در مورد عدالت ما عقب مانده هستیم، در این تردیدی نیست، خودمان اعتراف می کنیم. در زمینه عدالت باید تلاش کنیم، باید از خدای متعال و از مردم عزیز عذرخواهی کنیم، در مورد عدالت مشکل داریم و انشاءالله با همت مردان و زنان کارآمد و مومن در این موضوع پیشرفت خواهیم کرد”. آنچه خواندید بخشی از سخنان مقام معظم رهبری در دیدار با مردم تبریز در 29/11/96 بود.
این سخنان به روشنی و وضوح حکایت از ضعف و ناکارآمدی در عرصه ایجاد عدالت می‌کند که می بایستی برای تداوم و ماندگاری انقلاب اسلامی این حلقه مفقوده و مهم سرلوحه تمامی فعالیت های کارگزاران نظام در تمامی سطوح قرار گیرد.
با بررسی منظومه فکری رهبر انقلاب به روشنی و صراحت و البته پرتکرار کلیدواژه عدالت به یک دال مرکزی و محوری در اندیشه ایشان تبدیل شده است، همچنین در بیانیه گام دوم انقلاب که به منزله نقشه راه چهله دوم و منشور انقلاب می باشد تحقق عدالت به عنوان هدف اصلی بیانیه ذکر شده است. عدالت در فرآیند پنجگانه تکاملی انقلاب اسلامی نیز جایگاه رفیع و ویژه و پاسخی معتبر برای تحقق تمدن اسلامی می باشد.
قرآن کریم نیز آرمان مشترک و تاریخی همه انبیاء و اولیاء دین را” لیقوم الناس” بالقسط می داند و تلاش در این مسیر را جهاد و جان باختن در راه آن را شهادت و تنها راه سعادت جامعه را تحقق آن می داند. با این حال معطوف به سخنان آغازین این یاداشت به نقل از حکیم دوراندیش انقلاب اسلامی این سوال کلیدی مطرح است که چرا در زمینه تحقق عدالت عقب هستیم؟ چه موانعی بر سر راه تحقق این آرمان الهی وجود دارد؟ باید ها و نباید های تحقق آن چیست؟در ذیل به اجمال به برخی پاسخ های این سوال می پردازیم.
۱- نابرابری در ایجاد فرصت ها
به این معنا که فقط عده ی محدود و خاص زمینه کار و فعالیت و بهره‌وری را داشته باشند یک آفت در تحقق عدالت می باشد. بدون تردید وجود فرصت های برابر برای تمامی آحاد جامعه باعث جلوگیری از فساد در دستگاه بوروکراتیک شده و زمینه کسب درآمد مشروع را برای همگان فراهم می سازد. مقام معظم رهبری در این خصوص می‌فرمایند” فاصله انداختن بین فقیر و غنی، اشراف و غیر اشراف و امتیاز دادن به یک بخش خاص، با نظام جمهوری اسلامی سازگار نیست. هر بخشی از نظام جمهوری اسلامی در هر نقطه ای از نقاط، اگر به یکی از این آفت ها مبتلا شود از صراط مستقیم جمهوری اسلامی و نظام اسلامی خارج شده و باید اصلاح شود”.(23/04/68)
۲- شایسته گزینی
رعایت شایستگی‌ها و اهلیت ها برای سپردن امور به کسانی که مقدمه سازان تحقق عدالت هستند باید به دقت مورد توجه قرار بگیرد. در واقع هر کاری توانایی و مهارت‌های ویژه خود را می‌طلبد و برای انتخاب شایسته ترین ها باید به قابلیت‌ها، تعهد و تخصص و کارآمدی افراد توجه کرد البته مردم نیز در عرصه های حیاتی و سرنوشت سازی مثل انتخابات نقش ویژه‌ای برای انتخاب افراد لایق و شایسته و کارآمد ایفا می کنند. طبیعی است که به هر مقدار در انتخاباتهایی مثل ریاست جمهوری یا مجلس و یا شوراها بی بصیرتی و فقدان هوشیاری برای انتخاب افراد واجد شرایط شکل بگیرد به همان میزان آرمان تحقق عدالت دست نیافتنی تر خواهد شد که متاسفانه در سال‌های اخیر ما از این ناحیه خسارت ها و صدمات جبران ناپذیری خورده‌ایم، در واقع باید کاری کرد که برای برپایی عدالت افراد شایسته در جایگاه خودشان قرار بگیرند.
