ظهور نخستین نشانه ها از خستگی اروپایی ها از جنگ اوکراین

 رابرت فیچو، نخست‌وزیر پیشین اسلواکی که رهبری حزب «هدایت» (Smer)  را برعهده دارد، در انتخابات پارلمانی این کشور پیروز شد. یکی از مهم ترین وعده های انتخاباتی او پایان حمایت نظامی کشورش از اوکراین و لغو همراهی اسلواکی با تحریم روسیه بود.

الجزیره در گزارشی مبسوط در این باره به این پرسش پاسخ داده که آیا طولانی شدن جنگ در اوکراین منجر به کاهش حمایت های عمومی از اوکراین بخصوص در غرب شده است؟

نتیجه انتخابات در اسلواکی، پیام نگران کننده ای به کی یف است که در هفته‌های اخیر با یکی از سرسخت‌ترین متحدان خود، لهستان، بر سر موضوع واردات غلات اوکراینی جر و بحث داشته است. همزمان برخی از قانون‌گذاران جمهوری‌خواه ایالات متحده تهدید به لغو کردن قرارداد کمک جدید به اوکراین در میانه جنگ با روسیه کرده اند.

مجموعه این تحولات زمزمه ها را درباره تغییر احساسات جهانی به سمت پایان یافتن حمایت از اوکراین به گوش می رساند. بیش از یک سال و نیم از شروع جنگ توسط روسیه می گذرد و به نظر می رسد که اندک اندک بر تعداد منتقدان طولانی شدن این جنگ افزوده می شود.

یک  تحلیلگر مرکز سیاسی اروپا به الجزیره می گوید که افزایش این انتقادها و نارضایتی ها از تداوم جنگ می تواند به همصدایی برای یافتن راه حل عملی برای پایان دادن به این جنگ منتهی شود. با این همه، شان هانلی، استادیار سیاست تطبیقی اروپای مرکزی و شرقی در دانشگاه کالج لندن، می گوید که کی یف از افزایش نارضایتی در میان متحدانش نگران خواهد شد.

در اسلواکی ، فیچو  هنوز نیاز به تشکیل ائتلاف  برای به دست گرفتن قدرت دارد، اما سخنان او در طرفداری ضمنی از کرملین و علیه کی یف  که منجر به پیروزی حزب او شد، نشان دهنده تغییر قابل توجه موضع اسلواکی از زمان آغاز جنگ تاکنون بود.

در ماه آوریل، رئیس جمهور اسلواکی در سفری که بیشتر تعبیر به نمایش حمایت از اوکراین شد به کی یف سفر کرد. اکنون اوکراین  احتمالاً نگران چرخش اسلواکی به سمت روسیه خواهد بود. این مساله نشان دهنده خستگی متحدان اوکراین از این جنگ خواهد بود و البته در این فضا  ترس از قطع کمک‌های نظامی اسلواکی به اوکراین کمتر نگران کننده خواهد بود.

با این حال، برخی کارشناسان معتقدند که طرفداری از  کرملین در سیاست اسلواکی به اندازه کشورهایی مانند صربستان یا بلغارستان گسترده نیست. در عوض، در اسلواکی تعداد بیشتری نسبت به سیاست حمایت از اوکراین شک و تردید دارند آنهم به این دلیل که تامین که منافع ملی را بر اهداف بین‌المللی ترجیح می‌دهند. به هرحال  گرایش‌های غیر لیبرال پوپولیستی «این ایده که باید از غرب تقلید کنید» را به چالش می‌کشند.

کی یف همچنین از پیوستن اسلواکی به مجارستان در ایجاد به نوعی اتحاد علیه اوکراین و تداوم حمایت از این کشور در جنگ در اتحادیه اروپا نگران است. ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان در طول جنگ روابط نزدیکی با مسکو داشته و مخالف تامین تسلیحات اوکراین یا ارائه کمک های اقتصادی به این کشور است. روز یکشنبه، اوربان با پستی در X، پلتفرم رسانه اجتماعی که قبلاً توییتر نام داشت، به فیچو تبریک گفت: «حدس بزنید چه کسی برگشته است! …همیشه خوب است که با یک میهن پرست با هم کار کنید. »

این دوستی نوپا نشان دهنده یک تغییر است. پیش از این، روابط بین ملی گرایان اسلواکی و مجارستانی تیره شده بود. اکنون «نوع سنتی دشمنی‌های ملی‌گرایانه» جای خود را به «جنگ‌های فرهنگی» با تمرکز بر شک و تردید نسبت به بقیه کشورهای اتحادیه اروپا، حقوق دگرباشان جنسی، فمینیسم و مخالفت با مهاجرت بالقوه از کشورهای غیر اروپایی داده است.

اگرچه اسلواکی در حال حاضر احتمالاً در مورد حمایت اتحادیه اروپا از اوکراین سخنرانی هایی خواهد کرد و به نوعی آشوب در اتحادیه به راه می اندازد اما واقعیت این است که در هنگام عمل اغلب لفاظی‌های تند و تیز  جای خود را به رویکرد عمل‌گرایانه‌تر به دیپلماسی می‌دهد.

از سوی دیگر اسلواکی با بیشترین کسری بودجه منطقه یورو که نزدیک به 7 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال جاری است، نیاز به نوسازی و بودجه احیای اتحادیه اروپا دارد، به این معنی که فیچو ممکن است قبل از عصبانی کردن بروکسل دو بار فکر کند.

لهستان هم از جنگ خسته است

لهستان از زمان شروع جنگ در فوریه 2022، یکی از متعهدترین متحدان کی یف بوده است. این کشور که با اوکراین جنگ زده مرز مشترک دارد و میزبان میلیون ها پناهنده اوکراینی است، مجموعه ای از تسلیحات را به ارتش کی یف در نبرد با روسیه منتقل کرده و به عنوان یک مرکز ترانزیت برای محموله های اسلحه از کشورهای دیگر عمل می کند.

اما در هفته‌های اخیر، زمانی که همسایه‌ها بر سر واردات غلات اوکراینی با کی یف دچار اختلاف شدند، شکاف ها آغاز شد  و لهستان اعلام کرد که دیگر به اوکراین سلاح نمی‌فرستد و ممکن است کمک‌های خود را به پناهندگان قطع کند.  نخست وزیر لهستان، پس از اینکه رهبر اوکراین در  سازمان ملل انتقادها نسبت به واردات غلات را به یک «تئاتر سیاسی» تشبیه کرد، به ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین هشدار داد که دیگر هرگز به لهستانی ها «توهین» نکند.

این مناقشه در سپتامبر آغاز شد، زمانی که لهستان محدودیت هایی را بر واردات غلات اوکراین اعمال کرد تا از کشاورزان محلی خود محافظت کند. اوکراین از این سیاست لهستان خشمگین شد و دو کشور چند بار با لحن هشدار آمیز با هم چالش کردند.

یکی از اعضای ارشد بنیاد کازیمیر پولانسکی در لهستان، به الجزیره می گوید که علیرغم «لفاظی های ناخوشایند» بین دو کشور، حمایت استراتژیک کلیدی لهستان از اوکراین تغییر نخواهد کرد.  به گفته او درگیری اخیر نقطه اوج شکاف های مختلف است که به هر حال در مواضع دو کشور پیش آمده است. در ماه نوامبر یک موشک پدافند هوایی دو نفر را در جنوب لهستان کشت. در آن زمان، لهستان و ناتو گفتند که احتمالاً یک موشک اوکراینی باعث این اتفاق شده است اما کی یف هرگونه مسئولیت در این حادثه را رد کرد.

با این همه برخی کارشناسان معتقدند که لهستان و اسلواکی قابل مقایسه نیستند. در اسلواکی، روایت‌های طرفدار کرملین در تاثیرگذاری بر جامعه موفق‌تر بوده و شکاف شرق و غرب را در میان کسانی که اکنون ایالات متحده را «تهدید امنیتی» می‌بینند، ایجاد کرده‌است. در لهستان دیدگاه بدبینانه افکار عمومی نسبت به روسیه که کرملین را شر می داند هنوز تغییر نکرده است. با این همه در این کشور هم بحث‌ها پیرامون اوکراین حول تعادل منافع ملی و در عین حال ادامه نوعی حمایت از کی یف در جریان است.

آیا آمریکا می تواند کمک مالی به اوکراین را متوقف کند؟

در همین حال، تحولات اخیر در ایالات متحده می تواند هشدار به اوکراین باشد. جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، در نشست ناتو در ماه ژوئیه، به رهبران گروه هفت و رئیس جمهور زلنسکی اطمینان داد که تعهد ما به اوکراین تضعیف نخواهد شد.اما اواخر روز یکشنبه، مصالحه ای که در کنگره ایالات متحده برای جلوگیری از تعطیلی دولت به دست آمد، باعث شد تا یک توافق مالی جدید برای اوکراین، عمدتاً به دلیل مقاومت جمهوری خواهان تندرو، کنار گذاشته شود. برکناری متعاقب کوین مک کارتی از ریاست مجلس نمایندگان بر عدم اطمینان در مورد کمک به اوکراین افزوده است.

جاشوا تاکر، رئیس مرکز اردن برای مطالعات پیشرفته روسیه و استاد سیاست در دانشگاه نیویورک، به الجزیره می گوید که این تحولات را باید «در چارچوب وضعیت بسیار عجیب سیاست داخلی ایالات متحده» در این برهه از زمان بررسی کرد. او معتقد است که این لایحه توسط بخش کوچکی از حزب جمهوری خواه تحمیل شده  و منعکس کننده یک تغییر کلی در سیاست ایالات متحده نیست.

در عوض، حمایت از اوکراین بیشتر به مسیری بستگی دارد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین، پیشتاز نامزدی جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴، انتخاب می‌کند.  در ایالات متحده، روایت سیاسی پیرامون اوکراین بر این موضوع متمرکز است که آیا دولت پول زیادی برای جنگ خرج می کند، برخلاف اروپا که تمایل بیشتری برای «پایان یافتن درگیری» به دلیل تاثیر آن بر قیمت انرژی و کیفیت زندگی شان دارند.

شاید در تلاش برای رد همین فضا بود که جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی، پس از وعده کمک تسلیحاتی چند ملیارد یورویی به اوکراین تاکید کرد که از نظر او هیچ تزلزلی در حمایت کشورهای اتحادیه از اوکراین رخ نداده است.

روز سه‌شنبه، رئیس‌جمهور بایدن در تماس تلفنی به همتایان خود اطمینان داد که مطمئن است کنگره کمک‌ها به اوکراین را تا هر زمانی که این جنگ طول بکشد، تأیید می‌کند.