دست برتر یمن در ضربه زدن به حیاط امنیتی، سیاسی و اقتصادی رژیم صهیونیستی در روزهای اخیر، محور عبری- غربی را با چالش بزرگی روبرو کرده است. این در حالسی است که بررسی ها نشان می دهد که خود صهیونیست ها در مقابله با حملات انصارالله یمن ناتوان می باشند و به صورت آشکار و غیر رسمی از غرب کمک خواستند. در همین زمینه لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا خبر از ایجاد ائتلافی به رهبری آمریکا برای مقابله با انصارالله یمن در دریای سرخ داد؛ ائتلافی که هیچ کشور عربی در آن شرکت نمیکند و تنها حکومت بحرین که میزبان پایگاه پنجم دریایی آمریکاست در این ائتلاف قصد شرکت دارد که به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران این یک شکست بزرگ برای آمریکاست که هیچکدام از متحدان این کشور در منطقه مانند امارات و عربستان در این ائتلاف شرکت نمیکنند و کشورهایی مانند مصر و قطر هم جواب منفی قطعی به واشنگتن دادهاند که نشان میدهد آمریکا در ایجاد ائتلاف دریایی مدنظر خود ناکام و تنها مانده است.
وبگاه نشریه صهیونیستی Ynet در گزارشی با اشاره به تلاشهای گسترده دولت آمریکا جهت ایجاد ائتلاف دریایی در دریای سرخ و تنگه بابالمندب برای مقابله با آنچه اقدام یمن در هدف قرار دادن کشتیهایی که عازم اراضی اشغالی هستند عنوان شده، به طور خاص به این نکته میپردازد که این ائتلاف، به دلایل مختلف، از همان بدو مطرح شدن ایدهاش محکوم به شکست بوده و البته شانسهای موفقیت آن در عرصه میدانی نیز به هیچ عنوان بالا نیست؛ معادلهای که در کلیت خود حامل این پیام است: نه آمریکا و نه دیگر کنشگران منطقهای و فرامنطقهای متحد آن نمیتوانند با استفاده از زور و قوه قهریه، معادلات مطلوب خود را به یمنی ها دیکته کنند. ” کشورهای انگلیس، بحرین، کانادا، فرانسه، ایتالیا، هلند، نروژ، سیشل و اسپانیا قصد دارند در ائتلافی به رهبری آمریکا برای آنچه حمایت از «تجارت در دریای سرخ در پی حملات حوثیها (ارتش یمن)» خوانده میشود، شرکت کنند.
وبگاه صهیونیستی «وای نت» در گزارش خود مینویسد: “ایالات متحده آمریکا بتازگی تلاشهای گستردهای را جهت ایجاد یک ائتلاف دریایی در دریای سرخ برای مقابله با آنچه تهدید حوثیهای یمنی عنوان میشود، در پیش گرفته است. حوثیها از جمله نیروهای مورد حمایت ایران در چارچوب محور مقاومت در منطقه غرب آسیا هستند. یمنی ها در مدت اخیر در دفاع از نیروهای حماس در نوار غزه، در مسیر عبور کشتیهایی که از شرق دور و از طریق تنگه بابالمندب به دنبال رسیدن به دریای مدیترانه و سواحل اسرائیل بودهاند، ایجاد اختلال کرده و میکنند. با این همه، نکته مهم و محوری درباره ائتلاف دریایی مد نظر آمریکا جهت تقابل با رویکرد و سیاست حوثیها در هدف قرار دادن ناوگانهای دریایی که به سمت اسرائیل حرکت میکنند این است که ساختار بازیگران شرکتکننده در این ائتلاف چندان روشن و مستحکم نیست (به رغم شفافیت ظاهری که آمریکاییها در این زمینه مدعی آن هستند). فراموش نکنیم عربستان سعودی مدت زمان زیادی نیست که به جنگ 8 ساله خود با حوثیهای یمن در قالب یک ائتلاف عربی خاتمه داده است؛ جنگی که به معنای واقعی کلمه برای سعودیها یک شکست بود. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در ابتدای جنگ علیه حوثیهای یمنی، از حمایتهای گستردهای بهره میبرد و تا حدی توانست برَند خود را در عرصه بینالمللی در زمینه تقابل با ایران ارتقا دهد اما با گذشت زمان، بتدریج فجایع و شکستهای سعودیها در جنگ با یمنیها آشکار شد و عملا جنگ یمن را برای عربستان سعودی به یک بحران بزرگ تبدیل کرد. جالب اینکه با گذشت زمان، محمد بن سلمان مثابه یک «جنایتکار جنگی» در بحبوحه جنگ علیه یمن معرفی شد و اعتراضات گستردهای نیز به سمت وی روانه شد. حوثیها در نتیجه بمبارانهای سنگین عربستان سعودی علیه خاک یمن نه تنها نابود نشدند، بلکه رشد کردند و توانستند بر مناطق بیشتری در شمال و غرب یمن مسلط شوند. از زمانی هم که ساختار ائتلاف تحت رهبری عربستان در جنگ علیه حوثیهای یمن متلاشی شد، امارات در این جنگ، تک و تنها مانده است. اوایل سال 2023 میلادی، عربستان سعودی عملا تغییر جهت داد و رویهای متفاوت را در رابطه با حوثیهای یمن در پیش گرفت. در ابتدا سعودیها پیوندهای خود را با ایران ترمیم کردند و راه آشتی با این کشور را در پیش گرفتند و متعاقبا شاهد اجرای نوعی آتشبس میان عربستان سعودی و گروههای مورد حمایت ایران در منطقه بودیم. وقتی اندکی بعد، جنگ غزه آغاز شد، حوثیهای یمنی به نحوی فعال به حمایت از فلسطینیها پرداختند و کشتیهایی را که مقصد آنها اسرائیل بوده و هست در دریای سرخ و تنگه بابالمندب هدف قرار میدهند. حال در این شرایط، هم سعودیها و هم اماراتیها قویا نگرانند مبادا تلاشهای آنها جهت تنشزدایی با حوثیها، با شکست و ناکامی روبهرو شود. اندکی قبل، حوثیها به امارات و عربستان هشدار دادند از پیوستن به ائتلاف دریایی آمریکا خودداری کنند. حوثیهای یمنی پیشتر در بحبوحه جنگ با عربستان و امارات، حملات موشکی و پهپادی موثری علیه این 2 کشور و مراکز حساس آنها انجام دادهاند. تلاشهای آمریکا جهت تشکیل یک ائتلاف دریایی در دریای سرخ با چالشهای جدی روبهرو است. اسرائیل نمیتواند بخشی از چنین نیروی نظامیای باشد، زیرا حضور آن در این ائتلاف موجب خودداری دولتهای عربی از پیوستن به آن میشود. عربستان سعودی رسما اعلام کرده به ائتلاف مذکور نمیپیوندد و امارات هم اگر بخواهد به این ائتلاف بپیوندد، احتمالا با بحرانهای جدی و گستردهای در روابط خود با عربستان سعودی روبهرو خواهد شد. مصر میتوانست یکی از کنشگرانی باشد که در ائتلاف دریایی تحت رهبری آمریکا، حضور یابد. دلیل این مساله هم روشن است؛ زیرا مصر شدیدا از اخلال در روند کشتیرانی در دریای سرخ و کانال سوئز آسیب میبیند. مصر از سابقهای نیز در تقابل با ایران و نیروهای نزدیک به این کشور در سطح منطقه برخوردار است. اما قاهره صراحتا از پیوستن به ائتلاف خودداری کرد. آمریکا باید دلایل شکست و ناکامی سعودیها در قالب معادله جنگ یمن و ائتلافی را که علیه حوثیها تشکیل داده بودند بخوبی مطالعه کند. در شرایط فعلی، عربستان سعودی نگرانیهای جدی درباره شکست ائتلاف دریایی تحت رهبری آمریکا جهت تقابل با حوثیهای یمنی دارد؛ نگرانیهایی که کاملا قابل درک است. سعودیها میترسند جنگی فراگیر در منطقه ایجاد شود و درست به همین دلیل آنها معتقدند باید با ایران مذاکرات مستقیم شود. عربستان بر این باور است اگر غرب در تحقق این موضوع شکست بخورد، نه تنها وضعیت بهتر نخواهد شد، بلکه میتواند شرایط برای آنها و متحدان منطقهایشان، بدتر هم شود”.
در همین رابطه سخنگوی انصارالله و رئیس هیات ملی مذاکرهکننده یمن در مصاحبه با رویترز گفت این جنبش موضع خود در قبال درگیریها در غزه را به دلیل تشکیل ائتلاف دریایی تحت رهبری آمریکا در دریای سرخ تغییر نخواهد داد. محمد عبدالسلام همچنین تصریح کرد هیچ ضرورتی برای ائتلاف دریایی آمریکا وجود نداشت. وی اضافه کرد آبهای یمن برای همه کشتیها غیر از کشتیهای اسرائیلی یا کشتیهای عازم اسرائیل امن هستند. محمد البخیتی، عضو شورای عالی سیاسی یمن نیز گفت: حتی اگر آمریکا موفق شود تمام جهان را بسیج کند، عملیات ما تا توقف کامل نسلکشی در غزه ادامه خواهد داشت. وی افزود: همانطور که خداوند به ما دستور داده است، از مسؤولیت خود در دفاع از مستضعفان (مظلومان) دست برنخواهیم داشت. سرلشکر «محمد ناصر العاطفی» وزیر دفاع دولت نجات ملی یمن در صنعا نیز به آمریکا درباره عواقب ماجراجویی در دریای سرخ هشدار داده است. العاطفی در واکنش به اظهارات لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا مبنی بر تشکیل ائتلاف دریایی تصریح کرد: ما امکاناتی در اختیار داریم که میتوانیم ناوگانها و کشتیها و زیردریاییها و ناوهای هواپیمابرتان را غرق کنیم. وزیر دفاع یمن خطاب به آمریکا و متحدانش تاکید کرد: دریای سرخ گورستان شما خواهد شد.
از سوی دیگر اندیشکده شورای آتلانتیک در گزارشی مینویسد: «شرکتهای بزرگ کشتیرانی جهان در پی حملات حوثیها به کشتیهایی که عازم اسرائیل هستند، تصمیم به توقف استفاده از ناوگان تجارت دریایی خود از مجرای دریای سرخ و تنگه بابالمندب گرفتهاند. از جمله این شرکتها میتوان به مرسک، Hapag Lloyd و MSC اشاره کرد. برخی کشتیها از اطراف «دماغه امیدنیک» در آفریقا تغییر مسیر داده و عملا هزینههای حملونقل و تاخیر در عملکرد برای آنها به نحو قابل توجهی افزایش یافته است. برای مثال، زمان سفر دریایی به اروپا 2 هفته بیشتر شده است که این مساله عملا هزینههای سوخت، دستمزد کارگران و همچنین هزینههای جانبی برای صادرکنندگان، واردکنندگان و دیگر فعالان تجاری را به نحو قابل ملاحظهای افزایش داده است. با توجه به اینکه 12 درصد تجارت جهانی از مجرای دریای سرخ میگذرد و در عین حال 30 درصد ترافیک حملونقل کانتینری جهان نیز در منطقه مذکور در جریان است (ارزش این تجارت، سالانه چیزی در حدود یک تریلیون دلار است)، تردیدی نیست ایجاد اختلال در روند کشتیرانی در منطقه مذکور، با تبعات منفی برای تجارت و اقتصاد جهانی همراه است. توجه داشته باشیم که در پی حملات اخیر حوثیها در دریای سرخ و تنگه بابالمندب، قیمت نفت افزایش یافته است. در عین حال، هزینههای بیمه برای شرکتهای دریانوردی که کشتیهایشان از منطقه مذکور میگذرند نیز بعضا تا 2 برابر افزایش یافته است. بسیاری از ناظران و تحلیلگران معتقدند اقتصاد جهانی در دوره بازیابی خود پس از بحران پاندمی کرونا و البته شوکهای ناشی از جنگ اوکراین است و حال، وضعیت نامساعد در دریای سرخ میتواند حامل شوکهای تازهای به اقتصاد جهانی باشد. برخی بر این باورند کشورهای واردکننده انرژی بیشترین آسیب و ضربه را از تحولات اخیر و جاری در دریای سرخ و تنگه باب المندب متحمل میشوند».
با توجه به همه این تحولات، ائتلاف آمریکا در دریای سرخ چند پیام مشخص و مهم برای واشنگتن دارد:
1- آمریکا در این ائتلاف تنهاست. هیچ کشور منطقهای و متحدان عرب آمریکا در این ائتلاف دریایی شرکت نکردند. بحرین هم کشوری کوچک است و ارتشی قوی ندارد و تنها به دلیل میزبانی از پایگاه پنجم دریایی آمریکا در این ائتلاف حضور دارد و هیچ نقش دیگری هم نمیتواند ایفا کند. بحرین در جنگ یمن ضربه بزرگی از یمن دریافت کرد و در همان ابتدای جنگ چند ده سرباز آلخلیفه کشته شدند و این کشور دیگر از پازل جنگ ناپدید شد. بنابراین آمریکا هیچ کشوری از منطقه را نتوانست با خود برای مقابله با انصارالله همراه کند، حتی عربستان و امارات را. از سوی دیگر کشورهای دیگر حاضر در این ائتلاف نقش زیادی ندارند و به نظر میرسد مثلث واشنگتن، پاریس و لندن این ائتلاف را تشکیل میدهد. بنابراین همراهی منطقهای در این موضوع وجود ندارد.
2- موضوع مهمتر آن است که پیام انصارالله به آمریکا روشن و واضح است: جنگ در غزه پایان یابد تا جنگ دریایی علیه اسرائیل هم خاتمه یابد. واشنگتن بارها به صنعا پیام ارسال کرده که به دنبال جنگ نیست اما از پایان جنگ در غزه هم حمایت نمیکند.
3- این ائتلاف دریایی نسخه ضعیفتر ائتلاف دریایی سال 2019 آمریکا و چند کشور منطقه است. در آن سال واشنگتن گروه ضربت 139 با حضور بیش از 34 کشور عربی و منطقهای را شکل داد که جز روی کاغذ هیچ دستاورد دیگری نداشت، بماند که ائتلاف جدید شامل هیچ کشور عربی و منطقهای نمیشود و پشتوانه منطقه را ندارد.