اوضاع در مذاکرات وین چطور است؟ / تهران و ۱+۴ بن بست اولیه را شکسته اند؟ / تحلیل کوروش احمدی دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل را بخوانید

احمدی، دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل گفت: به نظر می‌رسد تکلیف متونی که باید مبنای کار طرفین مذاکرات باشد، مشخص شده است

کوروش احمدی در گفتگو با «انتخاب» در تحلیل روند مذاکرات وین در دور جدید اظهار داشت: «وضعیتی که در این چند روز یعنی از پنجشنبه تا کنون با آن مواجه هستیم، چندان وضعیت روشنی نیست و حداقل راجع به محتوای مذاکرات چیزی نمی دانیم. اما از نظر شکلی، اظهارات طرف‌های مذاکره گویای تحولی مثبت در جهت توافق در مورد مبنای مذاکرات و شروع کار دو گروه کاری در سطح کارشناسی است. اولیانوف، مذاکره کننده روسی، از “رفع برخی سوءتفاهم ها” سخن گفته و انریکه مورا، از اتحادیه اروپا، به “عزم و اراده تازه‌ همه هیات‌ها برای دستیابی به توافق” اشاره کرده است. این نشانه‌ها حکایت از مثبت بودن روند و خوش‌بینی در این هفته بر عکس هفته قبل دارد.»

وی ادامه داد: «آقای باقری‌کنی نیز دو بار در مصاحبه با صدوسیما و پرس تی وی تاکید کرده که “توافق 94 مورد قبول دو طرف است و مواضع ما بر اساس برجام است.” این اظهارات احتمالا به این معنی است که دست‌کم بر سر اینکه کار به چه شکلی ادامه پیدا کند، توافق شده است. با توجه به سنت مذاکرات چند جانبه قاعدتا پیشنهادهای هر طرف قبل از توافق نهایی باید وارد متن شود و در مورد آنها مذاکرات کافی صورت گیرد. لذا می‌توان احتمال داد که چنین شده و گویا به این ترتیب طرفین از نظر اینکه مبنای کار چه باشد، توافق کرده‌اند. اگر این حدس درست باشد، اکنون طرفین باید بتوانند بند به بند جلو بروند و در مسیر هرجا که به اصلاحیه‌های جدید تیم ایران بر می‌خورند، درباره آنها هم مذاکره کنند و روشن شود که آیا برای طرف مقابل این اصلاحیه‌ها قابل پذیرش هست یا خیر. طبعا در این روند موارد اختلافی از قبل هم دو باره مرور خواهند شد و نهایتا موارد مورد توافق و اختلاف در سطح کارشناسی مشخص خواهد شد.»

این دیپلمات سابق خاطر‌نشان کرد: «چند علامت وجود دارد که شاید مثبت نباشد از جمله اینکه با افزوده شدن موارد جدید از سوی ایران تعداد موارد اختلافی خیلی زیاد شده و این موارد جدید و موارد اختلافی بسیار دشوار قبلی، ممکن است کار را سخت‌تر از قبل کرده باشد. در این صورت اگر در دور ششم صحبت از این بود که بین 20 تا 30 درصد کار باقی است، و موارد باقی مانده سخت ترین موارد است، اکنون با اصلاحیه‌های جدید ایران باید کار خیلی سخت‌تر شده باشد و موارد اختلافی ممکن است به 40 یا 50 درصد رسیده باشد. همچنین چند ماه هم در کار وقفه افتاده و از جهاتی شرایط نیز تغییر کرده و اینها همه کار را دشوار‌‌تر کرده است.»

 احمدی افزود: «مشکل دیگر در این مقطع این است که تیم امریکا هنوز به وین نرفته و ظاهرا در نشست وزرای خارجه گروه هفت کشور صنعتی جهان در لیورپول است. این می‌تواند به این معنی باشد که هنوز کار تا رسیدن به مرحله‌ای که لازم باشد، آمریکا وارد مذاکره شود،  فاصله دارد. همچنین مقامات ارشد هیات‌های آلمانی، انگلیسی و فرانسوی هم به لیورپول رفته‌اند؛ البته مذاکرات در دو کمیته در سطح کارشناسی می‌تواند ادامه داشته باشد.»

 او با بیان اینکه نکته منفی دیگر این است که تبلیغ در مورد حداکثری بودن خواسته‌های ایران و فرابرجامی بودن آنها همچنان ادامه دارد، تاکید کرد: «باید دید که اگر خواسته‌های حداکثری مطرح شده باشد، تکلیف آنها در جریان مذاکرات چه خواهد بود. آیا ایران بر آنها اصرار خواهد کرد یا خیر. همچنین اظهارات تند و تهدید‌آمیزی از برخی کشورهای غربی می‌شنویم که به جو منفی دامن می‌زند. مثل سخن وزیر خارجه انگلیس مبنی بر اینکه این آخرین فرصت ایران است.»

تحلیلگر ارشد سیاست خارجی درباره علت اینکه روس‌ها و غربی‌ها می‌گویند ایران پذیرفته است که مذاکرات را از نقطه‌ی پایانی دور ششم، ادامه پیدا کند ولی تیم ایران و رسانه‌های دولت این موضوع را رد کرده‌اند، تصریح کرد: « اگر مصالحه‌ای به شکلی که عنوان کردم، انجام شده باشد، حرف هر دو طرف می تواند درست باشد. یعنی اگر پیش‌نویس‌های قبلی به انضمام اصلاحیه‌های جدید ایران مبنای کار قرار گرفته باشد، در این صورت هم پیش نویس‌های قبلی مبنای کار خواهد بود (یعنی تامین نظر طرف مقابل) و هم پیشنهادات ایران مورد مذاکره قرار خواهند گرفت. (یعنی تامین نظر ایران)»

احمدی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه رسانه‌های نزدیک به دولت از پیروزی و هوشمندی تیم ایران سخن می‌گویند و معتقدند اروپا و امریکا اراده کافی ندارد و دچار اختلاف درونی هستند، این دقیقا به چه معناست، گفت: «به هر حال، در هر دور مذاکراتی یک سری حواشی از نظر دیپلماسی عمومی و روابط عمومی وجود دارد که امری طبیعی ا‌ست. در این جا، طرف غربی هم جوسازی‌هایی از جمله در مورد خواسته‌های حداکثری و فرابرجامی ایران مطرح می‌کند که ایران تکذیب می‌کند»

وی ادامه داد: «از سوی ایران هم طبیعی است که برای افکار عمومی، یک سری اظهارات و توضیحاتی داده ‌شود و طبیعی‌ست که هم توضیحات طرف ایرانی در جهت منافع خودش باشد و  هم توضیحات طرف مقابل در جهت منافع خود. اما کار با افکار عمومی برای ایران، با توجه به شرایط اقتصادی و حساسیت بازار به مذاکرات از اهمیت بیشتری برخوردار است. در حالیکه طرف غربی از این منظر مشکلی ندارد و بازار اروپا و امریکا تحت تاثیر فراز و نشیب های مذاکرات نیست،  بازار ایران به اینکه نتیجه مذاکرات چه می‌شود، بسیار حساس است. بدین ترتیب کسانی که مسئول روابط عمومی در ایران هستند، باید به این مهم توجه داشته و سعی کنند که اظهاراتی آرامش‌بخش داشته باشند. البته این مهم تنها در صورتی که به شکل حرفه‌ای و علمی و سنجیده انجام شود، منشاء اثر خواهد بود.»

احمدی در مورد خبر روزنامه دولت مبنی بر پیشنهاد تیم ایران برای لغو همه تحریم‌های برجامی و فرابرجامی و همزمان بازگشت به تعهدات برجامی‌ اظهار کرد: «من این خبر روزنامه دولت را ندیده‌ام ولی لغو تحریم‌های ناسازگار با برجام طبعا موضوع مذاکره است. طبیعی‌ست درصورتی بازگشت امریکا به برجام معنا دارد که حداقل تحریم‌های برجامی را لغو کند. در مورد تحریم‌های فرابرجامی، گاه نظراتی بوده و هست. مثلا در ماده 7 قانون راهبردی لغو تحریم‌های مجلس بر لزوم لغو همه تحریم‌ها تاکید شده است. 220 نماینده مجلس هم در اردیبهشت امسال طی بیانیه‌ای “دسته‌بندی کردن تحریم‌ها” را رد کردند و لغو همه تحریم‌ها از هر نوع، اعم از حقوق بشر، تروریسم موشکی، منطقه‌ای و… را خواستار شدند. اگر مراد روزنامه «ایران» لغو این تحریم‌های فرابرجامی هم باشد، اگر چه خواسته بحقی است، اما کار بسیار سخت‌تر خواهد شد. البته آقای باقری چند بار تکذیب کردند و گفتند پیشنهادات ما صرفا در محدوده برجام است.»