در دورانی از سه دهه گذشته، ناآرامی‌هایی با زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، کشور را با تلاطمات قابل ملاحظه‌ای مواجه ساخت. اعتراض‌ها و آشوب‌ها در تیرماه ۱۳۷۸، خرداد ۱۳۸۸ ناآرامی‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری، دی‌ماه ۱۳۹۶ اعتراض‌هایی با ریشه‌های اقتصادی و آبان ۱۳۹۸ واکنش‌هایی به افزایش قیمت سوخت صورت گرفت. همچنین در پی اعلام خبر فوت «مهسا امینی» بعد از فراخوانی در گشت ارشاد، ناآرامی‌ها و آشوب‌هایی در برخی نقاط کشور رخ داد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مناسبت‌های مختلف نسبت به این وقایع واکنش‌هایی داشته‌اند؛ ایشان در همه این مقاطع تاریخی، ضمن انتقاد از رفتارهای برخی معترضان به ریشه‌یابی ناآرامی‌ها، شناسایی عوامل داخلی و خارجی ایجاد آن و ارائه توصیه‌هایی به بخش‌های مختلف جامعه تاکید داشته‌اند.
با نگاهی به این سیر تاریخی و به بهانه ناآرامی‌های اخیر در کشور، دفتر پژهش و بررسی‌های خبری ایرنا به تحلیل مضمون و مقایسه تطبیقی بیانات رهبر معظم انقلاب پس از هر یک از دوره‌های مورد اشاره می‌پردازد.
مبنای این بررسی، بیانات ایشان در مراسم‌ها و دیدارهای پس از ناآرامی‌هاست که در آن به طور مشخص به موضوع اشاره داشته‌اند.
مروری بر مهمترین مضامین و مقوله‌های مورد تاکید رهبری
با رجوع به پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبر معظم انقلاب، متن بیانات ایشان گردآوری و به تفکیک دوره‌های زمانی، محوربندی شده‌اند.
رهبر معظم انقلاب ۲۱ تیر ۱۳۷۸ در جمعی از دانشجویان به همراه اقشار مختلف مردم، ضمن هم‌دردی با آسیب‌دیدگان، ناراحتی خود را از برخوردهای صورت گرفته با دانشجویان در جریان حمله به کوی دانشگاه ابراز کرده و به تبیین نقش عوامل خارجی و داخلی در این ناآرامی‌ها پرداختند. ایشان همچنین خطاب به دانشجویان، مردم، جوانان و «سردمداران خطوط سیاسی» توصیه‌هایی ارائه کردند.
رهبر معظم انقلاب ۲۶ خرداد ۱۳۸۸ در دیدار نمایندگان نامزدهای انتخابات، ۲۹ خرداد در خطبه‌های نماز جمعه تهران و ۱۵ تیرماه ۱۳۸۸ در دیدار جمعی از مردم، در بیاناتی ضمن دعوت از نامزدها و طرفداران آنها به تبعیت از قانون و پرهیز از «افراط‌گری» تاکید داشتند: رقابت‌های سیاسی از طریق رجوع به رای مردم تعیین تکلیف شود. ایشان همچنین با «فتنه» توصیف کردن نقش دشمنان خارجی و عوامل داخلی آنان در این ناآرامی‌ها، خطاب به مسئولان و نخبگان سیاسی تذکراتی را خاطرنشان کردند.
رهبر معظم انقلاب همچنین ۱۹ دی‌ماه ۱۳۹۶ و در دیدار مردم قم، نسبت به ناآرامی‌هایی که به دلیل وضعیت اقتصادی صورت گرفت، واکنش نشان دادند. ایشان در بیانات خود ضمن تقدیر از عملکرد عموم مردم از رفتار برخی معترضان انتقاد کرده و متذکر شدند که به «شایعه‌های دشمنان» توجهی نشود.
ایشان با تاکید بر نقش عوامل داخلی و خارجی در ایجاد این ناآرامی‌ها، هدف آنها را «براندازی» دانستند که با شکست مواجه شد. رهبر معظم انقلاب همچنین با بیان توصیه‌هایی خطاب به مسئولان سیاسی برای حل مشکلات کشور، به مسئولان انتظامی و امنیتی خاطرنشان کردند که شیوه برخوردشان با جوانانی که «تحت تأثیر هیجانیِ یک شبکه اینترنتی در فضای مجازی قرار می‌گیرد» با «کسی که با دستگاه‌های سازمان‌یافته مرتبط است» فرق داشته باشد.
رهبر معظم انقلاب ۲۶ آبان در ابتدای جلسه درس خارج فقه و ششم آذرماه ۱۳۹۸ در دیدار بسیجیان، با انتقاد از برخی از رفتارهای هیجانی در واکنش به افزایش قیمت بنزین، توصیه کردند: باید با خوشبینی به مصوبه سران کشور نگاه کرد. ایشان همچنین تاکید داشتند «شرارت‌ها» و «تخریب» کار مردم نبوده بلکه بخشی از «توطئه» دشمنان بود که به شکست انجامید. در ادامه در بخشی دیگر از بیانات خود، خطاب به مسئولان کشور خاطرنشان کردند: هرچه ممکن است از مشکلات اجرای این مصوبه کم کنند.
رهبر معظم انقلاب ۱۱ مهرماه امسال در مراسم مشترک دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری نیروهای مسلح، ضمن ابراز تاسف از جان باختن «مهسا امینی» یادآور شدند: واکنش‌های صورت گرفته به این واقعه «عادی و طبیعی» نبوده بلکه «اغتشاش برنامه‌ریزی‌شده» از سوی دشمنان خارجی و عوامل داخلی آنان جهت ایجاد «ناامنی» بوده است. ایشان همچنین تاکید کردند «کسانی که در خیابان فساد و تخریب می‌کنند و کردند، همه یک حکم ندارند.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به بعضی خواص که «بدون تحقیق اظهاراتی کردند» توصیه کردند «صریحاً اعلام کنند که با آنچه اتّفاق افتاده مخالفند»
مقایسه مضامین مورد تاکید رهبری در هر یک از دوره‌های تاریخی مورد بررسی نشان می‌دهد ایشان در تبیین و تحلیل ابعاد همه این ناآرامی‌ها همواره حول چند محور تمرکز داشته و با وجود انتقاد از برخی از رفتارها و واکنش‌های معترضان، تاکید جدی بر نقش «دشمنان خارجی و عوامل داخلی آن» در ایجاد «آشوب و ناامنی» داشته‌اند و بارها به مسئولان انتظامی و امنیتی کشور توصیه کرده‌اند که برخورد یکسانی با افرادی که از روی «هیجان و احساسات» اقداماتی انجام داده‌اند و «دشمنان و وابستگان آنان» نداشته باشند.
رهبر معظم انقلاب همچنین در همه این بیانات، مسئولان کشور را نسبت به تسریع روند رفع مشکلات مورد خطاب قرار داده‌اند. ایشان، موضع‌گیری خود در مواجهه با مسائل پیش‌آمده را نیز مبتنی بر «حفظ کشور و رعایت مصالح مردم» و نیز حمایت از دولت و سایر نهادهای برآمده از رای مردم دانسته‌اند.
پی‌نوشت:
_ بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان به همراه اقشار مختلف مردم (۲۱ تیر ۱۳۷۸)
_ بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار نمایندگان نامزدهای انتخابات (۲۶ خرداد ۱۳۸۸)
_ خطبه‌های نماز جمعه تهران به امامت رهبر معظم انقلاب اسلامی (۲۹ خرداد ۱۳۸۸)
_ بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از مردم در سالروز ولادت حضرت امیرالمؤمنین(ع) (۱۵ تیر ۱۳۸۸)
_ بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مردم قم (۱۹دی ۱۳۹۶)
_ بیانات رهبر معظم انقلاب درباره مسائل پیش‌آمده پس از اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت (۲۶ آبان ۱۳۹۸)
_ بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار بسیجیان (۶ آذر ۱۳۹۸)
_ بیانات مراسم مشترک دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری نیروهای مسلح (۱۱مهر ۱۴۰۱)
_ بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای دوره جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام (۲۰ مهر ۱۴۰۱)
_ بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از مردم، مسئولان کشور و مهمانان کنفرانس وحدت اسلامی (۲۲ مهر ۱۴۰۱)
