گرچه انتخابات ریاست جمهوری اخیر ترکیه با پیروزی «رجب طیب اردوغان» و شکست «کمال قلیچدار اوغلو» به پایان رسید، اما تبعات سیاسی و داخلی این انتخابات بر جبههبندیهای سیاسی ترکیه را نمیتوان نادیده انگاشت.
به عبارت بهتر؛ انتخابات سال ۲۰۲۳ ترکیه تغییراتی را در برخی انگارهها و تقسیمات سیاسی در این کشور ایجاد کرده که مهمترین آنها مربوط به حوزه ملیگرایی است.
حمایت «سینان اوغان» نامزد ملیگرای انتخابات ریاست جمهوری ترکیه از اردوغان و در مقابل، حمایت سران حزب ملیگرای افراطی «ظفر» از قلیچدار اوغلو، نشاندهنده اختلاف نظر عمیقی است که میان ملیگرایان ترکیه بر سر تعیین نسبت آنها با جریانات سیاسی حاکم وجود دارد.
از آن سو؛ حزب «حرکت ملیگرای ترکیه» به رهبری «دولت باغچهلی» سالهاست در ائتلاف با حزب «عدالت و توسعه» قرار دارد و اساسا به لطف حمایت حزب حرکت ملی در همهپرسی سال ۲۰۱۷، ساختار سیاسی ترکیه از پارلمانی به ریاست جمهوری تغییر کرد. این دو حزب در سال ۲۰۱۸ اتحاد ملت را تشکیل داده بودند.
طی این سالها همچنین رقابت برای کسب رهبری حزب حرکت ملی هم شدت گرفت و در نهایت دو حزب جدید متولد شدند؛ «حزب خوب» به رهبری «مرال آکشنر» که سعی میکند جای خالی راست میانه را پر کند و «حزب ظفر» که مواضع ضد مهاجرتی قوی دارد.
هر دو حزب که در اعتراض به مواضع باغچهلی از حزب حرکت ملیگرا منشعب شده بودند، در انتخابات اخیر از کمال قلیچدار اوغلو حمایت کردند، ضمن آنکه آکشنر، از متحدان غرب بوده و تثبیت لائیسیته در ساختار سیاست و حکومت ترکیه و غربگرایی در مسیر تثبیت ملیگرایی را اصلی مهم در اساسنامه حزبی خود میداند.
نکته مهم به اختلافاتی باز میگردد که در جریان انتخابات میان حزب ظفر و سینان اوغان به عنوان نفر سوم انتخابات ترکیه رخ داد، چه، قبل از برگزاری انتخابات، حزب ظفر با ایجاد «ائتلاف آتا» از سینان اوغان به عنوان یک رهبر ملیگرا حمایت کرد اما در دور دوم، اوغان از اردوغان و حزب ظفر از قلیچدار اوغلو حمایت کردند.
برخی تحلیلگران میگویند دلیل اصلی حمایت اوغان از اردوغان، شکست مذاکرات او با قلیچدار اوغلو در مسیر تشکیل دولت ائتلافی بوده، جایی که اوغان معاونت ریاست جمهوری آینده را طلب کرده اما پاسخ منفی شنیده است!
برخی دیگر اما؛ دلیل حمایت اوغان از اردوغان را رویکرد سلبیتر اردوغان در برابر کردها، خصوصا «حزب دموکراتیک خلق» میدانند، به ویژه اینکه قلیچدار اوغلو در دور نخست و البته دوم انتخابات، بخش مهمی از آراء کردهای معترض به اردوغان را در سبد رای خود مشاهده کرد که با روحیات ملیگرایانه اوغان سازگار نبود.
در هر حال؛ جبههبندیهای جریانهای ملیگرای سنتی، تحولخواه و نوین در ترکیه پس از انتخابات اخیر ریاست جمهوری بهگونهای آشکار تغییر یافته و باید متوجه آثار و تبعات این جبههبندیها در مبارزات سیاسی آتی این گروهها با یکدیگر بود.
یکی از مقاطع حساس و سرنوشتساز در رقابتهای آتی، برگزاری انتخابات شهرداریها در سال ۲۰۲۴ میلادی است که میتواند به آوردگاهی برای سنجش وزن دقیق گروههای سیاسی ترکیه از جمله ملیگرایان در شهرها و مناطق گوناگون تبدیل شود.