بعد از روی کار آمدن دولت جدید عراق به ریاست «محمد شیاع السودانی» سناریوهای مختلفی درباره حضور آمریکا در عراق مطرح شده است. درحالی که السودانی پیش از سفر خود به آلمان در 11 ژانویه تاکید کرد، عراق نیازی به نیروهای خارجی ندارد اما رسانه‌های غربی، اظهارات وی را متفاوت از آنچه که بود نقل کردند.
نخست‌وزیر عراق در مصاحبه با تعدادی از رسانه‌های مهم آلمانی و نیز کنفرانس‌های مطبوعاتی مشترکی که با مقامات ارشد آلمانی داشت صراحتا در این زمینه صحبت کرد. با این حال تعدادی از رسانه‌های پرتیراژ آمریکایی، انگلیسی و غربی از جمله وال استریت ژورنال اعلام کردند که السودانی نیروهای آمریکایی را در عراق «نیروهای دوست» توصیف کرده است.
16 ژانویه جاری «برت مک گورک» هماهنگ کننده آمریکا در امور خاورمیانه و شمال آفریقا در سفر به عراق با نخست‌وزیر این کشور و تعدادی از شخصیت‌های سیاسی در بغداد و اربیل دیدار کرد. بر اساس بیانیه رسمی منتشر شده از سوی دفتر نخست‌وزیری عراق، محمد شیاع السودانی در نشست با مک گورک اعلام کرده بود که خواستار گشودن افق‌های همکاری با کشورهای دوست و برادر است؛ به گونه‌ای که منافع مردم عراق تامین گردد.
السودانی همچنین تاکید کرده بود، نیروهای امنیتی عراق قدرت مقابله با تروریسم و تثبیت ثبات کشور خود را دارند. فرستاده آمریکا در این دیدار گفته بود که کشورش از دولت عراق حمایت می‌کند و ایالات متحده قصد دارد به همکاری استشاری با نیروهای عراقی در مبارزه با داعش ادامه دهد. آمریکا همچنین به توافق چارچوب استراتژیک با عراق و حمایت از اصلاحات دولت این کشور در زمینه انرژی و زیرساخت‌ها پایبند است.
با وجود اینکه این دیپلمات آمریکایی سعی داشت محتاطانه صحبت کند و به قصد کشورش برای تداوم حضور نظامی در عراق اشاره مستقیم نداشته باشد، اما عراقی‌ها رویکرد مثبتی به وی ندارند. به ویژه اینکه او توسط «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا به عنوان هماهنگ کننده این کشور در خاورمیانه و آفریقا منصوب شده و به مداخلات و تلاش‌های مستمر برای تحمیل دیدگاه های خود به عراقی‌ها معروف است.
اما نکته قابل توجه دیگر این است که «آموس هوکشتاین» هماهنگ‌کننده ویژه ریاست‌جمهوری آمریکا برای زیرساخت‌های جهانی و امنیت انرژی در این کشور که اصالتا یهودی بوده و تابعیت اسرائیلی دارد، یکی از اعضای هیئت همراه مک گورک بود. سفر وی به عراق در محافل و مجامع سیاسی عراق بحث‌برانگیز شد. به ویژه اینکه کارنامه سیاسی و حرفه‌ای هوکشتاین حاکی از گرایش‌ها و مواضع منفی وی ضد مسلمانان و اعراب است.
هرچند که هوکشتاین، ترسیم‌کننده و تعیین‌کننده مواضع، سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های اصلی ایالات متحده نیست؛ اما بدون شک عنصر اصلی و فعال در این زمینه محسوب می‌گردد و حضور او در هیئت آمریکایی در سفر به عراق اتفاقی نبوده است.
این دیپلمات آمریکایی دیدارهای طولانی با «مسعود بارزانی» رهبر حزب دموکرات کردستان، «نیچروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان ، «مسرور بارزانی» رئیس دولت اقیلم کردستان، «بافل الطالبانی» دبیر کل اتحادیه میهنی کردستان و دیگر شخصیت‌های سیاسی اقلیم کردستان عراق داشت.
به گفته محافل آگاه، هیئت آمریکایی در اربیل با مقامات اقلیم کردستان درباره راهکارهای مقابله با حملات علیه مواضع آمریکایی در این منطقه به ویژه پایگاه نظامی حریر در جنوب اربیل بود.
در همه جلسات و گفتگوهایی که هیئت آمریکایی با مقامات اربیل داشتند، آمریکایی‌ها می‌خواستند اطمینان حاصل کنند که مواضع آمریکا در معرض حملاتی مشابه آنچه از سال 2018 تاکنون اتفاق افتاده است، قرار نگیرد. به عبارت دیگر واشنگتن غیرمستقیم اعلام می‌کند که خروج آن از عراق منتفی است و تنها اسم و مکان و آدرس حضور خود در این کشور را تغییر داده است.
بر اساس آماری که اخیرا منتشر شده، تعداد حملات به مواضع آمریکایی در عراق طی سال گذشته 102 مورد بوده و این مواضع در صلاح‌الدین و دیالی و بغداد و بابل و ذی قار و … مورد هدف قرار گرفته است. صرف نظر از اینکه چه کسانی پشت این حملات هستند، صرف انجام چنین حملاتی نشان میدهد که ایالات متحده همچنان در عراق حضور دارد و این حضور، سیاسی یا دیپلماتیک یا اقتصادی یا فرهنگی و .. نیست.
درواقع واشنگتن با ادعای حمایت از دولت جدید عراق به رهبری شیاع السودانی تلاش دارد گروه‌های مقاومت را که مصمم به اخراج آمریکایی‌ها هستند، مهار کند؛ چرا که السودانی برخلاف «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر سابق عراق، روابط مثبتی با گروه‌های مقاومت دارد.
درحالی که گفتگوهای راهبری واشنگتن و بغداد درباره خروج نیروهای آمریکایی از عراق، دوره‌های مختلفی را از 3 سال گذشته پشت سر گذاشته اما شواهد نشان میدهد که همه این گفتگوها چیزی جز تعلل و طفره‌روی آمریکا برای ادامه حضور خود در عراق نبوده است.
از سوی دیگر گروه‌های سیاسی مخالف حضور آمریکا در عراق تاکید دارند که پرونده ترور شهیدان سردار «قاسم سلیمانی» و «ابومهدی المهندس» باید محور اصلی در هر گفتگویی میان عراق و واشنگتن باشد.
اما آنچه که خطر تداوم حضور آمریکا در عراق را بیشتری می‌کند وابستگی بیش از حد اقتصاد این کشور به واشنگتن است و برخی معتقدند در شرایطی که منابع مالی و اقتصادی عراق کاملا در سیطره ایالات متحده است، حتی خروج نیروهای آمریکایی از عراق هم بی‌فایده خواهد بود. به ویژه اینکه اخیرا آمریکا اقدامات تنبیهی علیه تعدادی از بانک‌های خصوصی عراق انجام داده است.
به طور کلی هنوز موضع واقعی آمریکا برای مشخص کردن نوع حضورش در عراق مشخص نیست و به نظر نمی‌رسد که آمریکایی‌ها برای همسو کردن السودانی با مواضع این کشور حاضر به امتیاز دادن به وی باشند. به ویژه اینکه واشنگتن می‌داند هیچ تضمینی برای پایان عملیات‌های مقاومت عراق علیه مواضع آمریکا نیست و باید منتظر گفتگوهای جدید بغداد و واشنگتن باشیم.
