فناوری اطلاعات و ارتباطات، به‌عنوان موتور محرک توسعه کشور در جهت نوآوری نقش مهمی ایفا می‌کند و باعث تحولاتی بنیادی در ارکان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌شود.
توسعه را با هر تعریفی که در نظر بگیریم ارتباطی تنگاتنگی با فرهنگ و ارتباطات دارد. در دنیای امروزی ارتباطات و رسانه‌ها، توسعه فرهنگی و اجتماعی بر یکدیگر تاثیری متقابل دارند. نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در تحول جوامع و پشتیبانی از سایر بخش‌ها غیرقابل انکار است.
در کشور ما نیز سیاست‌گذاران سعی در تدوین خط مشی‌های پیشرو و اثرگذار برای آن دارند به یقین می‌توان گفت برنامه توسعه ششم در ایران در کنار برنامه‌های توسعه سوم و چهارم توسعه تنها برنامه‌ای بوده است که در تهیه و تدوین آن در بخش ارتباطات از متخصصان ارتباطات و اطلاعات استفاده شده و بیشتر به مسائل کمی توجه شده و به توسعه ارتباطات بیش از ارتباطات توسعه توجه شده است.
فناوری اطلاعات، به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و فرآیندهای مرتبط با پردازش، ذخیره، بازیابی و تبادل انواع داده‌ها و اطلاعات در رایانه‌ها اشاره دارد. به طور کلی، سیستم فناوری اطلاعات، یک سیستم اطلاعاتی و به طور خاص، یک سیستم کامپیوتری است که شامل سخت افزارها، نرم افزارها و تجهیزات جانبی بوده و توسط گروهی از کاربران فناوری اطلاعات مدیریت می‌شود. از این رو انتخاب یک روز از سال به عنوان روز ملی فناوری اطلاعات، اهمیت بسیاری دارد. این اقدام هدفمند برای جلب توجه مردم و دولتمردان به مسأله فناوری و ترویج آن، به منظور ایجاد زندگی بهتر و آینده روشن‌تری برای نسل‌های آینده است. به عبارت دیگر، فناوری می‌تواند جامعه را به حکمرانی هوشمند متصل کند و در پیشرفت و توسعه جامعه نقش مهمی ایفا کند.
در سال ۱۳۹۸، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران پیشنهاد داد تا روز ۲۲ تیرماه، که با تولد محمدبن موسی خوارزمی، دانشمند بزرگ ایرانی همزمان است، به عنوان روز ملی فناوری اطلاعات انتخاب و در تقویم رسمی کشور ثبت شود. پس از آن روز ۲۲ تیر توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان روز ملی فناوری اطلاعات تعیین شد.
فن‌آوری اطلاعات صنعتی نوپا در کشور است
«مرتضی یادگاری» استاد دانشگاه، کارشناس تحلیل سیستم و کنترل فرایند و اطلاعات، با بیان جایگاه فن آوری اطلاعات در ایران، گفت: طبق آمارها در سال 2017 ایران با شاخص 5.85 در جهان رتبه هشتاد و یکم را دارد. وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران، رو به پیشرفت بوده و از آن به بعد روند نزولی داشته است.
توسعه کشور در گرو رشد و گسترش فناوری اطلاعات
یادگاری با تأکید بر اینکه رشد و گسترش فناوری اطلاعات بیانگر روند توسعه در ابعاد گوناگون جامعه است، اظهار داشت: در جهان امروزی که ابعاد مختلف سیاسی اجتماعی جامعه دستخوش تغییرات گوناگونی است، توسعه یک اصل محوری است امکان رشد و پیشرفت در هیچ جامعه‌ای بدون برنامه‌ریزی مناسب و تعبیه ساز و اقدامات توسعه آفرین وجود ندارد. در واقع فناوری اطلاعات و ارتباطات با تسهیل و گسترش مبادله اطلاعات و کاهش هزینه‌های داد و ستد به عنوان سازوکاری در جهت افزایش بهره‌وری کارایی، انگیزش و رشد در همه حیطه‌های فعالیت بشری مطرح است. اگر این فناوری در بین تمام بخش‌های مختلف جامعه توسعه یابد مزایای آن قابل کسب است. اجرای صحیح فناوری اطلاعات منشأ توسعه اقتصادی و فرهنگی و کیفیت زندگی از طریق افزایش آزادی و تبادل اطلاعات و نیز ارائه بهتر خدمات عمومی و خصوصی است.
دسترسی آزاد به اطلاعات
این استاد دانشگاه در ادامه بیان داشت: فناوری اطلاعات باید دسترسی آزاد به اطلاعات و تبادل آن را تأمین کند از مردم سالاری و دسترسی انفرادی تمام آحاد جامعه به قدرت اطلاعاتی حمایت کند. همچنین زمینه گسترش و توسعه فعالیت‌های بخش‌های عمومی و خصوصی را فراهم آورد و شفافیت و تسهیل هرچه بیشتر و ارائه خدمات بهتر را مد نظر قرار دهد. فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی در عین حال که موجب نشر اطلاعات می‌شوند در استاندارد شدن آن نیز تأثیر بسزایی دارند. این فناوری‌ها با به وجود آوردن تجارب جدید و مختلف موجب مشارکت اجتماعی در جامعه می‌شوند. اهمیت آنها در جریان نوسازی جامعه بسترسازی فرهنگی و تبادل فرهنگی و دسترسی همگان به اطلاعات سالم و نوین کمتر از سایر عوامل نیست. فناوری‌های اطلاعات راه‌های ارتباطی جدید دانش که جوامع و فرهنگ‌ها را می‌سازند به طور اجتناب ناپذیری با یکدیگر نزدیک‌تر خواهند شد و شالوده ارتباط متقابل بین آنها گسترش می‌یابد.
