رزمایش اخیر چین نگرانیها درخصوص تشدید تنش در منطقه شرق آسیا و استفاده پکن از گزینه نظامی برای اتحاد دوباره با تایوان را افزایش داده است.وزارت دفاع تایوان اطلاعاتی منتشر کرده که نشان میدهد ارتش چین طی رزمایش اخیر خود که در فاصله کوتاهی پس از سفر رییسجمهور تایوان به ایالاتمتحده برگزار شد، حمله به اهدافی مهم به این جزیره را با استفاده از جنگندههایی که ناو هواپیمابر به هوا برمیخیزند، شبیهسازی کرده است.
در این اطلاعات اشارهای به محل استقرار ناوهای هواپیمابر چین نشده اما روزنامه گاردین نوشته است که بررسی مسیرهای پروازی جنگندههای چینی حاکی از آن است که جتهای چینی آبهای شرق چین در حال پرواز بودند. براساس این گزارش، جنگندههای چینی به احتمال بسیار زیاد از دو ناو هواپیمابر ارتش آزادیبخش خلق چین از جمله ناو هواپیمابر شاندونگ که هفته گذشته در حال عبور از آبهای جنوب شرقی تایوان ردیابی شد، به هوا برخاسته بودند.
این رزمایش نگرانیها درخصوص احتمال استفاده چین از گزینه نظامی برای اتحاد دوباره با تایوان را افزایش داده و تنشها در منطقه را تشدید کرده است.
ارتش ژاپن روز دوشنبه تایید کرد که تعدادی از جنگندههای این کشور در واکنش به پرواز جنگندههای چینی در شرق تایوان (منطقهای در نزدیکی جزایر متعلق به ژاپن) به پرواز در آمدهاند.
رزمایش ارتش چین روز شنبه 8 آوریل و در واکنش به سفر سای اینگ-ون، رییسجمهوری تایوان به ایالاتمتحده و دیدار او با کوین مک کارتی، رییس مجلس نمایندگان امریکا در شهر لسآنجلس برگزار شد و روز دوشنبه 10آوریل پایان یافت. پکن با هرگونه حمایت بینالمللی از تایوان مخالف است و معتقد است که این جزیره که 23 میلیون نفر جمعیت و یک سیستم سیاسی دموکراتیک دارد، بخشی از خاک چین محسوب میشود.
این رزمایش سه روزه از نظر ابعاد از رزمایشی که در واکنش به سفر نانسی پلوسی، رییس پیشین مجلس نمایندگان امریکا به تایپه، پایتخت تایوان برگزار شد و ارتش چین طی آن تعداد زیادی موشک آزمایش کرد، کوچکتر بود اما شبیهسازی حمله مستقیم به تایوان در این رزمایش نشان میدهد که چین جدیتر از گذشته به استفاده از گزینه نظامی علیه تایوان فکر میکند.
برمبنای دادههای منتشرشده از سوی وزارت دفاع تایوان، در طول 24 ساعت منتهی به ساعت 6 بامداد روز دوشنبه به وقت محلی مجموعا 70 جنگنده و 11 ناو جنگی چین در محدوده شناسایی پدافند هوایی تایوان شناسایی شدند. محدوده شناسایی پدافند هوایی (ADIZ) محدودهای است که با اهداف دفاعی تحت نظارت راداری قرار دارد. به گفته این وزارتخانه، هیچکدام از شناورها یا جنگندههای چینی وارد حریم دریایی و هوایی تایوان نشدند اما دستکم نیمی از 70 جنگنده از «خط میانه» عبور کردند. خبرگزاری آسوشیتدپرس جنگندههای عبورکننده از خط میانه را 8 فروند جنگنده J-16، 4 فروند جنگنده J-1، 8 فروند Su-30 و تعدادی جنگنده دیگر ازجمله جنگنده J-15 توصیف کرده است.
روز دوشنبه، در فاصله 6 صبح تا 10 صبح نیز 59 جنگنده و 11 جنگنده در محدوده شناسایی پدافند هوایی مشاهده شدند. بن لویس، تحلیلگر نظامی درباره این رزمایش میگوید: «استفاده از جنگندههای J-15 و ناو هواپیمابر شاندونگ به این معناست که چین در حال تمرین حمله نظامی به تایوان با روش اجرای یک محاصره کامل است.» او میافزاید: «من این مساله را نوعی تشدید واکنش از سوی چین تعبیر میکنم، چراکه تا پیش از این، چنین سبکی از رزمایش برگزار نشده بود و خلبانان و ناوهای چینی فرصت یافتند تا در محلی که ممکن است واقعا روزی درگیری اتفاق بیفتد، تمرینات خود را برگزار کنند.»
طبق گزارشی که تلویزیون دولتی چین منتشر کرده است، یکی دیگر از اقدامات ارتش چین در این رزمایش سه روزه، تمرین حمله موشکی از خاک چین به اهداف استراتژیک در خاک تایوان بود.
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز دوشنبه اعلام کرد که دو مساله استقلال تایوان و صلح در این شبهجزیره هیچگاه بهطور همزمان عملی نخواهند بود و «عوامل خارجی» را مقصر اصلی تنشها برشمرد. او گفت: «اگر ما خواهان ثبات و صلح در جزیره تایوان هستیم باید بهشدت با هرگروه جداییطلبی و استقلالخواهی در آنجا مقابله کنیم.»
تنشها میان چین و تایوان به دههها قبل بازمیگردد. با اعلام حکومت کمونیستی در پکن از سوی مائو تسهتونگ جنگ داخلی در چین پایان یافت و ملیگرایان کومینتانگ به رهبری جیانگ جیه شی به تایوان گریختند. ملیگرایان چین با تشکیل حکومت جدید در تایپه روابط با پکن را قطع کردند. به گزارش یورونیوز، حکومت تایپه چند ماه بعد در سال ۱۹۵۰ به یکی از متحدان ایالاتمتحده در جریان جنگ کره تبدیل شد. واشنگتن برای حمایت از متحد جدید خود ناوی را به تنگه تایوان فرستاد تا از این جزیره در برابر حمله احتمالی چین محافظت کند. دولت مستقر در پکن در سال ۱۹۷۱ بهطور رسمی کرسی چین در سازمان ملل متحد را که تا پیش از آن دراختیار حکومت تایپه بود، تحویل گرفت. امریکا هشت سال بعد بهطور رسمی روابط دیپلماتیک خود با تایوان را قطع کرد و دولت چین مستقر در پکن را به رسمیت شناخت. با این حال واشنگتن استفاده از تعبیر جدیدی تحت عنوان «ابهام راهبردی» را برای توصیف سیاست خود در قبال تایوان آغاز کرد. امریکا به این ترتیب متحد کلیدی تایوان باقی ماند و به کمکهای نظامی خود به این جزیره ادامه داد. ساکنان تایوان در اواخر سال ۱۹۸۷ برای اولینبار اجازه پیدا کردند تا با سفر به چین اعضای خانواده خود را ملاقات کنند. دولت تایوان در ۱۹۹۱ بهطور رسمی به دوران جنگ و خصومت نظامی با پکن پایان داد. دو سال بعد گفتوگوهایی بین هیاتهایی از دو طرف در سنگاپور انجام شد. با این حال سفر رییسجمهوری تایوان به امریکا در سال ۱۹۹۵ واکنش تند پکن را به دنبال داشت. ارتش چین در واکنش به این سفر آزمایشهایی موشکی در اطراف تایوان انجام داد. چین برای ترغیب ساکنان تایوان به تحریم اولین انتخابات ریاستجمهوری تایوان در سال ۱۹۹۶ رزمایشهایی نظامی در اطراف این جزیره انجام داد. این رایگیری اولین انتخابات دموکراتیک برای گزینش رییسجمهوری تایوان بود. ملیگرایان کومینتانگ در سال ۲۰۰۰ برای اولینبار قدرت را در تایوان از دست دادند. به این ترتیب روابط تجاری با پکن طی سالهای بعد بهبود یافت.
در سالهای بعد نیز روابط چین و تایوان با فراز و فرودهایی همراه بود. هواپیماهای نظامی چین در سال ۲۰۲۱ صدها بار وارد حریم دفاعی تایوان شدند. جو بایدن، جانشین رییسجمهور چین در ماه اکتبر 2022 گفت که کشورش در صورت حمله نظامی چین از تایوان دفاع خواهد کرد. این سخنان که بخشی از آن ساعاتی بعد از طرف کاخسفید تکذیب شد با سیاست قدیمی واشنگتن در قبال تایوان یعنی «ابهام راهبردی» همخوانی نداشت. رییس وقت مجلس نمایندگان امریکا در ماه آگوست سال ۲۰۲۲ در جریان سفر آسیایی خود به تایوان رفت. ارتش چین در واکنش به این سفر رزمایش گستردهای را در اطراف جزیره تایوان آغاز کرد.