیت الله روح الله خمینی در سال 1988 که به قتل عام 1988 معروف شد. وی رئیس دفتر سیاسی اجتماعی در دفتر مقام معظم رهبری (1384-1381)، وزیر کشور (1387-1387)، رئیس سازمان بازرسی کل کشور (1387-1387) و وزیر دادگستری (1392-1392) بوده است. ). پورمحمدی از سال 1397 دبیرکل جامعه روحانیت مبارز محافظه کار بوده است. وی نامزدی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 اعلام کرد اما عملاً نامزد نشد. وی از سوی شورای نگهبان از شرکت در انتخابات مجلس خبرگان رهبری در سال ۱۳۹۴ رد صلاحیت شد.

علیرضا زاکانی

علیرضا زاکانی (زاده ۱۳۴۴) فرزند ورزشکار و داور کشتی اهل استان تهران است. او در سن 15 سالگی به جنگ ایران و عراق پیوست و شصت و دو ماه خدمت کرد و در جنگ مجروح شد. زاکانی مدرک دکترای خود را در سال 1376 از دانشگاه علوم پزشکی تهران گرفت و در رشته پزشکی هسته ای در آنجا تحصیل کرد. وی چندین نقش مهم از جمله مدیر سراسری بسیج دانشجویی (وابسته به سپاه)، مالک سایت محافظه کار جهان نیوز و دبیرکل جامعه اصولگرایان رهپویان انقلاب اسلامی (اتحاد راهیان نور) را بر عهده داشته است. زاکانی چهار دوره نماینده مجلس (1383-1395؛ 2020-2021) بوده و در حال حاضر شهردار تهران (2021-اکنون) است. اگرچه او از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری 2013 و 2017 رد صلاحیت شد، اما در میان هفت نامزد نهایی تایید شده برای انتخابات ریاست جمهوری 2021 بود. با این حال او چند روز قبل از انتخابات در حمایت از رئیسی کناره گیری کرد.

مهرزاد بروجردی معاون و رئیس دانشکده هنر، علوم و آموزش دانشگاه علم و صنعت میسوری است. او نویسنده کتاب روشنفکران ایرانی و غرب: پیروزی رنج‌دیده بومی‌گرایی و یکی از نویسندگان کتاب ایران پس از انقلاب: کتاب راهنمای سیاسی است.

منبع: شورای آتلانتیک

ترجمه: دنیای تحلیل

https://www.atlanticcouncil.org/blogs/iransource/iran-presidential-election-profiles-jalili-ghalibaf-pezeshkian        /