از زمان آغاز جنگ اوکراین در سال گذشته میلادی تا به امروز، مقالات و گزارش های مختلفی در مورد سواستفاده های دولت های غربی و به ویژه مجتمع های نظامی-صنعتی آن ها از جنگ مذکور جهت ثروت‌اندوزی منتشر شده است. در این راستا، به طور خاص شرکت های تولید تسلیحات آمریکایی نظیر لاکهید مارتین، نورثروپ گرومن، بوئینگ و برخی دیگر از آن ها، سعی داشته اند تا نهایت استفاده را چه در قالب جنگ اوکراین و فروش تسلیحات به دولت اوکراین و چه در قالب فروش تسلیحات به دولت های اروپاییِ دیگر که از ماجرای جنگ در اوکراین وحشت زده شده اند، ببرند.
در این رابطه جالب است که حتی برخی مدیران اجرایی شرکت های مذکور به صراحت از فرصت های اقتصادی و درآمدی قابل توجهی که جنگ اوکراین برای آن ها و کسب و کارهایشان فراهم کرده و می کند نیز سخن گفته و می گویند. با این حال، یکی از مهمترین تحولاتی که در قالب جنگ اوکراین شاهد آن بوده ایم، ظهور دوباره برخی شرکت های خصوصیِ امنیتی است که سعی داشته اند از دل جنگ مذکور، منابع درآمدی قابل توجهی را برای خود ایجاد کنند.
البته که جریان های سیاسی و رسانه ای غربی مانور گسترده ای را در مورد شرکت امنیتی “واگنر” که یک شرکت روسی است به راه انداخته اند با این حال، کمتر به شرکت امنیتی موزارت که یک شرکت آمریکاییِ ثبت شده در ایالت وایومینگ آمریکا است پرداخته شده است. جالب است که این شرکت در سال 2022 میلادی و در فاصله کمی پس از آغاز جنگ اوکراین تاسیس شده و به تازگی نیز به دلیل اختلافات درونی مدیران آن دچار فروپاشی شده با این حال، بازخوانی نوعِ عملکرد آن در قالب معادله جنگ اوکراین و حتی ورای آن، حامل درس ها و پیام‌های قابل توجهی است. در این رابطه به طور خاص می توان به سه مساله اساسی در مورد شرکت امنیتی خصوصی «موزارت» اشاره کرد.
یک: تلاش مدیران موزارت برای معرفی آن به مثابه یک نهاد بشردوستانه
گروه موزارت در ماه مارس سال 2022 توسط “اندی میلبورن” و “اندرو بین” پایه گذاری شد. هر دو نفر از جمله چهره های نظامی سابق ارتش آمریکا بوده اند که در عین حال در جهان تجارت نیز دستی بر آتش داشته و دارند. گروه موزارت در اساسنامه خود اصلی ترین ماموریتش را آموزش نیروهای نظامی و امنیتی و در عین حال پاکسازی میدان های جنگی و مناطق غیرنظامی به ویژه در قالب جنگ اوکراین از مین و تله های انفجاری عنوان کرده و مدعی است که صرفا به دنبال آن است که از کشته شدن افراد بیگناه در قالب جنگ اوکراین و دیگر مناطق جهان جلوگیری کند. با این حال، شواهد و قراین فراوان حاکی از این هستند که اساسا گروه موزارت در قالب هایی خلاف آنچه که ادعا می کند وارد عرصه کنشگری شده است.
اولا، این گروه برخلاف ادعاهای خود در قابل جنگ اوکراین اقدام به تشکیل سه تیم و گردان امینتی کرده که بر اساس آنچه مدیران این شرکت اعلام کرده بودند، هر کدام از آن ها ماهانه 100 هزار دلار هزینه در پی داشته اند. مساله ای که عملا آن را به یک نیروی فعال تهاجمی در عرصه های میدانی تبدیل کرده و البته که مدیران این گروه نظامی خصوصی نیز تاکید داشته اند که باید دامنه کاری این گروه به دیگر بخش های جهان نیز توسعه یابد و این گروه با کنشگران مختلف بین المللی اقدام به انعقاد قراردادهای نظامی کند.
در عین حال، بر اساس قراردادها و مفادی که گروه موزارت در آمریکا به ثبت رسیده، این گروه باید از طریق کمک‌های مردمی اداره شود نه اینکه خود به دنبال انعقاد قراردادهای نظامی برود. در این رابطه حتی اندرو بین یکی از بنیانگذاران و سهامداران اصلی گروه موزارت از دیگر بنیانگذار این شرکت یعنی اندی میلبورن شکایت قضایی کرده(شکایتی که همین اواخر منجر به انحلال گروه موزارت شده است) که وی برخلاف مفاد تعهداتش سعی داشته برای گروه موزارت اقدام به خرید پهپاد و تجهیزات توپخانه ای نیز کند و عملا به دنبال آن بوده که گروه موزارت به بخشی از اتاق فرماندهی و عملیاتِ میدان های جنگی تبدیل شود.
از این رو، حداقل گروه موزارت در عمر یک ساله خود به هیچ عنوان در قامت یک سازمان بشردوستانه ظاهر نشده و همچون شرکت بدنام بلک واتر، در عملیات های کشتار و خونریزی نیز کنشگری فعالی داشته است.
دو: مبهم بودن پرونده جنایت های شرکت امنیتی موزارت در میدان جنگ اوکراین
در شرایط کنونی کمتر کسی وجود دارد که به ویژه در آمریکا نسبت به این مساله که گروه امنیتی موزارت گروهی متفاوت از سیاست های اعلامی اش بوده، تردیدی داشته باشد. گروهی که به نحوی فعال در جبهه منافع کشورهای غربی، اقدام به کنشگری در میدان های جنگ اوکراین می کرده است و همانطور که پیشتر گفته شد، عملکردی شبیه به شرکت امنیتی بلک واتر در عراق داشته است.
با این حال، نکته مهم این است که برخلاف بلک واتر، هیچ اقدامی جهت مقابله با جنایات احتمالی این گروه حتی علیه مردم اوکراین در خاک این کشور صورت نگرفته است و اینطور به نظر می رسد که قرار است این رویه همچنان نیز ادامه یابد. از این رو، کاملا ضروری است که نهادهای قضایی و قانونی به نحوی فعال وارد میدان شوند و نسبت به عملکرد این گروه امنیتی در خاک اوکراین تحقیقات مستقل و دقیقی صورت گیرد.
سه: تاسیس آسانِ شرکت های امنیتی غیرقانونی و قاتل در خاک آمریکا
بر اساس آنچه مخصوصا نویسندگان و تحلیلگران آمریکایی در مورد فعالیت ها و اقدامات شرکت امنیتی موزارت نوشته و گفته اند، این گروه امنیتی از همان بدو تاسیس تا همین اواخر که با شکایت اندرو بین از اندی میلورن فرو پاشید و اعلام کرد که پولی برای پیشبرد اهدافش ندارد، ماهیت و اقدامات شبهه‌ناکی داشته است. چه مسائل مالی آن، چه فعالیت های نظامی آن، چه قراردادهای آن با دولت‌های مختلف، و مخصوصا چه مسائلی که بنیانگذاران این شرکت در زمان به ثبت رسیدنش در آمریکا ذکر کرده اند و تعهدات مالیاتی که پذیرفته اند اما به آن ها عمل نکرده اند، همه و همه از فعالیت ها و اقدامات یک شرکت امنیتی غیرقانونی که در خاک آمریکا تاسیس شده خبر می دهند.
با این حال، نکته عجیب‌تر این است که گروه ها و شرکت های اینچنینی به چه آسانی از قابلیت ثبت شدن در خاک آمریکا برخوردار هستند و عملا این توانایی را کسب می کنند که نه تنها ماشین های کشتار جدید را در جهان ایجاد کنند بلکه از این طریق قراردادهای مالی پرسودی را نیز به جیب می زنند. این در حالی است که دولت آمریکا همواره خود را منادی حمایت و دفاع از حقوق بشر و به طور کلی قانونگرایی معرفی کرده و می کند. موضوعی که نشان می دهد تا چه اندازه شعارهای آمریکا در این زمینه پوچ و بی اعتبار هستند
