توافق تبادل زندانی راه را برای از سرگیری مذاکرات احیای برجام تا قبل از سال ۲۰۲۴ باز می کند؟

در ادامه این مطلب آمده است: در حالی که چندین نقطه عطف و خصومت های عمیق بین واشنگتن و تهران وجود دارد، از جمله تهدیدهای ایران برای حمل و نقل کشتی ها در خلیج فارس و حمایت ایران از جنگ روسیه در اوکراین، موفقیت یک توافق تبادل زندانی، مشکلی جدی را از رابطه ای که هرگز از رویارویی نظامی دور نیست، رفع می کند.

بر اساس توافقی که روز پنجشنبه اعلام شد، ایران در ازای آزادی پنج ایرانی زندانی در ایالات متحده و همچنین آزادسازی حدود 6 میلیارد دلار از دارایی های ایران برای اهداف بشردوستانه تحت نظارت دقیق، پنج ایرانی آمریکایی را از بازداشت آزاد می کند.

هنری رم، کارشناس ارشد اندیشکده واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، گفت: «توافق زندانیان گامی کلیدی به جلو برای تلاش‌های واشنگتن و تهران در جهت کاهش تنش‌ها است، زیرا آنها به دنبال بازگشت به مذاکرات رسمی هسته‌ای در اواخر سال جاری هستند».

این توافق در حالی انجام می شود که به نظر می رسد ایران و ایالات متحده توافقی غیررسمی را رعایت می کنند که بر اساس آن ایران برنامه هسته ای خود را محدود کرده و شبه نظامیان نیابتی خود را در عراق و سوریه محدود کرده است تا از اقدامات تلافی جویانه آمریکا جلوگیری کند.

مقامات آمریکایی مکرراً دستیابی به هرگونه “توافق” هسته ای با ایران را پس از مذاکرات غیرمستقیم در عمان در اوایل سال جاری رد کرده اند.  به نظر می رسد ایران به توافق پایبند است.  پارامترهای آن شامل غنی سازی اورانیوم ایران در سطوح خلوص بالاتر از 60 درصد و عدم حمله قابل توجهی به نیروهای آمریکایی توسط نیروهای نیابتی ایران در سوریه و عراق است.

رم گفت که دولت بایدن احتمالا امیدوار است که مذاکرات رسمی هسته ای در اواخر سال جاری از سر گرفته شود.

مذاکرات با هدف احیای توافق هسته ای 2015، تابستان گذشته در بحبوحه آنچه مقامات آمریکایی خواسته های غیرقابل قبول ایران خواندند، شکست خورد.

اما آقای رم افزود که با توجه به نوسانات سیاسی، بعید است که دولت بایدن خواهان توافق هسته ای جدید پیش از انتخابات 2024 باشد.  با توجه به بازگشت احتمالی آقای ترامپ به کاخ سفید، ممکن است ایران نیز همین احساس را داشته باشد.

یکی از دلایل کلیدی شکست مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای در سال گذشته، اصرار تهران بر تضمین‌هایی بود که رئیس‌جمهور آینده، شاید خود آقای ترامپ، دوباره از این توافق خارج نخواهد شد – که دولت بایدن نمی‌توانست قول بدهد.

تفاوت بین یک توافق غیررسمی در مورد مسائل هسته ای و یک توافق رسمی از نظر سیاسی مهم است.  یک توافق رسمی احتمالاً مستلزم تأیید کنگره ایالات متحده است، جایی که حتی بسیاری از دموکرات‌ها نسبت به هرگونه اقدامی برای ارائه تسهیلات اقتصادی و سیاسی به دولت ایران تردید دارند.  یک تفاهم غیررسمی به دولت بایدن اجازه می‌دهد کنگره را دور بزند که این موضوع باعث ناراحتی بسیاری از جمهوری‌خواهان شد.

خنثی کردن بحران حول برنامه هسته ای ایران، که در سال های اخیر گسترش یافته و تهران را در دسترس توانایی تسلیحات هسته ای قرار داده است، یک اولویت فوری برای دولت بایدن است.  بایدن هیچ تمایلی به بحران خاورمیانه – بحرانی که می تواند توسط ایالات متحده یا حمله اسرائیل به تاسیسات هسته ای ایران ایجاد شود – ندارد زیرا او به دنبال پیروزی مجدد در انتخابات است.