مقامات امنیتی و دفاعی آمریکا طی ماههای اخیر بارها در گزارشهای محرمانه خود به دولت بایدن تاکید کردهاند که ضد حمله اوکراینیها به مواضع روسیه نتیجهبخش نخواهد بود و باید هرچه سریعتر، به فکر راهکار دیگری برای کنترل سطح منازعه در جنگ اوکراین باشند. با این حال، سیاست اعلامی مقامات آمریکایی همواره با سیاستهای عملیاتی این کشور در تعارض مطلق قرار دارد!
ادعای مقامات آمریکایی
دولت ایالات متحده آمریکا میگوید که نیروهای اوکراین در حملات خود علیه مواضع بسیار مستحکم روسیه در جنوب این کشور «پیشرفت قابل توجهی» داشتهاند. جان کربی، سخنگوی کاخ سفید مدعی شده است که این دستاوردها در جنوب زاپوریژیا به دست آمده است. دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین نیز به شبکه تلویزیونی سیانان گفت که نیروهای کییف در حال پیشروی هستند، اما «این یک نبرد سخت است».
این ادعاها در حالی صورت میگیرد که شواهد میدانی چنین موضوعی را تایید نمیکند! روسیه اخیراً ارتفاعات استراتژیک نزدیک شهر کوپیانسک در شمال شرق اوکراین را تصرف کرده است. موضوعی که میتواند نقش تاثیرگذاری در تقویت موازنه جنگ به سود روسها ایفا کند. سخنگوی پنتاگون اعتراف کرده است که حمله در جنوب با هدف تقسیم کریدور زمینی روسیه به کریمه کندتر از آنچه انتظار میرفت پیش میرود.
شرایط به ضرر اوکراین پیش میرود
در اوایل این هفته، ارتش اوکراین مدعی شد که روستای روبوتین در منطقه زاپوریژیا را تصرف کرده است.
در شمال شرق اوکراین هم روسیه نیروهای خود را برای بازپسگیری بخشی از شرق خارکیف که توسط نیروهای اوکراینی آزاد شده، متمرکز کرده است. برآوردها بر این است که روسیه در جنوب اوکراین، سیستم پیچیدهای از سنگرها و تونلها را ساخته است که توسط میدانهای مین محافظت میشوند، همچنین آنها اقدام به ساخت مواضع توپخانه و موانع بتنی ضد تانک که به «دندان اژدها» معروف است، کردهاند. کییف پس از دریافت سلاحهای پیشرفته از متحدان غربی خود و آمادهسازی گردانهای تهاجمی، ضد حمله گسترده خود را در ماههای اخیر آغاز کرده است. اما پیشرفت این حملات کند بوده و کییف همچنان از کشورهای ناتو خواسته تا تانکها، تجهیزات مینزدایی و هواپیماهای جنگی به ویژه جتهای جنگنده اف-۱۶ ساخت ایالات متحده را در اختیار بگیرد. دیمیترو کولبا وزیر خارجه اوکراین از کسانی که از سرعت ضد حمله اوکراین انتقاد کردهاند، ابراز ناراحتی کرد. او در نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا در اسپانیا گفت: «من به همه منتقدان توصیه میکنم سکوت کنند، به اوکراین بیایند و سعی کنند خودشان یک سانتیمتر مربع را آزاد کنند.»
قدر متقین جنگ اوکراین
بر خلاف گفتار درمانی مقامات آمریکایی (آن هم صرفا در سطح آشکار)، مقامات امنیتی این کشور نسبت به پیچده بودن صحنه نبرد و گرههای کوری که در جنگ اوکراین به واسطه اصرار آنها بر ادامه نبرد ایجاد شده، واقف گردیدهاند! قدر متقین تحولات اخیر اوکراین، ورود ناتو به صحنه نبرد است. نبردی که میتواند ابعاد و دامنههای گستردهتری نسبت به شرایط فعلی پیدا کند. ورود علنی و عینیتر ناتو به معادلات میدانی نبرد از طریق ارسال تجهیزات خاص جنگی، آموزش نیروهای اوکراینی در خاک کشورهای اروپایی، حضور میدانی فرماندهان نظامی آمریکایی و انگلیسی در مناطق شرقی اوکراین و فراتر از آن، ایجاد بسترهای لازم برای آغاز حملات پهپادی اوکراین به مسکو و دیگر شهرهای روسیه، مسکو را وادار به تمرکز بر روشهای جدیدی در تقابل با ناتو نموده است. قبلاً این تقابل، از جنس تهدیدات (معطوف به مدیریت بحران) بود، اما اکنون ممکن است در قالب مواجهه مستقیم شاهد آن باشیم؛ بنابراین بخشی از منازعه، معطوف به آینده (حتی پس از شکلگیری صلح میان روسیه و اوکراین) میباشد. واشنگتن و بازیگران اروپایی در تلاش هستند اوکراین را همواره به مثابه یک اهرم راهبردی -تاکتیکی علیه روسیه حفظ کنند، اما در این مسیر، ناتوانتر از گذشته به نظر میرسد! بسیاری از استراتژیستهای حوزه روابط بینالملل معتقدند که این رویکرد میتواند به پاشنه آشیل غربیها در آیندهای نزدیک یا دور تبدیل شود.
چراغ خطر علیه ناتو
چراغ خطر در جنگ اوکراین علیه ناتو روشن شده است! هشدارهای صریحی که این روزها از کاخ کرملین مخابره میشود، منجر به ترس مقامات آمریکایی-اروپایی نسبت به واکنشهای مسکو نسبت به اصل منازعه (چه در سطح اقدام و چه بازدارندگی) شده است. هشدار اخیر مدودف رئیس جمهور سابق روسیه مبنی بر احتمال جنگ مسکو با اعضای ناتو، مورد توجه بسیاری از تحلیلگران حوزه روابط بینالملل قرار گرفته و عملیاتی شدن آن حتی در سطحی ابتدایی، میتواند گرههای کور دیگری را برای ناتو ایجاد کند. معاون رئیس شورای امنیت ملی این کشور تاکید کرده است که مسکو میتواند حق جنگ با هر کدام از دولتهای عضو ناتو را داشته باشد. مدودف در حساب خود در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) نوشت: «جنایتکاران اوکراینی اعلام کردند که هر هجومشان علیه اهداف روسیه، برای مثال در کریمه، مورد تایید ناتو قرار گرفته است. اگر این درست باشد و شکی نیست که درست است، آنوقت این ادله مهم مستقیم حقوقی مبنی بر همدستی غرب در جنگ با روسیه است. این یک “بهانه جنگ” جدید است و برای روسیه فرصتی است تا اقداماتی را در چارچوب “حقوق جنگ” علیه هر یک از کشورهای عضو ناتو انجام دهد.»
واقعیت امر این است که با توجه به اصرار بسیاری از اعضای ناتو مبنی بر لزوم پایان بخشیدن هر چه سریعتر به جنگ اوکراین، آمریکا و انگلیس در صدد هستند با تغییراتی که در معادلات میدانی نبرد ایجاد میکنند، موازنه قدرت را به سود اوکراینیها پای میز مذاکرات احتمالی صلح افزایش دهند. ضمن آنکه بخش مهمی از اقدامات غرب در اوکراین معطوف به دوران جنگ نبوده و معطوف به استراتژی خلق گرههای کور و طولانی مدت راهبردی در جهان صورت میگیرد. بر خلاف ادعای ینس استولنبرگ دبیر کل و دیگر اعضای ارشد ناتو، مدیریت صحنه جنگ از عهده واشنگتن و بازیگران اروپایی بیش از پیش خارج شده و صحنهسازی غرب در خصوص تسلط برمیدان جنگ اوکراین، چیزی جز یک ادعای تبلیغاتی محسوب نمیشود! بیدلیل نیست که در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴، اکثر جمهوریخواهان (که اتفاقاً خود رویکردی جنگطلبانه دارد)، بایدن و کاخ سفید را بابت بازی غیر قابل پیشبینی و پرهزینهای که در اوکراین آغاز کرده و به پیش میبرد، مورد شماتت شدید قرار دادهاند.