با به قدرت رسیدن برق‌آسای طالبان، نیرو‌های ویژه أفغانستان که به واحد‌های «سه‌شماره‌ای» معروف بودند، از جمله گروه‌هایی بودند که بیش از همه در معرض خطر بودند، چون از نیرو‌های ویژه انگلیس و آمریکا در طول دو دهه اشغالگری در افغانستان حمایت کرده بودند.
تاکنون بار‌ها در خصوص نگاه ابزاری آمریکا و انگلیس نسبت به مهره‌ها و عوامل این دو کشور در نقاط گوناگون جهان سخن‌ها گفته شده است. اکنون یکی دیگر از مصادیق این نگاه ابزاری را مشاهده می‌کنیم. این مسئله، مربوط به تحولات جاری در افغانستان است. بلاتکلیفی برخی عوامل محلی وابسته به دستگاه اطلاعاتی و نظامی انگلیس، در همین راستا قابل تحلیل و ارزیابی است. کار به جایی رسیده که شبکه بی بی سی ناچار به افشای این مسئله شده و مقامات رسمی و اطلاعاتی انگلیس نیز تاکنون واکنشی نسبت به این مسئله نشان نداده‌اند.
تکلیف مهره‌های انگلیس در افغانستان چه شد؟
اخبار موجود نشان می‌دهد که پس از به دست گرفتن قدرت توسط طالبان، نیرو‌های ویژه بریتانیا از انتقال نیرو‌های افغان که در کنار آن‌ها می‌جنگیدند به بریتانیا جلوگیری کرده‌اند. اسناد افشاشده نشان می‌دهد که نیرو‌های ویژه درخواست‌های اسکان مجدد آن‌ها را رد کرده‌اند، به رغم اینکه بعضی از آن‌ها دارای شواهد محکمی مبنی بر خدمت آن‌ها در کنار نیرو‌های نظامی بریتانیا بوده‌اند. کماندو‌های افغان، نیرو‌های ویژه بریتانیا را در برخی از عملیات‌های حساس در دوران اشغالگری لندن در افغانستان و در طول درگیری همراهی می‌کردند. وزارت دفاع انگلیس می‌گوید که در حال انجام بررسی مستقلی درباره این موضوع است! با به قدرت رسیدن برق‌آسای طالبان، نیرو‌های ویژه أفغانستان که به واحد‌های «سه‌شماره‌ای» معروف بودند، از جمله گروه‌هایی بودند که بیش از همه در معرض خطر بودند، چون از نیرو‌های ویژه انگلیس و آمریکا در طول دو دهه اشغالگری در افغانستان حمایت کرده بودند.
وقتی لندن مهره‌های خود را رها کرد!
این افراد، واجد شرایط درخواست برای انتقال و اسکان مجدد در انگلیس تحت طرح «سیاست جابجایی و کمک در افغانستان» (اراپ) بودند، اما صد‌ها درخواست آن‌ها رد شد. بنا بر آنچه شبکه بی بی سی اذعان کرده، ده‌ها نفر از این نیرو‌ها از آن زمان توسط طالبان مورد ضرب و شتم و شکنجه قرار گرفته‌اند یا کشته شده‌اند. جیمز هیپی، معاون وزیر دفاع در امور نیرو‌های مسلح، پس از اعتراف به اینکه فرآیند تصمیم‌گیری در پس برخی رد پذیرش‌ها «قوی نبوده»، اکنون از بررسی حدود ۲۰۰۰ درخواست خبر داده است! برخی از این افراد اساسا دیگر زنده نیستند یا شرایط خروج از افغانستان را ندارند. این بدترین معامله ایست که آمریکا و انگلیس با مهره‌های خود صورت می‌دهند و البته، این مسئله در طول تاریخ روابط بین الملل مسبوق به سابقه بوده است.
نکته قابل تامل اینکه مقامات انگلیسی (که اطلاعات افرادی که با لندن در طول دو دهه اشغالگری در افغانستان همراهی می‌کرده اند) را کامل در اختیار دارند، اما وانمود می‌کنند که شواهد کافی در خصوص این همکاری را در دست ندارند! یکی از مقامات انگلیسی در این خصوص گفته است «از گزارش‌های اخیر رسانه‌ها درباره واحد‌های سه‌شماره‌ای مطلع است» و «همچنان از هر کسی که اطلاعاتی مرتبط دارد می‌خواهد برای شهادت دادن پیش‌قدم شود».
مهره‌های نظامی محلی وابسته به اشغالگران آمریکایی و انگلیسی می‌گویند که حالا در افغانستان پنهان شده‌اند و از خانه‌ای به خانه دیگر می‌روند و نمی‌توانند در کنار خانواده‌شان بمانند یا کار کنند. یکی از آن‌ها می‌گوید که طالبان پیش از متواری شدنش او را بازجویی کرده و کتک زده‌اند و دیگری می‌گوید که ابتدا از دست آن‌ها فرار کرده است، ولی شنیده است که طالبان به دنبال او به خانه‌اش رفته‌اند. او می‌گوید: «من در وضعیت بدی زندگی می‌کنم. مخفی شده‌ام و بیشتر اوقات خانواده‌ام نمی‌توانند با هم زندگی کنند، بیرون نمی‌توانیم برویم و کار نمی‌توانیم بکنیم.»
«من اطمینان داشتم که همکاران و دوستان بریتانیایی‌ام که چندین سال در کنارشان کار کرده بودم به من کمک می‌کنند تا با امنیت از اینجا خارج شوم. حالا احساس می‌کنم تمام آن از خودگذشتگی‌های من! فراموش شده است… احساس می‌کنم وسط جهنم رها شده‌ام.»
سیاست کلی دستگاه اطلاعاتی انگلیس
به نظر می‌رسد در اینجا ما با یک “رویه غیراعلامی”اما “ملموس”مواجه هستیم! وکلایی که از اعضای سابق واحد‌های سه‌شماره‌ای در درخواست‌های‌شان دفاع کرده‌اند می‌گویند که افزایش قابل توجهی در تعداد پاسخ‌های منفی در طرح سیاست جابجایی و کمک در افغانستان دیده شده است.
ارین الکاک، یکی از وکلای شرکت لی دی، می‌گوید: «شمار زیادی از اعضای واحد‌های سه‌شماره‌ای با ما تماس گرفته‌اند که درخواست‌شان در سال ۲۰۲۳ رد شده است به رغم اینکه شواهد فراوانی از کارشان با نیرو‌های ویژه بریتانیا در افغانستان و خطرات روشن و جدی که همچنان با آن‌ها مواجه هستند ارایه کرده‌اند.»
الکاک مدعی است که به نظر می‌رسد درخواست‌ها تحت عنوان یک «سیاست کلی» رد شده‌اند. وزارت دفاع گفته است که تصمیم‌های نهایی را مسئولان پرونده طرح سیاست جابجایی و کمک در افغانستان می‌گیرند و پرونده‌های واجد صلاحیت پس از آن برای تأیید اداری فرستاده می‌شوند. اما وزارت دفاع مخالفتی با این ادعا نداشت که نیرو‌های ویژه بریتانیا قدرت رد درخواست‌ها را در سال ۲۰۲۳ داشته‌اند. یک سخنگوی وزارت دفاع گفت: «ما بررسی مستقل و مورد به موردی را از همه درخواست‌های اعضای سابق واحد‌های تخصصی افغان انجام می‌دهیم که شامل درخواست‌های اعضای واحد‌های سه‌شماره‌ای نیز هست. این بررسی تمام شواهد موجود را از جمله شواهدی که اشخاص ثالث ارایه کرده‌اند در نظر خواهد گرفت.»
قاعده‌ای که دوباره به اثبات رسید
آقای هیپی، معاون وزارت دفاع در امور نیرو‌های مسلح به پارلمان گفته است که درخواست‌های اعضای این واحد‌ها تا حدودی به این دلیل رد شده‌اند که دولت «اسناد جامع اشتغال و پرداخت‌ها را به شکلی که برای سایر متقاضیان در اختیار دارد، نداشته است».
اما چهره‌های نظامی که کنار واحد‌های سه‌شماره‌ای حضور داشته اند روایت این وزیر مشاور را رد کرده‌اند و می‌گویند که نیرو‌های افغان به طور مستقیم از سوی بریتانیایی‌ها پول می‌گرفتند و برای هر پرداختی اسناد آن حفظ می‌شد. به عبارت بهتر، رد درخواست این افراد به رغم آگاهی نهاد‌های نظامی و سیاسی و اطلاعاتی انگلیس از ماهیت و هویت آن‌ها صورت گرفته و ادعای عدم وجود اسناد کافی، نوعی فرار رو به جلو در این خصوص محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد تاریخ مصرف این مهره‌ها برای لندن پایان یافته و از این رو، انگلیسی‌ها دیگر نیازی به پرداخت هزینه برای حفظ آن‌ها نمی‌بینند. این سرنوشت در انتظار همه مهره‌های بازی لندن و واشنگتن در نظام بین الملل خواهد بود.
سعید سبحانی
