فاطمه شهرابی پیش از ظهر شنبه در نشست «سینمای ایران از نگاه نزدیک؛ آسیب‌شناسی جشنواره فیلم فجر و ضعف سیاست‌گذاری» از سلسله نشست‌های برخط الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، با اشاره به تغییرات سینمای ایران در دوره‌های مختلف اظهار داشت: پس از گذشت چند سالی از پیروزی انقلاب اسلامی، در برهه‌ای، سینمای ایران به ثبات مدیریتی رسید. در دوران اصلاحات فضای مدیریت سینمای ما دچار تغییر شده بود و در این دوران، برخی مسائل در سینما پایه‌گذاری شد که تا کنون نیز ادامه دارد. داد و ستدها از جمله این مسائل است. به عنوان مثال افرادی که برای نامزدهای ریاست‌جمهوری فیلم تبلیغاتی می‌ساختند با پیروزی آن شخص، صاحب مناصبی می‌شدند.
وی افزود: در این دوران، فضای هنر و رسانه به صورت کامل در خدمت گفتمان اصلاحات قرار گرفت. در آن دوران نقش دولت کم شد و نهادهایی مانند خانه سینما قدرت گرفتند. از آن زمان هنرمندان به وزنه‌ای برای تصمیم‌گیری در حوزه سینما تبدیل شدند و به این ترتیب وارد دوران جدیدی شدیم. در دورانی نیز، چالش‌هایی میان سینماگران و مدیران ایجاد شد که یکی از نتایج آن انحلال خانه سینما بود.
پژوهشگر حوزه هنر و سینما گفت: جشنواره‌های سینمایی در همه جای دنیا جز آئین‌های پر اهمیت و فرصتی برای بیان نگاه متفاوت به اتفاقات هستند. جشنواره فیلم فجر نیز از ابتدای انقلاب با نگاه بیان گفتمانی متناسب با اهداف و آرمان‌های انقلاب آغاز شد اما مسیر چهل ساله این جشنواره چیز دیگری را نشان می‌دهد.
وی تصریح کرد: مشکل اصلی این است که جشنواره فیلم فجر مانند فضای غالب سینما، چشم انداز، هویت و معنای مشخص و تعریف شده ندارد و نداشتن افق، سبب شده سینمای ما دچار سردرگمی و آشفتگی شود.
شهرابی با بیان اینکه در انتخاب فیلم‌ها، همچنین اهدای جوایز ملاک و معیار مشخصی وجود ندارد، گفت: جشنواره‌های خارجی مانند ونیز و برلین بار معنای خاصی ندارند اما در بخش‌های تکنیکی، به فیلمی که محتوایش در راستای اهداف جشنواره نباشد جایزه نمی‌دهند، اما در جشنواره فیلم فجر، در حوزه فیلمنامه که مفهومی‌ترین بخش اهدای جوایز است حتی به فیلم‌هایی که هیچ ارتباطی با انقلاب اسلامی ندارند جایزه اهدا می‌شود. فیلم علف‌زار که سال گذشته در جشنواره اکران شد و جایزه گرفت از این دست است.
وی خاطرنشان کرد: هر فیلمی که در جشنواره جایزه می‌گیرد مسیر آینده فیلم‌های ما را تعیین می‌کند. وقتی به شخصیتی معتاد، جایزه بازیگر مکمل اهدا می‌شود، یعنی این شخصیت‌ها و اینگونه فیلم‌ها و مضامین مورد توجه ما هستند.
پژوهشگر حوزه هنر و سینما گفت: بی هویتی جشنواره، در بزنگاه‌ها خود را بیشتر نشان می‌دهد. در سالی که بیشترین هجمه‌ها به اسلام و انقلاب بوده است، پوستر جشنواره، خالی از هر گونه معنا و جهت گیری نسبت به این موضوع است.
وی تصریح کرد: سینما در نگاه رهبران انقلاب ما جایگاه والایی دارد، امام خمینی (ره) از سینما به عنوان ابزار تمدنی یاد می‌کنند و رهبر معظم انقلاب سینما را کلید پیشرفت جامعه می‌دانند، اما شورای عالی انقلاب فرهنگی طرحی برای بهبود وضعیت سینما در سال‌های اخیر نداشته است. به این ترتیب نسبت به فضای سینما نوعی بی‌توجهی وجود دارد در حالی که رهبر معظم انقلاب نگاه ویژه‌ای به این حوزه دارند و کل دنیا نیز نسبت به سینمای خود توجه خاصی دارند.
شهرابی بیان کرد: نتیجه این بی توجهی، دور بودن سینما از اهداف ایرانی و انقلابی است به طوری که تولیدات سینمایی، تصویری سیاه از جامعه را به نمایش می‌گذارند. ما امروز به اسم سینمای اجتماعی در حال دیدن تصویری سیاه از جامعه هستیم. متأسفانه مدیران چون فهم درستی نسبت به تاریخ و موقعیت و سینمای ایران و جهان ندارند نمی‌توانند تحلیل درستی نسبت به این فضای سینما داشته باشند.
وی با بیان اینکه در چهل و چهار سال گذشته ما تحریم‌های زیادی در حوزه‌های مختلف را متحمل شدیم اما سینمای ما هیچ گاه تحریم نشده است، گفت: ما برابر استکبار جهانی ایستادیم و آن‌ها می‌خواهند تصویری سیاه از جامعه ما به نمایش درآید تا دنیا بداند که اگر کشوری در مقابل آن‌ها بایستد، سرانجامش سیاهی و بدبختی است.
پژوهشگر حوزه هنر و سینما ادامه داد: در سال‌هایی تلاش شد با اضافه کردن برخی جوایز مانند جایزه نگاه ملی، یا جایزه اقتباس، گامی مثبت در جشنواره فیلم فجر برداشته شود که از نکات مثبت مدیریت جشنواره است، اما باید فرهنگ سازی شود تا این جوایز وزن پیدا کنند.
وی تصریح کرد: فضای سینمای ما زمانی نابسامان‌تر می‌شود که ورود نهادهای دیگر را مشاهده می‌کنیم. زیرا این نهادها فهم درستی نسبت به سینما ندارند و همین موضوع سبب سخت شدن شرایط می‌شود.
شهرابی با اشاره به تحریم جشنواره فجر از سوی برخی سینماگران گفت: بازیگران ما هویت اجتماعی اقتصادی و فرهنگی خود را از سینما می‌گیرند اما در عین حال صحبت از تحریم جشنواره می‌کنند. البته مشاهده کردیم که بازیگران جوان چنین موضوعی را مطرح نکردند زیرا بازیگرانی مانند ترانه علیدوستی و پگاه آهنگرانی را دیده‌اند که هویت بین المللی خود را در سال‌های جوانی از مسیر جشنواره فجر به دست آورده‌اند.
وی افزود: در فضای سینمای ما، مدیران از موضع ضعف با هنرمند برخورد می‌کنند، در حالی که در دیگر نقاط دنیا از جمله آمریکا چنین نیست.
پژوهشگر حوزه هنر و سینما با بیان اینکه با نسل جوانی از هنرمندان و فیلم اولی‌ها مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: نحوه برخورد با این نسل جوان بسیار مهم است. با ورود سینماگران جدید فصل جدیدی از سینمای ما می‌تواند شکل بگیرد تا شاهد اتفاقات خوب در سال‌های آینده باشیم. در کنار اینکه به سینماگران جوان باید اعتماد کرد و فرصت داد، با نوع جوایزی که به آن‌ها داده می‌شود نیز مسیر آینده سینما را خواهیم ساخت و امیدواریم با نگاه درست، سینمای ما در مسیر انقلاب اسلامی قرار گیرد.
