افشاگری اخیر “ایلان ماسک” در مورد جاسوسی آمریکا در قالب شبکه های اجتماعی شناخته شده غربی و سخت گیری در مورد فعالیت های تیک‌تاک و حتی تلاش جهت ممنوع سازی کامل آن در این کشور، نشان می دهد که آمریکایِ کنونی تا حد زیادی کنار آمدن با واقعیت های جهان فعلی و تضعیف فزاینده قدرتش را برای خود سخت یافته است.
جهان غرب و به طور خاص آمریکا، پس از جنگ جهانی دوم و بنیان گذاشتنِ پایه های نظام بین المللِ غرب محور، سعی داشته تا فضا و چهارچوبِ گفتمانی را پیرامون ایده هژمونی جهانی خود ایجاد کند. چهارچوبی که بر آن بوده تا برای انسان ها در اقصی نقاط جهان ایجاد جذابیت کند و از چشمِ آن‌ها زیبا به نظر برسد و روز به روز افراد بیشتری را جذبِ ایده هایی نظیر اینکه غرب مدینه فاضله جهان است و یا آنچه “رویای آمریکایی” خوانده می شود، بکند.
با این همه، وقایع و رویدادهای مختلفی در طی دهه های اخیر اتفاق افتاده اند که شاید فصل مشترک تمامی آن‌ها یک چیز بوده و آن این است که فاصله میان مواضع اعلامی و اِعمالی دولت های غربی و علی الخصوص آمریکا، بسیار زیاد و از زمین تا آسمان است. شاید جدیدترین نمونه از این مساله را بتوان در موضع گیری اخیر “ایلان ماسک”، مالک شبکه اجتماعی توئیتر مشاهده کرد.
وی در موضع گیری به این نکته اشاره کرده که اغلب شبکه های اجتماعی شناخته شده در غرب نظیر فیس بوک، اینستاگرام و حتی خودِ توئیتر(قبل از اینکه ایلان ماسک کنترل آن را به دست بگیرد)، کاملا در خدمت اهداف و منافع دولت آمریکا قرار دارند و عملا به سانسورچی اختصاصی آن در پرونده های مختلف بین المللی نظیر جنگ اوکراین و یا پاندمی کرونا و امثالهم تبدیل شده اند.
بدتر از همه اینکه، ایلان ماسک تاکید می کند که دولت آمریکا کاملا از داده ها و اطلاعات شخصی افراد که در شبکه های اجتماعی مهم غربی رد و بدل می شوند و ذخیره می گردند، سواستفاده می کند و در این رابطه به هیچ نهاد و تشکیلات قانونی نیز پاسخگو نیست و مورد مواخذه قرار نمی گیرد. ایلان ماسک در پایانِ صحبت‌هایش تصریح می کند که حجم جاسوسی و فعالیت های خرایکارانه و غیردموکراتیک دولت آمریکا در قالب شبکه های اجتماعی، به شدت وی را شوکه و شگفت زده کرده است. این موضع گیری ایلان ماسک، حامل 3 پیام عمده و محوری است.
اولا، این موضع گیری نشان می دهد تا چه اندازه شعارهای دولت های غربی و به ویژه دولت آمریکا مبنی بر جایگاه و موقعیت خاص و انحصاری آن ها در حراست از مفهوم آزادی و اَشکال و جلوه های مختلف آن، پوچ و بی اساس است. به بیان ساده تر، آمریکا و دیگر دولت های غربی، عملا مفهوم آزادی و ظهور آن در قالب ها و اشکال مختلف را به مثابه اهرم‌هایی در دستان خود می بینند و با تمسک به آن ها و اینکه روایت ها و گفتمان های اصلی پیرامون آن ها، تحت تسلط غرب است، از این حق برخوردارند که دیگران را هدفِ حملات خود قرار دهند و در مقام مدعی ظاهر شوند.
این در حالی است که اساسا خودِ دولت های غربی و مخصوصا دولت آمریکا، از اصلی‌ترین ناقضان مفاهیمی نظیر آزادی و حقوق‌بشر به شمار می روند و صرفا به دنبال ارائه یک ظاهر و ژست زیبا به دیگران هستند.
دوما، افشاگری اخیر ایلان ماسک در مورد جاسوسی گسترده دولت آمریکا در قالب شبکه های اجتماعی شناخته‌شده غربی از مردم در اقصی نقاط جهان، نشان داد که تا چه اندازه رویکرد و اقدامات سخت گیرانه دولت آمریکا در مدت اخیر علیه شبکه اجتماعی “تیک تاک”، بی پایه و اساس است. آمریکایی ها در قالب تحرکات اخیر خود علیه شبکه اجتماعی تیک تاک و حتی تهدید به مسدودسازی کامل آن، از ارائه هرگونه سند در مورد اینکه تیک تاک اطلاعات محرمانه و شخصی انسان ها را به دولت چین منتقل می کند، عاجز بوده است.
با این حال، جریان های سیاسی و رسانه ای غربی، پوششی امن را برای دولت آمریکا ایجاد کرده اند که در شرایطی که حتی چهره های سرشناسی نظیر ایلان ماسک نیز اذعان به جاسوسی دولت آمریکا در قالب شبکه های اجتماعی غربی از شهروندان کشورهای اقصی نقاط جهان می کنند، چندان به این مساله نمی پردازند و سعی می کنند از جلب توجهات به این موضوع جلوگیری کنند.
البته که کلیت این معادله جدای از بی اعتبار کردن مواضع دولت آمریکا، نشان می دهد که تا چه اندازه رسانه‌های جریان اصلی غربی، از جایگاه و موقعیتی ضعیف و غیرمستقل برخوردار هستند.
سوما، در نهایت باید گفت که افشاگری اخیر ایلان ماسک در مورد جاسوسی آمریکا در قالب شبکه های اجتماعی شناخته شده غربی از مردم اقصی نقاط جهان و در نقطه مقابل، سخت گیری‌های گسترده آن بر فعالیت های شبکه اجتماعی تیک تاک و حتی تلاش جهت ممنوع سازی کامل آن در این کشور، نشان می دهد که آمریکایِ کنونی تا حد زیادی کنار آمدن با واقعیت های جهان فعلی و تضعیف فزاینده قدرتش را برای خود سخت یافته است.
جهانی که در قالب آن، دیگر آمریکا از قدرت مسلط برخوردار نیست و سایر قطب های نوظهور قدرت نیز کنشگری‌های فعالی را در حوزه های مختلفی در دستورکار دارند. جالب اینکه رویه ها و رویکردهای این قدرت‌های نوظهور، از استقبال عمومی نیز برخوردار می شوند. موضوعی که نمود عینی خود را در مورد شبکه اجتماعی چینیِ تیک تاک و استقبال گسترده مردم آمریکا و به ویژه نوجوانان و جوانان این کشور از آن نشان می دهد(سال 2021، اپلیکیشین تیک تاک جز اپلیکیشن هایی بوده که بیشترین دانلودِ شهروندان آمریکایی را داشته است. البته که این روند در سال 2022 نیز تا حد زیادی ادامه یافته است).
با این همه، همانطور که نشریه “فارین پالیسی” اخیرا در یکی از مقالات خود می گوید: “آمریکا همکچنان هراسان و عجولانه، سعی دارد به هر نحو ممکن، پایه های سست و لرزان قدرتِ ادعایی هژمونیک خود را در جهانی چند قطبی حفظ کند. تلاشی که کاملا بی معنا و پوچ است.”
