شی جین پینگ رئیس جمهور چین از موقعیت خود مطمئن نیست، اما کماکان بر همه امور تسلط دارد. سالی که گذشت سالی سخت برای پکن بود و سال پس از آن نیز برای چین چندان شادتر به نظر نمی‌رسد. در ادامه پنج پیش بینی ام برای چین در سال ۲۰۲۴ میلادی را مطرح خواهم کرد:
۱-یک بحران کوچک با تایوان
انتخابات ریاست جمهوری تایوان در تاریخ ۱۳ ژانویه برگزار خواهد شد و سال ۲۰۲۴ میلادی می‌تواند با یک بحران کوچک در آن جزیره آغاز شود. “لای چینگ ته” معاون کنونی “تسای اینگ ون” رئیس جمهور تایوان و یکی از اعضای حزب دموکراتیک مترقی در نظرسنجی‌ها به میزان اندکی پیشتاز است. انتخاب او پکن را آزار خواهد داد. او مدافع تایوان مستقل‌تر است و به شدت با حزب کمونیست چین مخالف می‌باشد. اگرچه لای گفته که خواستار استقلال رسمی تایوان یا کنار گذاشتن نام جمهوری چین از تایوان یعنی خط قرمز پکن نخواهد شد با این وجود، گفته که حاکمیت تایوان “یک واقعیت” است. پیروزی لای احتمالا باعث تحرکات پکن از جمله مانور‌های دریایی و نفوذ به حریم هوایی تایوان خواهد شد.
گزارش‌های هفته گذشته درباره اظهارات شی خطاب به جو بایدن رئیس‌جمهور ایالات متحده در مورد اتحاد مجدد با تایوان در دیدار آنان در ماه نوامبر وحشتی را در واشنگتن برانگیخت. با این وجود تهاجم تمام عیار و همه جانبه بسیار بعید به نظر می‌رسد. این امر خطرناک و دشوار خواهد بود به ویژه زمانی که چین با بحران‌های دیگری دست و پنجه نرم می‌کند. حتی پیروزی حزب اپوزیسیون کومینتانگ در انتخابات تایوان در تاریخ ۱۳ ژانویه نیز ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.
کومینتانگ در مقایسه با حزب دموکراتیک مترقی بیش‌تر طرفدار چین است، اما به سختی کلید جزیره تایوان را به پکن خواهد داد. مقام‌های چینی ممکن است اهمیت پیروزی کومینتانگ در انتخابات را دست بالا ارزیابی کرده و آن را نشانه‌ای از نفوذ چین در تایوان بدانند. اگرچه ۱۷ درصد از رای دهندگان تایوانی در یک نظرسنجی تازه گفتند که چین نگرانی اصلی آنان است، اما بیش از دو برابر آن رقم اقتصاد را به عنوان دغدغه اصلی شان بیان کردند.
۲-مشکلات رو به رشد در حوزه املاک
قیمت مسکن در چین سال‌هاست که در آستانه سقوط قرار داشته و سال ۲۰۲۴ میلادی می‌تواند سالی باشد که در نهایت از این مرز عبور خواهد کرد. بحران در میان توسعه دهندگان املاک در سال جاری به اندازه کافی بد بود و به شرکت‌هایی که زمانی نسبتا ایمن تلقی می‌شدند مانند کانتری گاردن رسید. بسیاری از پروژه‌های شکست خورده املاک و مستغلات وجود دارد، اما چیزی که دولت چین واقعا از آن می‌ترسد کاهش قیمت مسکن است. واقعیت آن است که ۷۰ درصد از دارایی‌های خانوار‌های چینی در بخش املاک سرمایه گذاری می‌شوند.
دولت با داده‌ها دست و پنجه نرم می‌کند و مفسران را تهدید می‌کند که به نظر می‌رسد تلاشی برای جلوگیری از صحبت مردم در مورد وضعیت اقتصاد چین است. اکنون اختلاف زیادی بین شاخص‌های رسمی قیمت مسکن و میزان فروش املاک و مستغلات در بازار وجود دارد. قیمت مسکن در بسیاری از شهر‌ها حداقل ۱۵ درصد و در پکن تا ۳۰ درصد کاهش یافته است. با گسترش چنین روندی حتی دولت چین نیز ممکن است مجبور شود در آمار و ارقام رسمی ارائه شده خود واقعیت‌ها را لحاظ کند. این امر البته باعث تعمیق بحران اعتماد در چین خواهد شد.
۳-تغییر رهبری سیاسی
در سال ۲۰۲۳ میلادی چند تن از رهبران بلندپایه چین از مناصب شان کنار گذاشته شدند از جمله کین گانگ وزیر خارجه چین و لی شانگ فو وزیر دفاع آن کشور. داستان هر دو اخراج کماکان مبهم است، اما سیاستگذاری رهبری عالی حزب کمونیست چین در سال جدید بی ثبات است علیرغم آن که سال گذشته شی جین پینگ مناصب برتر را در اختیار وفاداران اش قرار داده بود. این موضوعی تعجب اور نیست.
شی در سیاست حزبی فردی شایسته بوده، اما حکمرانی او برای چین بد بوده است به خصوص درجه وخامت این موضوع در سه سال اخیر تشدید شده است. ستایش اجباری شی نمی‌تواند او را از احساس ناامنی رهایی بخشد. واقعیت آن است که بسیاری از چینی‌ها او را مقصر وضعیت امروز چین می‌دانند و سرزنش می‌کنند.
این حس ناامنی بر سایر بخش‌های رهبری چین نیز تاثیر خواهد گذاشت، زیرا زندگی، ثروت و آزادی آنان به امیال و هوس‌های شی وابسته است. همه این تنش‌ها احتمالا در سال آینده منجر به بغرنج‌تر شدن عرصه سیاست چین خواهد شد. با این وجود، علیرغم صحبت‌هایی که در مورد جناح بندی‌ها درون حزب کمونیست چین سیاست آن حزب از جهاتی شبیه پویایی گروه‌های سازمان یافته مافیایی است. وقتی چاقو‌ها بیرون می‌آیند دوستی‌ها مهم نیستند. اگر حرکت مهمی علیه شی انجام شود ممکن است از سوی افرادی باشد که توسط او ارتقای منصب پیدا کرده و مورد حمایت مالی قرار گرفته اند.
۴-سرخوردگی جوانان
هفته گذشته خبرنگار خبرگزاری “آسوشیتدپرس” پیام‌هایی از پیام رسان ویبو را در حساب کاربری خود به اشتراک گذاشته که به تغییرات خلق و خوی عمومی در چین در سال سال اخیر اشاره می‌کرد. در ژوئن ۲۰۲۰، یک غریبه برای او پیامی با این مضمون ارسال کرد:”لعنتی، گورت را از چین گم کن و به کشورت بازگرد”. در ماه جاری همان حساب کاربری به سادگی یک کلمه را ارسال کرده بود:”متاسفم”. بسیاری از جوانان چین در چند سال گذشته همین مسیر را در پیش گرفته اند.
آموزش ملی گرایانه آنان را برای احساس غرور و پیروزی که با موفقیت آشکار بر کووید-۱۹ در تابستان ۲۰۲۰ به وجود آمد آماده ساخته بود. این احساس با خصومت بیش‌تر نسبت به غرب به ویژه ایالات متحده آمیخته شده و نظریه‌های توطئه در چین که امریکا را مقصر شیوع کووید می‌دانستند مطرح شد. با این وجود، ناامیدی از سیاست کووید صفر چین برای مقابله با کووید در سالیان ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ میلادی آمیخته با بحران اقتصادی، افکار عمومی و به ویژه جوانان را کاملا تغییر داده است.
یکی از نشانه‌های آن تغییر این است که تمایل افکار عمومی چین در مورد امریکا به شدت افزایش یافته که راهی رمزگذاری شده برای ابراز نارضایتی از مسیری است که حکومت پکن طی می‌کند. در سال ۲۰۲۴ میلادی بدبینی نسبت به آینده چین در میان چینی‌ها که در ابتدای دهه مشخص شده بود احتمالا بدتر خواهد شد.
به نظر می‌رسد کاسته شدن از تب و دار ناسیونالیستی در میان چینی‌ها و چشم انداز وخیم اقتصادی برای فارغ التحصیلان جوان به افزایش افسردگی در میان جوانان ۱۸ تا ۲۴ ساله در چین دامن می‌زند. ناامیدی و خشم جوانان در دسامبر ۲۰۲۲ منفجر شد زمانی که چین بزرگترین تظاهرات گسترده خود را در سال‌های اخیر علیه سیاست کووید صفر تجربه کرد.
احتمال وقوع تظاهراتی مشابه در سال ۲۰۲۴ میلادی برای چین وجود ندارد، اما بدبینی و تمایل چینی‌ها برای مهاجرت به کشور‌های دیگر افزایش خواهد یافت. یکی از دلایل اصلی چرخش حزب کمونیست چین به سوی سرکوب مخالفان در یک دهه اخیر این باور بوده که حزب در حال از دست دادن جوانان است. پاسخ دولت به این وضعیت تلخ تازه اصرار بر نمایش بیش‌تر میهن پرستی اجباری و اعمال سانسور بیش‌تر بر فضا‌های مجازی خواهد بود. توانایی کمی از سوی حکومت چین برای ارائه آینده‌ای به جوانان چینی وجود دارد که خواستار آن هستند.
۵-بدون بروز فروپاشی در رابطه امریکا و چین، اما بدون بهبودی در روابط
نشست موفقیت آمیز شی و بایدن در سنفرانسیسکو در ماه نوامبر که به نظر می‌رسد هر دو طرف آن را یک پیروزی می‌دانستند دوره‌ای موقتی را برای رابطه‌ای که سال‌ها در حال سقوط بود فراهم ساخت. به طور قابل توجهی این بهبود در رابطه شامل از سرگیری مذاکرات نظامی در سطح بالا بین پکن و واشنگتن بوده است. رسانه‌های دولتی چین نیز شدت لفاظی‌های خود را کاهش دادند اگرچه این لفاظی‌ها کماکان از تریبون‌های رسانه‌ای چین پخش می‌شوند.
با این وجود، احتمال دارد برخی بحران‌های جدید ناگزیر باعث می‌شود چین به سیاست به اصطلاح گرگ جنگجو بازگردد به ویژه آن که این راه آسانی برای دیپلمات‌های چینی به منظور پیشبرد حرفه خود است. با این وجود، وضعیت به احتمال زیاد به نقطه اوج سال ۲۰۲۰ میلادی نخواهد رسید. چین به اندازه کافی مشکلات دیگری دارد.
همیشه این نگرانی وجود دارد که لفاظی‌های ضد چین در واشنگتن روابط را در طول یک سال باقی مانده به انتخابات تضعیف کند، اما حقیقت آن است که به نظر می‌رسد رای دهندگان آمریکایی به مسئله چین در پای صندوق‌های رای اهمیتی نمی‌دهند. احتمال جدی‌تر ممکن است تلاش‌های چین برای مداخله در انتخابات باشد که احتمالا به سمت سیاستمداران خاص در مناطقی خواهد بود که تعداد رای دهندگان با قومیت چینی تبار بالایی دارند، اما احتمالا از خط طرفدار دونالد ترامپ پیروی می‌کنند.
