روابط جنجالی «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان و «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا از زمان ورود بایدن به کاخ سفید یکی از سوژههای اصلی رسانهها بود. بعد از سفری که چند ماه قبل بایدن به عربستان انجام داد و گفتگوی مستقیم او با محمد بن سلمان انتظار میرفت در قبال امتیازاتی که رئیس جمهور آمریکا با چشمپوشی از جنایتهای حقوق بشری ولیعهد جوان سعودی به او داده تا بن سلمان را راضی به افزایش تولید نفت جهت حل بحران انرژی اروپا کند، مناسبات میان دو طرف در مسیر بهبود قرار بگیرد.
اما همراهی عربستان با تصمیم روسیه در اوپک پلاس مبنی بر کاهش تولید نفت که مستقیما بر قیمت جهانی این ماده تاثیر میگذارد موجب شد تا آمریکاییها نتوانند خشم خود را از ریاض پنهان کنند.
در میان این چالشها در روابط ریاض و واشنگتن مقامات دو طرف طی هفتههای گذشته علیه یکدیگر موضعگیریهای تندی داشتهاند. البته مقامات سعودی همچنان در تلاشند تا لحن خود را مقابل آمریکاییها آرام نگه دارند اما کاخ سفید اعتراض خود را نسبت به اقدامات اخیر عربستان که از نظر ایالات متحده به منافع این کشور ضربه میزند، علنا بیان و حتی سعودیها را تهدید نیز میکند. بعد از اینکه درخواست منع فروش سلاح به عربستان سعودی از جانب نمایندگان کنگره مطرح شد، کاخ سفید در بیانیهای تاکید کرد که در روابط با ریاض تجدید نظر خواهد کرد.
وزارت خارجه عربستان نیز در واکنش به این مواضع دولت آمریکا اعلام کرده بود که اتهامات این کشور را رد میکند و همچنین هیچگونه دیکته و رفتاری که با هدف منحرف کردن تلاشها در حمایت از اقتصاد جهانی باشد را نمیپذیرد.
اما ایالات متحده همچنان تاکید دارد که رفتارهای اخیر عربستان به معنای جانبداری از روسیه در جنگ اوکراین و ایستادن در برابر آمریکاست. عصبانیت دولت بایدن از سیاستهای نفتی و مالی جدید ریاض زمانی بیشتر شده که آمریکا در آستانه انتخابات میاندورهای قرار داشته و پیامدهای تصمیمات جدید عربستان میتواند موقعیت دموکراتها را در این انتخابات تحت شعاع قرار دهد.
هم زمان با آن عربستان تمایل خود را برای پیوستن به گروه «بریکس» که شامل بزرگترین مخالفان و دشمنان آمریکا یعنی روسیه و چین است ابراز کرده و در تلاش برای پیوستن به این گروه است. کارشناسان اقتصادی معتقدند که تصمیم اعضای گروه بریکس به ویژه روسیه برای استفاده از پول ملی کشورهای عضو گروه مذکور برای انجام تبادلات تجاری و مالی میتواند ضربه بزرگی به هژمونی دلار آمریکا در جهان وارد کند.
از سوی دیگر روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی اعلام کرد که عربستان تهدید به فروش اوراق خزانهداری آمریکا کرده و در صورتی که کنگره ایالات متحده قانونی مخالف گروه نفتی اوپک پلاس تصویب کند، ریاض این تهدید خود را اجرایی خواهد کرد. البته این تنها یکی از گزینههایی است که سعودیها در قبال مواضع کنگره بررسی میکنند.
اطلاعات وزارت خزانهداری آمریکا نشان میدهد که عربستان شانزدهمین دارنده اوراق خزانه داری ایالات متحده بوده و تا ماه ژوئن حجم داراییهای عربستان در خزانه داری آمریکا به 119.2 میلیارد دلار رسیده است.
وبسایت اینوستوپدیا در این باره توضیح میدهد که اگر یکی از مالکان اوراق خزانهداری در آمریکا مانند عربستان اقدام به فروش این اوراق کند سود زیادی برای این کشور خواهد داشت و در مقابل برای ایالات متحده زیانآور است. تجربه نشان میدهد که تهدیدهای عربستان درباره فروش داراییهای خود در خزانهداری آمریکا تاثیر زیادی بر این کشور دارد. در دوره دولت وقت آمریکا به ریاست «باراک اوباما» زمانی که کنگره قصد داشت عربستان را در پرونده حملات 11 سپتامبر 2001 محکوم کند، ریاض تهدید کرد که صدها میلیارد دلار دارایی خود در خزانهداری آمریکا را به فروش خواهد گذاشت و همین مسئله موجب شد تا اوباما کنگره را برای جلوگیری از اقدام ضد عربستان تحت فشار قرار دهد.
منابع غربی معتقدند که اختلافات و تنشهای شخصی بن سلمان و بایدن میتواند به روابط و منافع جمعی عربستان و آمریکا آسیب بزند. بر این اساس محمد بن سلمان امیدوار است که تا زمان فراهم شدن سازو کار انتقال قدرت در عربستان، «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق ایالات متحده به کاخ سفید برگردد.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال که به طور اختصاصی روابط آمریکا و عربستان را تحت نظر قرار میدهد چند روز قبل در مقالهای فاش کرد که محمد بن سلمان، بایدن را مسخره میکند و میگوید که او سلامت عقل خود را از دست داده است. همچنین بن سلمان به مشاوران خود گفته که همچنان ترامپ را به بایدن ترجیح میدهد. البته «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان سعودی در تلاش برای جلوگیری از تشدید جنگ لفظی با آمریکاییها، بلافاصله این اظهارات را تکذیب و تاکید کرد که محمد بن سلمان به هیچ وجه چنین مواضعی اتخاذ نکرده است.
با همه این وجود روشن است که آمریکاییها در قبال این رفتارهای جدید عربستان و شخص محمد بن سلمان سکوت نخواهند کرد و به نظر نمیرسد که دولت بایدن قصد باج دادن به سعودیها را داشته باشد. در هر صورت علیرغم اینکه تنشهای اخیر میان ریاض و واشنگتن آسیب اساسی به محوریت روابط دو طرف وارد نمیکند اما در سایه سیاستهای جدید عربستان و همچنین امید بن سلمان به روی کار آمدن دوباره ترامپ در دولت آمریکا پیشبینی میشود که فضای ملتهب مناسبات دو کشور دست کم تا چند ماه آینده به همین روال ادامه داشته باشد.