اومیکرون چقدر به ما نزدیک شده است؟

تعداد مبتلایان قطعی به سویه اومیکرون به ۱۵ نفر رسید. این ابتلا‌ها پس از آن شناسایی شدند که نخستین مورد هفته گذشته از امارات وارد ایران شده بود. حالا ستاد ملی کرونا برای کنترل شیوع گونه جدید کرونا، محدودیت‌هایی در حوزه گردشگری اعمال کرده است. بر این اساس ورود گردشگران خارجی از مرز‌های زمینی و دریایی ممنوع شده است. البته در مقابل این ممنوعیت، قرار است امتحانات میان ترم و پایان ترم مدارس و همچنین کلاس‌ها به شکل حضوری برگزار شود. این دو تصمیم با انتقاد‌هایی همراه شده است.

 در حال حاضر ستاد ملی کرونا می‌گوید که ممنوعیت سفر گردشگران خارجی به ایران را برای پیشگیری از شیوع بیشتر کرونا اومیکرون وضع کرده است.

اما فعالان صنفی حوزه گردشگری خلاف این عقیده دارند. حرمت‌الله رفیعی، رییس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی به ایسنا گفته که گردشگری عامل اصلی شیوع ویروس کرونا نبوده و نیست.

او می‌گوید که اگر این گردشگر عامل انتقال ویروس به ایران بوده، چرا گزارش آن را تا به حال نداده‌اند؟

موضع گیری فعالان صنفی حوزه گردشگری در حالی است که بسیاری از کشور‌های اروپایی همچون آلمان، هلند، سوئیس، فرانسه، ایرلند و… نیز ممنوعیت سفر گردشگران خارجی را به خاک شان اعمال کرده اند.

در مورد برگزاری امتحانات و کلاس‌ها به شکل حضوری نیز، منتقدان می‌گویند که عدم اعمال محدودیت و غیر حضوری نشدن کلاس و امتحانات مدارس، تناقض آشکار دولت در سیستم تصمیم گیری درباره کنترل کرونا اومیکرون است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که ستاد ملی کرونا هنوز تصمیمی در این زمینه نگرفته است. اما مسئولان وزارت آموزش و پرورش فعلا بنا را بر برگزاری حضوری امتحانات و کلاس‌ها گذاشته اند.

اما با این حال گروهی از اپیدمیولوژیست‌ها معتقدند که اقدامات محدودیتی و پیشگرانه باید پیش از گسترس سویه انجام شود؛ بنابراین پس از گسترش اومیکرون نمی‌توان روی این محدودیت‌ها حساب باز کرد.

همه‌گیری اومیکرون چقدر طول می‌کشد؟

محققان و اپیدمیولوژیست‌ها معتقدند که انتشار کرونا اومیکرون نسبت به سویه دلتا بسیار بالاتر است؛ بنابراین خیلی طول نمی‌کشد که اومیکرون به واریانت غالب بدل شود و خود را نزدیکی ما برساند.

پیش از این برخی از متخصصان بیماری‌های عفونی و اپیدمیولوژیست‌های ایرانی مدعی شده بود که پس از پیدایش نخستین موارد ابتلا به اومیکرون، تقریبا ۱۷ روز طول می‌کشد تا سویه جدید همه گیر شود.

این در شرایطی است که آن‌ها گفته بودند که کرونا دلتا پس از گذشت حدود ۱۰۰ روز به سویه غالب بدل می‌شد.

با این حال کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کرونا در اطلاعیه اخیرشان پیش بینی کرده بودند که در هفته سوم و چهارم دی ماه، موج واضح و بزرگی از موارد ابتلا به کرونا اومیکرون شکل بگیرد.

وضعیت شیوع اومیکرون در ایران چگونه است؟

حمید سوری، استاد اپیدمولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این رابطه در گفتگو با فرارو گفت: اومیکرون در حال حاضر در بیشتر مناطق ایران پراکنده است، اما، چون ما نظام ژنومیک در کشورمان نداریم، نمی‌توانیم خیلی دقیق ثابت کنیم که بیشتر موارد در کجا است. البته با توجه به اینکه بسیاری از موارد بدون علامت هستند و برخی هم علامت خفیفی دارند و سرعت انتشار اومیکرون هم بالا است، تحلیل من این است که باید فرض را بر این بگذاریم که هیچ یک از استان‌های ما بدون اومیکرون نیستند. اما اینکه چه زمانی این سویه به واریانت غالب تبدیل شود بستگی به گسترش و چرخش ویروس در جامعه دارد. البته این مسئله خیلی زمان بر نخواهد بود؛ بنابراین مهم این است که ما چه تمهیدات و آمادگی‌هایی را داشته باشیم.

او ادامه داد: ما باید چند نکته را مد نظر قرار دهیم تا دچار خطا در تحلیل مان از شرایط نشویم. اولین مسئله این است که رنگ بندی شهر اصلا اساس درستی برای تحلیل وضعیت نیستند وباید این قاعده را کنار بگذاریم. هر چه زودتر این مسئله کنار گذاشته شود قطعا کمتر در تحلیل وضعیت گمراه خواهیم شد. دوم اینکه نباید در حال حاضر دل مان را به آمار بستری و مرگ و میر خوش کنیم. چرا که به شکلی انفجاری شاهد گسترش اومیکرون در ایران خواهیم بود. همان گونه که طغیان اومیکرون در اروپا و کشور‌های جنوب آفریقا را شاهد بودیم.

این استاد اپیدمولوژی افزود: نکته بعدی این است که با ساده انگاری و عادی انگاری شرایط نباید باعث شویم که مردم، سیستم بهداشتی و درمانی و کل نظام مدیریت کرونا دچار غافل گیری شود؛ بنابراین موضوع باید بسیار جدی گرفته شود. البته جدی گرفتن هم یک سری تمهیدات از سوی مردم می‌طلبد که ساده‌ترین آن‌ها رعایت پروتکل‌های بهداشتی است.

او با اشاره به اینکه، مهم‌ترین مسئله همچنان مربوط به مدیریت کرونا در کشور مثل کنترل مرزها، کنترل ترددها، اقدام سریع و به موقع تغییرات مورد نیاز است، گفت: در شرایط حاضر خیلی موافق لاک داون و قفل کردن و تعطیل کردن نیستم. اما باید نظام مدیریت کرونا در کشورمان باید این ویژگی را داشته باشد که به اقدامات لازم برای کنترل و پیشگیری واریانت جدید واکنش سریع نشان بدهد. نکته دیگری هم که در این مدت کمتر به آن توجه شده، این است که متاسفانه ما نظام نظارت و ارزشیابی درستی برای اپیدمی نداریم. ما قانون تدوین و ابلاغ می‌کنیم، اما ضامن اجرایی آن خیلی محکم نیست، یا اقداماتی که انجام می‌دهیم خیلی مشخص نیست که اثربخشی آن و هزینه اثربخشی آن چقدر است.

سوری اضافه کرد: واریانت اومیکرون که در حال حاضر در کشور شناسایی شده آخرین واریانت نخواهد بود و احتمالا در ماه‌های آینده نیز شاهد سویه‌های جدید خواهیم بود. اما مهم این است که ما چقدر برای مقابله با شرایط جدید تحمیلی آماده باشیم و ما چقدر بتوانیم واکنش سریع نشان دهیم  و زودتر شناسایی کنیم تا حداقل آثار جانبی ناشی از اپیدمی را داشته باشیم.

اعمال محدودیت‌ها در شرایطی فعلی فایده چندانی ندارد

او به محدودیت‌های گردشگری و عدم اعمال محدودیت برای برگزاری حضوری امتحانات و کلاس‌ها مدارس اشاره کرد و گفت: هفته قبل در مرز‌های آذربایجان غربی حضور داشتم که بیشترین تردد زمینی در آن به ثبت می‌رسد. اما خیلی کنترل بهداشتی مرز‌ها آن گونه که در شرایط اپیدمی نیاز است، دیده نمی‌شد. طبیعتا یکی از مهم‌ترین راه‌های ورود واریانت‌های جدید و گسترش اپیدمی در کشور همین مرز‌ها و مبادی ورودی هستند. اما ماجرا از این قرار است که زمانی در مورد مبادی ورودی صحبت می‌کنیم، مخصوصا در مورد واریانت‌هایی همچون اومیکرون سرعت انتشارشان بسیار بالاست، مهم این است که هر چه سریع‌تر کنترل‌ها را انجام دهیم. اما وقتی گسترش پیدا کرد ممکن است دیگر تاثیر نداشته باشد؛ بنابراین سرعت عمل در شناسایی موارد جدید اهمیت دارد. پس از آن هم افراد مبتلای شناسایی شده نیز باید هرچه سریع‌تر مورد مراقبت قرار بگیرند و رصد شوند. علاوه بر آن تماس‌های نزدیک ناشی از ورود افراد مبتلا، مشکوک و یا محتمل نیز باید پیگیری شود. اما در شرایط حاضر رصد و رهگیری موارد مثبت خیلی کامل نیست و عملا هر روزی که بگذرد اثربخشی این مداخلات سلبی بسیار کمتر می‌شود؛ بنابراین خیلی نباید به مداخلات سلبی دل‌مان را خوش کنیم.

استاد اپیدمولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: در شرایط حاضر مراقبت فعال از بیماران، سیستم بیمار یابی فعال و انجام اقدامات محافظتی می‌تواند موثر واقع شود. اما حالا چند روز از ورود اومیکرون به ایران گذشته و به سرعت گسترش پیدا کرده است و بعید است که اقدامات سلبی جواب بدهد. طبق آمار‌ها در حال حاضر دو هزار مورد مبتلا به اومیکرون در ایران گزارش شده که بعضی از آن‌ها محتمل است و بخش دیگری از آن هم تایید شده است.