در حالی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و لی کیانگ، نخست وزیر چین، این هفته نشست‌های جداگانه‌ای را در آسیای جنوب شرقی به پایان رساندند، دو شریک در بلوک اقتصادی بریکس با منطقه‌ای روبرو شدند که مایل به پیوستن به این مجموعه هستند.
بلومبرگ در گزارشی به این موضوع پرداخته و می‌نویسد: در هنگام حضور لی در مالزی، انور ابراهیم، نخست وزیر این کشور در مصاحبه‌ای با رسانه‌های چینی از علاقه کشورش به پیوستن به بریکس خبر داد. تایلند دیگر متحد ایالات متحده ماه گذشته پیشنهاد خود را برای پیوستن به این بلوک را اعلام کرده بود.
ماریس سانگیامپونگسا، وزیر امور خارجه این کشور هفته گذشته گفته بود تایلند مدت‌هاست که تمایل داشته به بریکس که نماینده مجموعه‌ای از کشورهای جنوب است بپیوندد.
برای کشورهایی که به دنبال کاهش خطرات اقتصادی ناشی از تشدید رقابت بین ایالات متحده و چین هستند، پیوستن به بریکس تلاشی برای کاهش برخی از این تنش‌ها است. در آسیای جنوب شرقی، بسیاری از کشورها از نظر اقتصادی به تجارت با چین وابسته هستند، در حالی که همزمان از حضور امنیتی و سرمایه گذاری واشنگتن استقبال می کنند.
اما عضویت در بریکس همچنین راهی برای نشان دادن ناامیدی فزاینده از نظم بین‌المللی تحت رهبری ایالات متحده و نهادهای کلیدی است که تحت کنترل قدرت‌های غربی مانند بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول هستند.
سیف الدین عبدالله وزیر خارجه سابق مالزی در این رابطه می‌گوید: «ما فکر می کنیم که باید راه حل‌هایی برای معماری ناعادلانه مالی و اقتصادی بین المللی پیدا کنیم. بنابراین بریکس احتمالا یکی از راه‌های متعادل کردن برخی چیزها خواهد بود.»
جنگ اوکراین
برای پوتین و شی جین پینگ، علاقه به بریکس نشان دهنده موفقیت آنها در عقب راندن تلاش‌های ایالات متحده و متحدانش برای منزوی کردن گسترده‌تر آنها بر سر جنگ اوکراین و تهدیدات نظامی علیه تایوان، فیلیپین، کره جنوبی و ژاپن است.
ولودیمیر زلنسکی، رهبر اوکراین تلاش کرد تا کشورهای آسیایی را متقاعد کند که از نشست صلح در سوئیس در اوایل ماه جاری حمایت کنند. در مقابل پوتین این هفته یک پیمان دفاعی با کره شمالی امضا کرد و در عین حال هشدار داد که او حق دارد دشمنان آمریکا در سراسر جهان را مسلح کند.
باشگاهی که برای سال‌ها فقط از پنج عضو تشکیل شده بود، در ژانویه امسال با حضور ایران، امارات متحده عربی، اتیوپی و مصر گسترش یافت. این فشاری بود که عمدتاً توسط چین هدایت می شد زیرا تلاش می کند نفوذ خود را در صحنه جهانی افزایش دهد.
پیوستن اعضای جدید
با این حال، شتاب برای افزودن اعضای جدید ادامه دارد. علیرغم تلاش های آمریکا و اروپا برای محدود کردن روابط با روسیه، در ماه جاری نمایندگانی از ۱۲ کشور غیرعضو در نشست بریکس در روسیه حضور یافتند. آنها شامل دشمنان دیرینه ایالات متحده مانند کوبا و ونزوئلا، اما همچنین کشورهایی مانند ترکیه، لائوس، بنگلادش، سریلانکا و قزاقستان بودند.
ویتنام که سال گذشته روابط خود را با واشینگتن ارتقا داده یکی دیگر از کشورهای حاضر در آن نشست بود ضمن اینکه اندونزی هم ممکن است به این گروه بپیوندد.
روسیه در بیانیه مشترک خود که در پایان مذاکرات آنها منتشر شد، از مشارکت ویتنام در گفت و گو در اوایل ماه جاری استقبال کرد و گفت که به تقویت روابط بین کشورهای بریکس و کشورهای در حال توسعه از جمله ویتنام ادامه خواهد داد.
مشخص نیست که بریکس تا چه اندازه بخشی از مذاکرات پشت درهای بسته پوتین در ویتنام بوده، اگرچه دو کشور متعهد شدند که همکاری دفاعی و انرژی را تقویت کنند.
پس از گسترش امسال، بریکس قصد دارد از کشورهای غیرعضو دعوت کند تا در اجلاس بعدی خود در شهر کازان روسیه در ماه اکتبر شرکت کنند. صرف میزبانی این رویداد به مسکو این فرصت را می دهد تا به جهان نشان دهد که پوتین برخلاف تلاش‌های غرب منزوی نشده است.
واکنش آمریکا
اسکات مارسیل، سفیر سابق ایالات متحده در اندونزی، میانمار و انجمن کشورهای جنوب شرق آسیا، گفت: «این راز نیست که واشنگتن بریکس را دوست ندارد، به ویژه اینکه ایران و روسیه در آنجا حضور دارند. در عین حال، هر چه بلوک بزرگتر شود، احتمال کمتری برای دستیابی به اجماع در مورد موضوعات کلیدی وجود دارد. حس من این است که واشنگتن احتمالا حرکت تایلند و مالزی برای پیوستن به آن را تحسین نمی‌کند، اما فکر نمی‌کنم این اقدام باعث نگرانی شدید آمریکا شود.»
مزایای بالقوه برای پیوستن به BRICS فراتر از ژئوپلیتیک است. اعضای این بلوک توافق کرده‌اند که ۱۰۰ میلیارد دلار از ذخایر ارزی خارجی را جمع آوری کنند که می‌توانند در مواقع اضطراری به یکدیگر وام دهند. این گروه همچنین بانک توسعه جدید را تأسیس کرده است. موسسه ای تحت مدل بانک جهانی که از زمان شروع فعالیتش در سال ۲۰۱۵ تقریبا ۳۳ میلیارد دلار وام عمدتا برای پروژه های آب، حمل و نقل و سایر پروژه های زیربنایی تصویب کرده است.
در مقابل البته واشنگتن آرام نمی نشیند. روابط امنیتی در منطقه در مورد موضوعاتی مانند مبارزه با تروریسم و با کشورهایی مانند ویتنام و فیلیپین که به طور فزاینده ای نگران اختلافات خود با پکن در دریای چین جنوبی هستند، عمیق‌تر کرده است.
