لاشا چانتوریدزه معتقد است به دلیل درگیر بودن روسیه در جنگ اورکراین این کشور موضع مشخصی در مورد کریدور زنگزور ندارد و در صورت موافقت ایروان با راه حل سازش با باکو، واقعا نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد و از طرف دیگر باکو از سال‌ها قبل توانسته مسکور را در این زمینه با خود همراه کند.
به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، در شرایط افزایش اقدامات جاه‌طلبانه باکو برای راه اندازی دالان موسوم به زنگزور به نظر می‌رسد دولت ارمنستان نیز بر خلاف خواسته ارمنی‌ها به دنبال دستیابی به توافق در این خصوص است. تا کنون نیز موضع رسمی از سوی مسکو که متحد ارمنستان محسوب می‌شود نیز گرفته نشده است. البته این مسئله تا حدی هم قابل درک است. اول اینکه حتی در صورت موفقیت باکو برای تصاحب زنگزور، اول اینکه منافع مسکو به طور مستقیم تحت الشعاع قرار نمی‌گیرد و با توجه به استقرار دولت غربگرا در ایروان، پوتین انگیزه‌ای برای مداخله در این مناقشه ندارد.
علاوه بر این، روسیه در جنگی درگیر است که تمام توان نظامی، امنیتی و سیاسی این کشور را در گیر کرده است. از همین رو شاید ایران تنها بازیگری است که می‌تواند مانع وادادگی پاشینیان شود؛ زیرا تسلط باکو بر منطقه مذکور لطمات جبران ناپذیری بر منافع ایران در قفقاز جنوبی وارد خواهد کرد. همین موضوع در گفتگویی با «دکتر لاشا چانتوریدزه» – استاد روابط بین‌الملل دانشگاه نورویچ و کارشناس مسائل قفقاز- مورد بررسی قرار گرفت. لازم به ذکر است که انتشار نظرات این تحلیلگر مسائل قفقاز به معنای تایید آنها توسط ایسکانیوز نیست.
انفعال در برابر جمهوری آذربایجان تا کجا؟ / لطف که ازحد بگذرد علی‌اف خیال بد کند
متن کامل این مصاحبه بدین شرح است:
– علیرغم اینکه ارمنستان متحد روسیه محسوب می‌شود، به نظر می‌رسد کرملین در روزهای حساس ایروان را مورد بی‌توجهی قرار داده است. از نظر شما علت این مسئله چیست؟
موضوع غفلت از ارمنستان نیست در واقع اهمیت آدربایجان برای روسیه در حال افزایش است. آذربایجان دیگر آن کشوری دهه 1990 نیست. در حال حاضر این کشور دارای رهبری سیاسی شایسته و نیروی نظامی توانمند است. علاوه بر این، مسکو می‌خواهد از تبدیل کشوری دیگر به دشمن خود و تداوم یک شکست دیگر در روابط اقتصادی خارجی خودداری کند. از سوی دیگر، ارمنستان متحدان نزدیک زیادی ندارد در هر صورت باید به روسیه وابسته بماند.
– فکر نمی‌کنید بی‌توجهی روسیه به ارمنستان موجب تشدید رویکرد تهاجمی باکو نسبت به تنش‌های فی ما بین دو کشور شده است؟
مسکو تا آنجا که می توانست از طریق «صلح بانان» که تا حدی توازن را بین طرفین را ایجاد می‌کند، در این مناقشه ایفای نقش کرده است. حتی اگر [ارمنستان] بخواهد با آذربایجان بجنگد، مسکو دلیلی مداخله دارد، بیشتر از این کاری انجام نخواهد داد. از آنجا که روسیه در اوکراین درگیر است، سایر درگیری‌ها در نقاط دیگر در درجه دوم اهمیت برای مسکو قرار دارند. علاوه بر این، حتی اگر مسکو بخواهد مستقیما به آذربایجان حمله کند، باعث ورود مستقیم ترکیه به درگیری خواهد شد. آنکارا هنوز روسیه را تحریم نکرده اما اگر مسکو مستقیما به آذربایجان حمله کند، این کار را خواهد کرد. در عین حال، باکو نمی‌خواهد قفقاز تحت تسلط آنکارا باشد در مقابل ترجیح می‌دهد مسکو آن را اداره کند. رهبر آذربایجان تاکنون، با احتیاط رفتار کرده است؛ زیرا به نظر می‌رسد به دنبال تعامل متوازن با آنکارا و مسکو است.
– به نظر شما موضع روسیه در قبال دالان زنگزور چیست و در صورت جدی شدن تلاش‌های باکو برای به نتیجه رساندن آن، آیا مسکو اقدامی برای توقف این امر خواهد کرد؟
تا آنجا که من می توانم از آنچه در دسترس عموم قرار دارد در مورد مسکو بگویم، رهبری روسیه خواهان روابط خوب با آنکارا و تهران است. این امر به ویژه زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که روابط روسیه با غرب به دلیل جنگ در اوکراین از زمان جنگ سرد بدتر شده است. مسکو موضع مشخصی در مورد کریدور زنگزور ندارد و در صورت موافقت ایروان با راه حل سازش با باکو، واقعا نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد. باز کردن روابط تجاری و راه‌های ترانزیتی بین آذربایجان و ارمنستان، قفقاز جنوبی را در درازمدت با ثبات‌تر و از نظر اقتصادی شکوفاتر خواهد کرد. تجارت را می توان قبل از احیای کامل روابط سیاسی بازگشایی کرد. از سوی دیگر، مبادلات مربوط به کریدورها تنها می تواند به طور موقت کار کند و این امر مستلزم دخالت نزدیکتر قدرت های خارجی مانند روسیه و ترکیه است. این امر آینده آذربایجان و ارمنستان را به منافع دیگر کشورهای بسیار قدرتمندتر وابسته می‌کند.
– تضعیف ارمنستان به عنوان متحد روسیه و در مقابل تغییر موازنه به نفع ترکیه و باکو چقدر می‌تواند تهدیدی برای منافع روسیه در قفقاز باشد؟ زیرا به نظر می‌رسد به مرور همکاری دو کشور با گرجستان نیز افزایش خواهد یافت.
باکو سال‌هاست که با دقت و پشتکار تلاش می‌کند تا اوضاع را به نفع خود تغییر دهد. این روند نه تنها شامل یافتن منافع مشترک با مسکو، بلکه یافتن راه هایی برای اطمینان دادن به ایالات متحده و پایتخت های کلیدی اروپایی نیز می شود. به همین دلیل بود که در جنگ دوم قره باغ، رهبری آذربایجان از اعزام نیروهای نظامی خود به سوی استپاناکرت امتناع کرد، حتی با وجود اینکه با مقاومت زیادی از سوی نیروهای ارمنی روبرو نشد. باکو با اجازه دادن به اقلیت ارمنی در استپاناکرت و اطراف آن، از اتهامات نسل کشی و پاکسازی قومی توسط غرب خود را رها کرد.
آذربایجان همچنین به مسکو نشان داد که مخالف مشارکت مستمر روسیه در منطقه نیست. با این حال، اگر محاصره کنونی کریدور لاچین به یک بحران انسانی در منطقه استپاناکرت منجر شود، ممکن است باکو تصویر اخلاقی خود را از دست بدهد. مناقشه ارمنستان و آذربایجان به نقطه‌ای رسیده است که فرصت‌هایی را برای حل و فصل طولانی‌مدت فراهم می‌کند، مشروط بر اینکه هر دو طرف مصالحه کنند و همسایگان برجسته‌ترشان، روسیه، ترکیه و ایران، حسن نیت و حمایت ارائه دهند.
