خلاصه تحلیل:
-
گاردین، روزنامه مشهور بریتانیایی، نقش ایران در وقایع اخیرمنطقه و جایگاه ویژه آن پرداخته و علت افول قدرت آمریکا در خاورمیانه را مورد توجه قرارداده‌است.
-
تحلیلگر ارشد گاردین بر این باور است که؛ با کاهش نفوذ واشنگتن، چین و روسیه در منطقه خاورمیانه، هم اکنون ایران به عنوان یک قدرت مسلط، این جایگاه را در دست گرفته است.
-
این روزنامه بریتانیایی با اشاره به ضعف آمریکایی‌ها در برابر حملات حوثی‌ها در دریای سرخ بر این باور است که؛ اهرم سیاسی واشنگتن رو به افول است، دیپلماسی آن ناکارآمد است، اقتدارش تحقیر شده است.
-
گاردین اذعان دارد که؛ قدرت مسلط در خاورمیانه دیگر آمریکا، مصر همسو با غرب، عربستان سعودی یا حتی اسرائیل نیست. این کشور متحد اصلی حوثی ها، ایران است.
-
گاردین اهداف رهبران ایران در سیاست خارجی را به سه بخش اصلی تقسیم می‌کند؛ بیرون راندن آمریکا، دشمن شیطانی انقلاب ۱۹۷۹، از خاورمیانه؛ حفظ برتری منطقه ای؛ و تقویت اتحادهای کلیدی با چین و روسیه و تخریب اسرائیل، واقعی یا بلاغی، چهارمین مورد است.
-
گاردین با اشاره به اینکه برخی بر این باورند که گروه‌های مقاومت مثل؛ حوثی‌ها، حزب‌الله و .. به صورت خودمختار عمل می‌کنند، بیان کرد: وقتی حماس در غزه، گروه های فلسطینی کرانه باختری و شبه نظامیان مستقر در عراق و سوریه در کنار هم قرار می گیرند، واضح است که ایران یک ائتلاف کنترل از راه دور تشکیل داده است که می خواهد از آمریکا پیشی بگیرد.
-
این روزنامه بریتانیایی چین و روسیه را بهترین دوستان جدید ایران می‌داند و اشاره می‌کند که؛ این دوستی بیش از سایر عوامل سرنوشت ایران را تغییر داده و آن را به قدرتی قابل توجه تبدیل کرده است. حمله اوکراین و پیمان هم کاری “بدون محدودیت” پیشین چین و روسیه، عامل این انتقال بود.
-
گاردین از رشد اقتصادی ایران خبر داده و بر این باور است که؛ ایران که برای دور زدن تحریم ها با پکن همکاری می کند، هر ماه میلیون ها بشکه نفت خام با تخفیف به چین می فروشد که توسط نفتکش های “ناوگان تیره” به آنجا منتقل می شود. پس از سال ها رکود و ناآرامی شدید سیاسی و اجتماعی داخلی، اقتصاد این کشور رو به رشد است.
-
تحلیگر ارشد گاردین تحلیل خود را با این عبارت به پایان می رساند که، «پس از ۴۵ سال تلاش، بالاخره ایران بچه بزرگ این بلوک است. تحریم، عقب نشینی و تهدید تهران کارساز نبوده است. آمریکا، انگلیس و اسرائیل با یک رقیب سرسخت روبرو هستند که بخشی از یک اتحاد جهانی مثلثی با حمایت شبه نظامیان قدرتمند و قدرت اقتصادی است. اگر قرار باشد از درگیری های گسترده تر اجتناب شود، به یک رویکرد دیپلماتیک تازه نیاز است.»
گاردین؛
با کاهش نفوذ واشنگتن، چین و روسیه در منطقه خاورمیانه، هم اکنون ایران به عنوان یک قدرت مسلط، این جایگاه را در دست گرفته است.
اولین مورد از حملات هوایی آمریکا به شبه نظامیان شیعه حوثی تحت حمایت ایران در یمن، نقطه عطفی دیگر در مسیر طولانی شکست های سیاسی غرب در خاورمیانه است که محوری ترین و مهم ترین آن ها شکست چند دهه ای در حل مناقشه اسرائیل و فلسطین است.
این واقعیت که ایالات متحده با حمایت بریتانیا موظف به استفاده از زور در پاسخ به حملات حوثی‌ها به کشتیرانی دریای سرخ بود، واقعیتی ناخوشایند را نشان می‌دهد: اهرم سیاسی واشنگتن رو به افول است، دیپلماسی آن ناکارآمد است، اقتدارش تحقیر شده است.
حوثی‌ها بدون هراس قول دادند که حملات ادامه خواهند یافت.
این تشدید شدید و واقعیت ناخوشایند دیگری را برجسته می کند. قدرت مسلط در خاورمیانه دیگر آمریکا، مصر همسو با غرب، عربستان سعودی یا حتی اسرائیل نیست. این کشور متحد اصلی حوثی ها، ایران است.
صحبت از برندگان و بازندگان در میان کشتار وحشتناک غزه – که به گفته حوثی ها باعث آغاز مبارزات آن ها شد – آسان است. با این حال از نظر استراتژیک، روشن است که چه کسی در این بحران پیش رو است. با هر تلفات فلسطینی، موشک حزب الله، بمباران عراق و سوریه و هواپیماهای بدون سرنشین حوثی، جایگاه ایران تقویت می شود.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا با وعده حمایت بی قید و شرط از اسرائیل پس از جنایات حماس و وتوی طرح های آتش بس سازمان ملل، نظر جهانی (و بسیاری از آمریکایی ها)را منحرف کرد. سیاست خاورمیانه ای او منسوخ و دور از دسترس به نظر می رسد. آمریکا که هیچ گاه در جهان عرب محبوب نبود، به عنوان یک شر ضروری تحمل می شد. ایران غیر عربی اکنون در جایگاه نخست قرار دارد.
اسرائیل نیز از ۷ اکتبر دچار یک بیداری استراتژیک شده است، اگرچه سیاستمداران افراطی آن هنوز به آن دست نیافته اند.
وحشت مردم غزه برای همیشه تغییر کرده است. بدتر از همه اینکه این کشور شاهد نسل کشی بی سابقه ای است که در لاهه صورت گرفته است. خالد بن بندر، سفیر عربستان در لندن هفته گذشته به بی بی سی گفت که دیگر نباید با دولت یهود به عنوان یک مورد خاص برخورد کرد.
همه این ها برای رژیم ایران تلخ است.
روحانیون سه هدف اصلی سیاست خارجی دارند: بیرون راندن آمریکا، دشمن شیطانی انقلاب ۱۹۷۹، از خاورمیانه؛ حفظ برتری منطقه ای؛ و تقویت اتحادهای کلیدی با چین و روسیه. تخریب اسرائیل، واقعی یا بلاغی، چهارمین مورد است.
شبکه های شبه نظامی ایران که “محور مقاومت” نامیده می شوند، درحال فعالیت هستند. اختلاف نظرها بر سر این است که آیا حوثی ها، برای مثال، آموزش دیده و مسلح از سوی تهران، از دستورها آن پیروی می کنند یا خیر. برخی تحلیلگران بر این باورند که ایران کنترلی بر جانشینان یمنی خود ندارد. حزب الله لبنان هم تاکید دارد که از نظر عملیاتی خودمختار است.
با این حال وقتی حماس در غزه، گروه های فلسطینی کرانه باختری و شبه نظامیان مستقر در عراق و سوریه در کنار هم قرار می گیرند، واضح است که ایران یک ائتلاف کنترل از راه دور تشکیل داده است که می خواهد از آمریکا پیشی بگیرد.
بمباران پایگاه های حوثی ها به جای تلاش برای آتش بس در جنگ داخلی طولانی مدت یمن، این واقعیت را تغییر نخواهد داد. این احتمال وجود دارد که به روایت مقاومت ضدغربی و ضداسرائیلی تهران دامن بزند.
ایران سال گذشته هوشمندانه تر از گذشته گام های عملی برای ترمیم روابط با رقبای عرب خلیج فارس برداشت و روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی را احیا کرد.
اما هیچ علاقه ای بین ریاض و تهران دیده نمی‌شود. مهم ترین جنبه این قرارداد این بود که چین آن را امضا کرد.
چین و روسیه بهترین دوستان جدید ایران هستند. و این، بیش از سایر عوامل سرنوشت ایران را تغییر داده و آن را به قدرتی قابل توجه تبدیل کرده است. حمله اوکراین و پیمان هم کاری “بدون محدودیت” پیشین چین و روسیه، عامل این انتقال بود.
جنگ و پیامدهای آن این باور را در پکن و مسکو متبلور کرد که رهبری جهانی ایالات متحده، پس از دونالد ترامپ، در حال عقب نشینی است و نظم بین المللی مبتنی بر قوانین که واشنگتن بر آن نظارت می کند، برای براندازی و جایگزینی آماده است.
از یک دهه پیش که شی جین پینگ قدرت را در دست گرفت، چین حوزه هایی از نفوذ ژئوپلیتیکی و اقتصادی را برای رقابت و در صورت امکان، جایگزینی با ایالات متحده ایجاد کرده است. در سال ۲۰۲۱، دو کشور یک پیمان سرمایه گذاری استراتژیک ۲۵ ساله و انرژی امضا کردند. ایران تحت حمایت چین به گروه بریکس و سازمان هم کاری شانگهای پیوسته است.
ایران که برای دور زدن تحریم ها با پکن همکاری می کند، هر ماه میلیون ها بشکه نفت خام با تخفیف به چین می فروشد که توسط نفتکش های “ناوگان تیره” به آنجا منتقل می شود. پس از سال ها رکود و ناآرامی شدید سیاسی و اجتماعی داخلی، اقتصاد این کشور رو به رشد است.
در ماه فوریه، شی به ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران گفت که چین از مبارزه با “یکجانبه گرایی و زورگویی” آمریکا حمایت می کند.
در مورد روسیه، همه چیز در مورد اسلحه است. ایران هواپیماهای بدون سرنشین مسلحی را تامین می کند که مسکو از آن ها برای کشتن اوکراینی ها استفاده می کند. گزارش ها حاکی از آن است که سازمان اطلاعات آمریکا بر این باور است که گروه مزدور واگنر روسیه قصد دارد یک سیستم دفاع هوایی میان برد در اختیار حزب الله قرار دهد که در صورت صحت، یک تحریک شگفت انگیز است.
ایران ممکن است به زودی جنگنده – بمب افکن های پیشرفته سوخوی SU – ۳۵ روسی و بالگردهای تهاجمی را تحویل بگیرد که محصول “مشارکت دفاعی بی سابقه” است. صادرات روسیه به ایران در حال افزایش است. مسکو ۴۰ میلیارد دلار برای توسعه میادین گازطبیعی خود اختصاص داده است.
در کنار همه این موارد، گزارش ها حاکی از آن است که برنامه غنی سازی غیرقانونی و مرتبط با سلاح های هسته ای ایران به سرعت در حال پیشرفت است – هدف دیگری که به شکست ترامپ در توافق منع گسترش سلاح های هسته ای در سال ۲۰۱۵ با حمایت سازمان ملل مربوط می شود. بایدن امیدوار بود که آن را احیا کند اما تسلیم شده است. روسیه و چین دیگر در کنار هم نیستند. بدترین کابوس اسرائیل، بمب ایران، ممکن است نزدیک تر از همیشه باشد.
امروز، روحیه در جمهوری اسلامی پیروز است.
«[این] از تحریم ها و اعتراضات داخلی جان سالم به در برده است. این کشور با کمک متحدان قدرت بزرگ خود، اقتصاد خود را تثبیت کرده و شروع به تجدید قوای دفاعی خود کرده است. بمب هسته ای در دسترس است.»
پس از ۴۵ سال تلاش، بالاخره ایران بچه بزرگ این بلوک است. تحریم، عقب نشینی و تهدید تهران کارساز نبوده است. آمریکا، انگلیس و اسرائیل با یک رقیب سرسخت روبرو هستند که بخشی از یک اتحاد جهانی مثلثی با حمایت شبه نظامیان قدرتمند و قدرت اقتصادی است. اگر قرار باشد از درگیری های گسترده تر اجتناب شود، به یک رویکرد دیپلماتیک تازه نیاز است.
منبع: گاردین
ترجمه و تلخیص: دنیای تحلیل
نویسنده: سیمون تیسدال، تحلیلگر ارشد گاردین
