طرح استعاره‌های نادرست در خطاب قرار دادن افراد بی‌حجاب و گره زدن نادرست این موضوع با معنویت و اخلاق نه تنها عاملی برای اصلاح رویه نخواهد بود، بلکه تنش‌ها در حوزه حجاب را بیش از پیش افزایش خواهد داد. از این‌رو در پرداختن و حل بحران این موضوع ضرورت اولیه این است که مسأله‌شناسی درست و دقیقی صورت بگیرد.
مسأله حجاب به عنوان فریضه و امری واجب تنها مخصوص بانوان نیست و مردان را نیز در برمی‌گیرد اما به دلیل ضرورت و اهمیت حفظ اصل وجودی زنان، این مسأله در ارتباط با این قشر بیشتر مورد تاکید قرار گرفته است. اما این روزها و با نزدیک شدن به فصل گرما پرداختن به این موضوع توجهات عمومی جامعه را به خود جلب کرده است. این پایان ماجرای حجاب نیست بلکه سختگیری‌ها و قوانین بازدارنده‌ای همچون پلمپ اماکن مختلف، جریمه‌های نقدی، تذکر لسانی و احضار برخی از افراد به دادسرا از طریق پیامک از جمله مواردی است که این روزها بسیار به گوش می‌رسد.
به‌طوری که بسیاری از متخصصان حوزه فرهنگی، جامعه‌شناسی و مسئولان سیاسی کشور نیز از ضرورت بازبینی در قوانین و اجرای طرح حجاب و عفاف سخن به میان می‌آورند. روز گذشته نیز نخستین نشست بررسی لایحه عفاف و حجاب برای شنیدن دیدگاه نخبگان با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی برگزار شد. این طور که بهنظر می‌رسد قرار است این جلسات ادامه یابد تا ابعاد مختلف لایحه عفاف و حجاب واکاوی شود.
مسأله حجاب جدی‌ترین مناقشه کشور در سال جدید
سال جدید را به‌گونه‌ای آغاز کردیم که موضوع حجاب شاید یکی از جدی‌ترین مناقشه‌های مطرح در کشور باشد. تأکید نهادهای رسمی بر اجرایی شدن طرح حجاب و عفاف و برخوردهای رسمی و غیررسمی با افراد، اصناف و… در ارتباط با موضوع حجاب با جنجال‌هایی به همراه بوده است. گسترش و عمق پیدا کردن تنش‌ها در ارتباط با موضوع حجاب، شفاف‌سازی در این حوزه را ضرورت بخشیده است. اگر قرار باشد طرح یا قانونی در این زمینه در دستور کار قرار بگیرد، با شفافیت تمام رسانه‌ای شود.
سیر تاریخی حجاب در کشور
سیر تاریخی حجاب در کشورشاید بتوان گفت موضوع حجاب در کشور ما سیر تاریخی 89 ساله را به خود دیده است و با تغییرات گوناگونی همراه بوده است. از کشف حجاب رضاخانی تا انقلاب اسلامی مسیرهایی به‌شمار می‌رود که این مقوله تا به امروز طی کرده است. رضا شاه در ۱۷ دی ۱۳۱۴ قانون کشف حجاب را تصویب کرد و بر اساس آن استفاده از چادر، روبنده و روسری برای زنان منع شد. از آن زمان مسأله حجاب در مقام یک چالش جدید سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مطرح شده است. در کشور ما موضوع حجاب با نظام و گفتمان سیاسی حاکم ارتباط عمیقی دارد و مجادله بر سر آن یکی از مناقشات روز جامعه است. درست پنج ماه پس از پیروزی انقلاب با نظر امام خمینی (ره) ورود زنان بی‌حجاب به ادارات و سازمان‌های دولتی ممنوع شد. در همین ایام، برخی جریان‌ها و افراد خواهان اجرای سفت و سخت مقابله با بی حجابی شدند. در نتیجه بازتاب اخباری از بروز برخی تندروی‌ها، سبب شد تا امام خمینی(ره) در سال ۶۱ فرمانی هشت ماده‌ای را صادر کردند. در فرمان امام تاکید شده بود، هیچ‌گونه بازداشت، توقیف و احضاری نباید بدون حکم قاضی باشد؛ زیرا این امر موجب تعزیر شرعی خواهد شد. با تمام این اوصاف، تا سال ۱۳۶۳ عملا هیچ قانونی در زمینه حجاب و عفاف در مجلس به تصویب نرسید. در این سال با تصویب قانون مجازات اسلامی در مجلس، حکم ۷۴ ضربه شلاق برای عدم رعایت حجاب تعیین شد. در این مقطع هدف‌گذاری نخست، اجرایی کردن مبانی طرح حجاب عمومی در جامعه بود.
شاید دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ را سال‌های اجرای قوانین سختگیرانه در خصوص حجاب دانست. برقراری گشت‌های ارشاد، امر به معروف و کمیته از جمله کارهایی بود که برای مبارزه با بی‌حجابی انجام شد. اما در اواسط دهه ۷۰ سبک پوشش و علایق زنان تغییراتی محسوس پیدا کرد و بخش بزرگی از جامعه به پوشیدن مانتو روی آورند. در خرداد ۷۵ نیز طرح «مبارزه با بدحجابی» در تهران از سوی وزارت کشور اجرا شد. در دولت اصلاحات وضعیت زنان و مسأله حجاب رنگ و بوی دیگر به خود گرفت.
در سال ۱۳۸۴ طرح حجاب و عفاف از سوی رییس جمهور وقت آن زمان ابلاغ شد که ابتدا در سال تابستان ۱۳۸۵ با حضور ون‌های سبزرنگ گشت ارشاد در خیابان‌ها طرح ارتقای امنیت اجتماعی کلید خورد و برخوردهای شدید گشت ارشاد با شهروندان، انتقادات زیادی را برانگیخت. به‌گونه‌ای که حتی رئیس جمهور وقت نیز از نحوه اجرای طرح حجاب و عفاف توسط گشت ارشاد انتقاداتی را طرح کرد. در چنین فضایی فعالیت‌های گشت ارشاد روندی کاهشی را به خود دید. حتی بعد از انتخابات ۸۸ و ماجرا‌های بعد از آن، شایعه توقف فعالیت گشت ارشاد نیز مطرح شد، اما از اواسط سال ۹۰ فعالیت‌های گشت ارشاد تحت عنوان جدید پلیس امنیت اخلاقی بیشتر شد و فعالیت‌های آنها به کنسرت‌ها نیز کشیده شد. دهه 90 را دهه شل حجابی نامیده‌اند، پذیرفتن مانتوهای کوتاه و جلو باز، آرایش‌های غیرمتعارف به یک بهنجار تبدیل شد.
در چنین وضعیتی بود که در جلسه ۸۲۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی، مورخ ۱۲ شهریور ۱۳۹۸ موصبه‌ای جدید پیرامون حجاب تصویب شد. این مصوبه، تحت عنوان «مجموعه اقدامات اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب» به طور مشخص وظایفی اختصاصی را پلیس تعیین کرد.
دهه پایانی ۹۰ شروع مناقشات در خصوص حجاب
دهه پایانی ۹۰ شروع مناقشات در خصوص حجاب بر اساس برنامه ریزی دقیق دشمنان نظام از یکسو وعدم دقت از سوی کنشگران مسئول ازسوی دیگر وباانتشار فیلم‌هایی از برخورد پلیس با شهروندان با واکنش‌های عمومی جامعه روبرو شد، تا جایی که فوت مهسا امینی در ساختمان وزرا برای گذراندن کلاس توجیهی بمبی از اعتراضات را در سطح جامعه طوری به صدا در آورد ودرحالیکه تشخیص حق وناحق ممکن نبود موضوع حجاب را به کانونی برای ناآرامی‌های چند ماه گذشته بدل کرد؛ موضوعی که پس از چند ماه ناآرامی، نه تنها ناظران سیاسی و اجتماعی، بلکه مسئولان نیز بر ضرورت بازبینی در طرح اجرای حجاب و عفاف بر اسای واقعیت ها، وضرورتهاو ارزشهای جامعه تاکید کردند.
