کریدور هند – خاورمیانه – اروپا؛ پتانسیل ها و مشکلات

خلاصه تحلیل:

1. چویس، رسانه چینی که به تحلیل در خصوص تاثیرات سیاست‌های چین بر منطقه و جهان می‌پردازد، این تحلیل خود را به پروژه IMEC و کریدور هند اختصاص داده‌است.
2. در حاشیه اجلاس امسال G۲۰، رهبران ایالات متحده، هند، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اتحادیه اروپا از یک پروژه بزرگ و بلندپروازانه جدید رونمایی کردند. چویس در این تحلیل به نقد وبررسی اهداف و تاثیر و تاثر هر یک از بازیگران این طرح می‌پردازد.
3. تمرکز اصلی این طرح در ساخت شبکه راه آهن و بنادر با هدف بهبود کارایی، کاهش هزینه ها و زمان مورد نیاز برای حمل و نقل کالا و خدمات و ایجاد فرصت های شغلی جدید خواهد بود. اگر امضاکنندگان این پیمان موفق شوند آن را با موفقیت از زمین خارج کنند، این کریدور احتمالا هم اهمیت اقتصادی و استراتژیک قابل توجهی خواهد داشت و هم توانایی تغییر شکل ارتباطات جهانی و به چالش کشیدن نفوذ بین المللی چین را خواهد داشت.
4. تحلیلگران چویس بر این باورند که باوجود فوایدی که این طرح برای کشورهای عضو دارد اما هریک از این کشور‌ها با انگیزه‌های متفاوتی این طرح را دنبال می‌کنند، انگیزه‌های متفاوتی که لزوما اقتصادی صرف هم نیست. مثلا آمریکا و اتحادیه اروپا هدف تضعیف نظام چندقطبی در جهان را دنبال می‌کنند و همچنین این طرح را فرصتی می‌دانند که از طریق آن بتوانند چین را در منطقه تضعیف کنند.
5. از دیدگاه اروپایی‌ها، اهمیت IMEC چند وجهی است. اول، این فرصتی برای کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا است تا برخی از طرح ها و بیانیه های طولانی مدت مورد بحث و ترویج خود را عملی کنند و از یک لفاظی صرف به اقدامات عینی تر روی آورند. دوم، IMEC می تواند توسط اتحادیه اروپا برای دستیابی به جاه طلبی خود برای کاهش تدریجی ریسک از چین و حفاظت از اقتصاد کشورهای اروپایی از طریق بهبود انعطاف پذیری زنجیره تامین و کاهش خطرات بالقوه ناشی از وابستگی های اقتصادی به روسیه و چین مورد استفاده قرار گیرد. در دنیای امروز، مسائل غیرامنیتی از اهمیت ژئوپلیتیکی گسترده ای برخوردار است و سیاست اقتصادی موثر می تواند نقش کلیدی در مسیر آینده یک کشور باشد.
6. این تحلیل در خصوص موضع کشورهای منطقه اشاره می‌کند: «قدرت های منطقه ای در خاورمیانه، علاقه ای به انتخاب طرف بین دو ابرقدرت ندارند. در عوض، آن ها فعالانه از چند قطبی بودن استقبال می کنند و بر این اساس روابط خود را متنوع می کنند تا از پویایی در حال تغییر در راستای منافع خود استفاده کنند.» و پیش‌بینی می‌کند که، بعید است این کشورها مایل باشند روابط خود را با چین محدود کنند.
7. بازیگر مهم دیگری هم که به آن اشاره کرده هند است. تحلیلگران چویس، «رقابت های هند با پکن و اسلام آباد نیروی محرکه مشارکت دهلی نو در IMEC . با نزدیک شدن روابط چین و هند، دو کشور پرجمعیت جهان رقابت خود را بر سر نفوذ در جنوب آسیا و فراتر از آن تشدید می کنند. هند در سال های اخیر به طور قابل توجهی ارتباط خود را با کشورهای خاورمیانه افزایش داده است و IMEC می تواند موقعیت خود را به عنوان یک شریک مناسب برای کشورهای حوزه خلیج فارس تقویت کند. این امر به ویژه از آنجایی که کشورهای حاشیه خلیج فارس درصد قابل توجهی از جمعیت مهاجر هند را در خود جای داده اند، صدق می کند و دهلی نو را قادر می سازد تا به نیروی متقابلی در برابر افزایش نفوذ چین در خاورمیانه تبدیل شود.»
8. این تحلیل جنگ غزه را هم یک تهدید بر سر راه اهداف این طرح می‌داند و بر این نکته که ناامنی منطقه می‌تواند بر روند این طرح تاثیر بگذارد، تاکید دارد.

در حاشیه اجلاس امسال G۲۰، رهبران ایالات متحده، هند، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اتحادیه اروپا از یک پروژه بزرگ و بلندپروازانه جدید رونمایی کردند. کریدور اقتصادی هند -خاورمیانه – اروپا (IMEC)با دو شاخه خود که هند و اروپا را از طریق خاورمیانه به هم متصل می‌کند، می تواند عصر جدیدی را در ارتباطات بین منطقه ای و یکپارچگی اقتصادی ایجاد کند.

این مقاله بخشی از مجموعه مقالاتی است که توسط محققان جوان و مشتاق چینی تحت ابتکارانتخاب آینده نوشته شده است.
پروژه IMEC در 9 سپتامبر 2023 راه اندازی شد و شامل یک کریدور شرقی است که هند را به خلیج عربی متصل می کند و یک کریدور غربی که به عنوان پل بین خلیج عربی و اروپا عمل می کند. تمرکز اصلی این طرح در ساخت شبکه راه آهن و بنادر با هدف بهبود کارایی، کاهش هزینه ها و زمان مورد نیاز برای حمل و نقل کالا و خدمات و ایجاد فرصت های شغلی جدید خواهد بود. اگر امضاکنندگان این پیمان موفق شوند آن را با موفقیت از زمین خارج کنند،

این کریدور احتمالا هم اهمیت اقتصادی و استراتژیک قابل توجهی خواهد داشت و هم توانایی تغییر شکل ارتباطات جهانی و به چالش کشیدن نفوذ بین المللی چین را خواهد داشت.

اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، IMEC را به عنوان یک “پیشرفت تاریخی” ستود. با این حال، در حالی که

همه کشورهای شرکت کننده علاقه عمیقی به اجرای پروژه دارند، انگیزه اساسی آن‌ها به طور قابل توجهی متفاوت است.

واشنگتن و اتحادیه اروپا باید با دقت نظر، نگرش کشورهای عضو نسبت به چشم انداز ژئوپلیتیک فعلی و نظم جهانی چندقطبی را بررسی کنند و با آن‌ها مقابله کنند.

علایق همسو، انگیزه های مختلف

برای ایالات متحده و اتحادیه اروپا، IMEC فرصتی برای مقابله و مهار حضور پکن در خاورمیانه است.

چین به یک بازیگر مهم در منطقه، به ویژه از منظر اقتصادی، تبدیل شده است و ابتکار عمل کمربند و جاده (BRI)آن کشش قابل توجهی در میان قدرت های منطقه ای به دست آورده است. این امر سیاست‌گذاران آمریکایی را وادار کرده تا گام‌هایی را در جهت تعامل بیشتر در منطقه بردارد. اتحادیه اروپا نیز در مورد آشکار کردن آسیب‌پذیری‌های ناشی از وابستگی بیش از حد اقتصادی به چین قاطعانه عمل کرده است و مجموعه‌ای از ابتکارات را برای ارائه جایگزینی برای پروژه‌های زیربنایی پکن آغاز کرده است.
واشنگتن و بروکسل IMEC را که در نشست PGII G20 اعلام شد، به عنوان ابزاری می‌دانند که آنها را قادر می‌سازد تا فعالانه در تغییر شکل آینده خاورمیانه و جنوب آسیا مشارکت کنند و قدرت‌های منطقه را از پکن دور کنند.

با این حال، از نظر قدرت های منطقه ای در خاورمیانه، واقعیت اساساً متفاوت است پادشاهی های خلیج فارس هیچ علاقه ای به انتخاب طرف بین دو ابرقدرت ندارند. در عوض، آن ها فعالانه از چند قطبی بودن استقبال می کنند و بر این اساس روابط خود را متنوع می کنند تا از پویایی در حال تغییر در راستای منافع خود استفاده کنند.

این توضیح می دهد که چرا این کشورها IMEC را جایگزینی برای BRI چین نمی دانند، بلکه به عنوان فرصتی برای افزایش وزن خود در محاسبات استراتژیک و اقتصادی ایالات متحده و اتحادیه اروپا می دانند. در نتیجه، در حالی که IMEC می‌تواند برخی از شراکت‌های موجود را تقویت کند و شاید قدرت‌های منطقه‌ای را به ریسک زدایی از پکن در صنایع خاص ترغیب کنند، بعید است که پادشاهی‌های خلیج مایل به قطع چشمگیر روابط خود با چین باشند.

در همین حال، رقابت های هند با پکن و اسلام آباد نیروی محرکه مشارکت دهلی نو در IMEC است. با نزدیک شدن روابط چین و هند، دو کشور پرجمعیت جهان رقابت خود را بر سر نفوذ در جنوب آسیا و فراتر از آن تشدید می کنند.

هند در سال های اخیر به طور قابل توجهی ارتباط خود را با کشورهای خاورمیانه افزایش داده است و IMEC می تواند موقعیت خود را به عنوان یک شریک مناسب برای کشورهای حوزه خلیج فارس تقویت کند. این امر به ویژه از آنجایی که کشورهای حاشیه خلیج فارس درصد قابل توجهی از جمعیت مهاجر هند را در خود جای داده اند، صدق می کند و دهلی نو را قادر می سازد تا به نیروی متقابلی در برابر افزایش نفوذ چین در خاورمیانه تبدیل شود.

روابط دشوار هند با پاکستان نیز دلیلی برای پذیرش IMEC توسط دهلی نو است. این کریدور به عنوان یک جایگزین طبیعی برای کریدور اقتصادی چین و پاکستان به نظر می رسد که از طریق زمین های تحت کنترل پاکستان اما تحت ادعای هند می گذرد. طی سال‌ها، کنترل پاکستان بر زمین، دستیابی هند به ارتباط زمینی بیشتر با اروپا و خاورمیانه را دشوار کرده است. در نتیجه، IMEC این پتانسیل را دارد که موانع را از بین ببرد و یکپارچگی اقتصادی بیشتر بین هند و سایر نقاط جهان را تسهیل کند.

بزرگنمایی بروکسل

از دیدگاه اروپایی‌ها، اهمیت IMEC چند وجهی است.

اول، این فرصتی برای کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا است تا برخی از طرح ها و بیانیه های طولانی مدت مورد بحث و ترویج خود را عملی کنند و از یک لفاظی صرف به اقدامات عینی تر روی آورند. این کریدور می‌تواند مکملی طبیعی برای ابتکار دروازه جهانی اتحادیه اروپا باشد که به آن کمک می‌کند تا با تسهیل توسعه پایدار، ترویج سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تقویت روابط دیپلماتیک با کشورهای امتداد این کریدور به اهداف خود دست یابد. به نوبه خود، اتحادیه اروپا می تواند بخشی از بودجه اختصاص یافته خود را به پروژه دروازه جهانی (مجموعاً 300 میلیارد دلار) برای تأمین مالی برخی از پروژه های زیرساختی مرتبط با IMEC و الزامات سرمایه گذاری اختصاص دهد.

دوم، IMEC می تواند توسط اتحادیه اروپا برای دستیابی به جاه طلبی خود برای کاهش تدریجی ریسک از چین و حفاظت از اقتصاد کشورهای اروپایی از طریق بهبود انعطاف پذیری زنجیره تامین و کاهش خطرات بالقوه ناشی از وابستگی های اقتصادی به روسیه و چین مورد استفاده قرار گیرد. این امر از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که تغییر رویکرد کنونی اتحادیه اروپا به وابستگی های متقابل موجود به طور قابل توجهی با حمله روسیه به اوکراین و افزایش احتمال بروز درگیری های جدید در آینده به دلیل قدرت نمایی فزاینده چین تسریع شده است.

در دنیای امروز، مسائل غیرامنیتی از اهمیت ژئوپلیتیکی گسترده ای برخوردار است و سیاست اقتصادی موثر می تواند تعیین کننده کلیدی مسیر آینده یک کشور باشد.

در آخر اما، مشارکت اروپا در IMEC همراه با ابتکار عمل دروازه جهانی اتحادیه، نشانه ای از تغییر محاسبات ژئواکونومیک و استراتژیک اتحادیه اروپا و تاکید فزاینده آن بر هند – اقیانوسیه است.

با تشدید رقابت ابر قدرت ها بین آمریکا و چین، و به تبع آن تغییر جهانی به سمت یک جهان چند قطبی تر، IMEC می تواند به عنوان بستری برای اتحادیه اروپا برای تایید مجدد موقعیت خود در صحنه بین المللی، تقویت روابط خود با هند، و اعمال نفوذ بیشتر در خاورمیانه عمل کند. در واقع، تقویت بیشتر روابط اتحادیه اروپا و هند برای مدتی در دستور کار اتحادیه اروپا بوده است و بسیاری از کشورهای اروپایی تلاش های قابل توجهی برای احیای روابط خود با دهلی نو انجام می دهند. این امر به‌ویژه در تلاش‌های اخیر فرانسه، آلمان و ایتالیا برای نزدیک‌تر کردن کشورهایشان و هند به یکدیگر مشهود بوده است.
با این حال، سوالاتی در مورد توانایی اتحادیه اروپا برای هماهنگ کردن اقدامات و موضع کشورهای اتحادیه اروپا و ارائه یک جایگزین معنادار برای BRI چین باقی می‌ماند. در ماه های اخیر، تجزیه و تحلیل ابتکار دروازه جهانی اتحادیه اروپا نشان داد که این پروژه با جنگ داخلی، فقدان اقدامات مشخص و اختلاف نظر در کمیسیون اروپا مواجه شده است.

در نتیجه، مقاومت نهادی اتحادیه اروپا و فقدان تخصص در سیاست خارجی، توانایی آن را برای دستیابی به اهداف تعیین شده بسیار محدود کرده و منجر به واکنشی ناشیانه به نفوذ فزاینده پکن شده است.

در واقع، اگر کشورهای شرکت کننده در IMEC در مورد ایجاد تحول در ارتباطات جهانی و تقویت جایگاه غرب در صحنه بین المللی جدی هستند، باید به جلوگیری از وقوع سناریوی مشابه در زمان اجرای کریدور جدید اقتصادی توجه شود.

جاده طولانی

کریدور اقتصادی تازه راه اندازی شده می تواند به بستری برای کشورها تبدیل شود تا منابع اقتصادی انباشته شده را به طور موثر به قدرت ژئوپلیتیکی تبدیل کنند. با این حال، برای انجام این کار، کشورهای شرکت کننده باید بر چالش های مهمی غلبه کنند.

اگرچه جزئیات پروژه هنوز در حال بحث است، اما واضح است که کارایی لجستیکی این کریدور به توانایی کشورها برای اتصال یکپارچه مناطق مشارکت‌کننده بستگی دارد. این امر مستلزم سرمایه گذاری قابل توجه و اقدامات هماهنگ در زمینه ساخت و توسعه شبکه های حمل و نقل خواهد بود. اینها باید برای پوشش مناطق وسیع و مناطق متنوع و در معرض قابلیت های تکنولوژیکی و زیرساختی متنوعی قرار گیرند. این همچنین به این معنی است که کشورهای شرکت کننده باید به طور مؤثر چارچوب های نظارتی و سیستم های مالی خود را هماهنگ کرده و سرمایه گذاری قابل توجهی را بسیج کنند.
با نگاهی به انتقادات موجود در مورد BRI چین، برای جلوگیری از واکنش های مشابه عمومی و دیپلماتیک، IMEC همچنین باید اقدامات شفافیت کامل و حاکمیتی را اتخاذ کند.

با این حال، شاید بزرگترین چالش، حرکت در جنبش‌های پیچیده سیاسی و امنیتی خاورمیانه باشد.

شعله ور شدن خشونت های اخیر بین حماس و اسرائیل در اکتبر 2023 تنها بر بی ثباتی منطقه و نیاز به فشار برای حل دیپلماتیک درگیری های منطقه ای تاکید کرده است. اتحادیه اروپا، به ویژه، باید ظرفیت خود را برای مشارکت فعال در حل مناقشه گسترش دهد تا از منافع اقتصادی کریدور محافظت کند و نگرانی های سرمایه گذاران را کاهش دهد. با توجه به اینکه اکثر پروژه‌های تحت رهبری غرب با استفاده از ترکیبی از سرمایه‌گذاری بخش دولتی و بخش خصوصی تامین مالی می‌شوند، جلوگیری از خروج سرمایه‌گذاران از سرمایه‌گذاری در تعیین قابلیت دوام آتی کریدور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود. اما اگر وضعیت کنونی حتی بدتر هم شود، IMEC ممکن است به همان اندازه بخشی از آسیب جانبی جنگ اسرائیل و حماس شود.

https://chinaobservers.eu/the-india-middle-east-europe-corridor-potential-and-pitfalls/

منبع: Choice
ترجمه و تلخیص: دنیای تحلیل