رئیس جمهور جوان چپ گرا

مرکز فرهنگی ایران در سانتیاگو، پایتخت شیلی را به دشواری می توان تشخیص داد چون در یک خانه شخصی و در منطقه ای مسکونی واقع شده که نه مناره دارد و نه گنبد، درست همانند نفوذ عملیاتی ایران در دیگر کشورهای آمریکایی لاتین. این مرکز همواره تلاش کرده است تا چندان توجه را به خود جلب نکند اما این وضعیت به زودی تغییر پیدا خواهد کرد.

یکشنبه گذشته مردم شیلی، گابریل بوریک، فعال اجتماعی پیشین و جوان را به ریاست جمهوری انتخاب کردند. وی چپگراترین رئیس جمهوری شیلی از زمان سالوادور آلنده است که از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۳ بر این کشور حکومت کرد. با سقوط بازار و کاهش ارزش برابری پول شیلی، ناظران درباره رویکرد اقتصادی که رئیس جمهوری جدید شیلی در پیش خواهد گرفت نگران شده اند اما در واقع آنچه نگران کننده است و باید زیر نظر گرفته شود، سیاست خارجی رئیس جمهوری جدید است. با اینکه گابریل بوریک در انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی رسیده است اما حزب وی در پارلمان شیلی از اکثریت برخوردار نیست. بر خلاف سیاست های داخلی که پارلمان می تواند برای رئیس جمهوری جدید محدودیت هایی ایجاد کند در سیاست خارجی، وی از حمایت یک جناح قدرتمند ضد اسرائیلی برخوردار است که احتمالا وی را با عملیات نفوذ ایران در آمریکای لاتین هماهنگ خواهد کرد.

پیروزی بوریک در انتخابات ریاست جمهوری شیلی فرصتی را برای ایران فراهم آورده تا نفوذ خود را در این کشور افزایش دهد و این در حالی است که سراسر امریکای لاتین بار دیگر با موج تازه ای از چپگرایی توده پسند روبه روست.

ایران در شیلی دو مرکز فرهنگی دارد. یکی در سانتیاگو، پایتخت شیلی است که توسط یک روحانی وابسته به حزب الله اداره می شود که از اهالی منطقه مرزی مشترک بین آرژانتین، برزیل و پاراگوئه است و با حامیان مالی تحریم شده وابسته به حزب الله و همچنین با گروه های تامین کننده مالی و عضوگیری حزب الله در غرب آفریقا ارتباط نزدیک دارد. وی و همقطارانش خود را به گفتمان عمومی در شیلی وارد ساخته اند و نقش صاحب نظران مذهبی را بازی می کنند که هدفشان گفتمان بین مذاهب است و شیعه نوع ایرانی را به عنوان دژ میانه روی در برابر سلفی های افراطی و الگوی همزیستی مذهبی، معرفی می کنند. این مرکز در روز جهانی قدس در سانتیاگو راهپیمایی برگزار می کند و با فعالان فلسطینی ائتلاف تشکیل داده است. عوامل نیابتی این مرکز با وجود تبلیغ تساهل، سرگرم تبلیغ به نفع ایران و ضدیت با اسرائیل هستند.

با این که دولت آمریکا شرکت های وابسته به حزب الله را در شیلی تحریم کرده اما دولت این کشور۲۰ سال است که از معرفی حزب الله به عنوان یک گروه تروریستی خودداری می کند. امید می رفت که پس از آرژانتین، پاراگوائه ، گواتمالا، هندوراس و کلمبیا که حزب الله را تشکیلاتی تروریستی معرفی کرده اند، شیلی نیز از آنها پیروی کند اما چنین نشده و اکنون که بوریک به ریاست جمهوری انتخاب شده، احتمال آن کمتر نیز شده است.

نکته مهم برای ایران این است که شیلی سومین کشور آمریکای لاتین پس از پرو و هندوراس است که در سال ۲۰۲۱ ، فردی چپ گرا در آنجا به ریاست جمهوری رسیده است. این احتمال وجود دارد که در آینده نزدیک کلمبیا و برزیل نیز به جمع این سه کشور بپیوندند. این موج سرخ که امریکای لاتین را فراگرفته فرصتی فراهم آورده است تا ایران برای افزایش نفوذ خود در این منطقه از جهان گوش شنوا به دست آورد.

خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) با ایجاد مراکر فرهنگی، تقریبا در همه کشورهای آمریکای لاتین برای خود جای پایی ایجاد کرده است. این خبرگزاری توانسته است سیاستمداران، روزنامه نگاران و دانشگاهیان را به خدمت بگیرد. دفتر این خبرگزاری برای جذب بومیان شیلی نیز وارد عمل شده و بخش هایی از قرآن را به زبان ماپوچه ترجمه و از طریق رسانه خود به نام تلویزون هیسپن به فعالیت های تبلغی سرگرم است.

شیلی از آن جهت برای ایران اهمیت دارد که شمار زیادی از فلسطینی های آواره در این کشور زندگی می کنند. فلسطینی های مقیم شیلی در زمان امپراتوری عثمانی به این کشور مهاجرت کردند و رئیس جمهوری منتخب شیلی گرایش خاصی به این اقلیت مسلمان دارد. عوامل نیابتی ایران بی درنگ پیروزی بوریک را شادباش گفتند و مرکز اسلامی ایران در سانتیاگو نیز با شادباش گفتن پیروزی بوریک از وی خواسته است تا درهای کشور را به روی فرستادگان ایران باز کند.

شیلی فاصله ای بسیار زیاد از خاورمیانه دارد و مبادلات تجاری آن با ایران ناچیز است اما می تواند از آرمان های فلسطین و ایران دفاع کند. ایران از فلسطینی های ساکن کشورهای آمریکای لاتین به عنوان اسب تروا برای گسترش نفوذ خود در این منطقه از جهان استفاده می کند.

امانوئل اتولنگسی