سواد رسانه ای یا media literacy نوعی تکنیک عملی و مهارت بسیار ویژه است که در عصر حاضر یکی از مهمترین آموزش‌ها در جهان تلقی می‌شود. سواد رسانه ای به فرد این توانایی را میدهد که تحلیل مناسبی از مطالب منتشر شده در انواع شبکه‌های رسانه ای را داشته باشد.
روزانه مطالب بسیار زیادی در حوزه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و یا حتی اخبار مربوط به افراد مشهور و بازیگران در طول روز انتشار می‌یابد که برخی از آنها شایعات فاحشی هستند و واقعیت ندارند. در سال های اخیر به وفور شاهد این موضوع بوده‌ایم که بسیاری از صحبت‌های افراد در شبکه‌های رسانه ای دچار تحریف می‌شود و با کم و زیاد کردن و منقطع کردن این سخنان مفهوم کلی مطلب و خبر کاملا عوض می‌شود.
رسانه قدرت این را دارد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با بالاترین کیفیت، اخبار و مطالبی را منتشر کند و این هنر و تشخیص مخاطب است که بتواند واقعیت را از شایعه تشخیص دهد.
رسانه؛ تیغ دو لبه
در واقع رسانه تیغ دو لبه‌ای است که می‌تواند در یک چشم بر هم زدن شایعه ای را در قالب واقعیت بیان کند و بالعکس. در هفته های اخیر سو استفاده‌های زیادی از رسانه شده است که باعث شده بسیاری از افراد جان خود و امنیت خود را نیز در این راه از دست بدهند.
در همین راستا خبرگزاری فارس عملکرد 5 رسانه بی بی سی فارسی، ایران اینترنشنال، صدای آمریکا، رادیو فردا و منوتو و صفحات مجازی آنها را بررسی کرده است و نشان میدهد این رسانه‌ها در 25 روز گذشته 17312 دروغ را درباره حوادث اخیر ایران منتشر کرده‌اند که همین امر اهمیت تفکیک اخبار راست و دروغ را بیش از پیش برای مخاطبین پیدا میکند.
اما در این بین سواد رسانه ای افراد مشهور جامعه و یا همان سلبریتی ها بسیار بیشتر نسبت به مردم عادی اهمیت پیدا میکند. اگر سلبریتی ها سواد رسانه ای نداشته باشند، قدرت تشخیص واقعیت را ندارند و می‌توانند تحت تاثیر شایعات کذب، دچار هیجانات زود گذر شده و تصمیمات بی نهایت سطحی را بگیرند. این نوع تصمیمات می تواند صدمات زیادی به ساختار جامعه و امنیت مردم وارد کند، که برای نمونه آن می توان به ماجرای دختر اردبیلی و علی دایی اشاره کرد و یا خبر دروغی که محسن کیایی بازیگر به نقل از امام جمعه اصفهان منتشر کرد و یا خبر کذبی که تهمینه میلانی کارگردان به نقل از خانم خزعلی در صفحه خود باز نشر داد و غیره…
جای خالی قانون برخورد با شایعه‌پراکنی در فضای مجازی
مجلس ترکیه قانونی را تصویب کرد که براساس آن کاربران شبکه های اجتماعی و روزنامه نگاران چنانچه اطلاعات نادرست و گمراه کننده منتشر کنند با یک تا سه سال زندان مواجه خواهند شد، اما در کشور ما اینروزها جای خالی این قانون به شدت احساس می شود.
نوباوه وطن: باید در مورد دروغ‌پراکنی‌ها در فضای مجازی جرم‌انگاری شود
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: نیازمند قانونمند کردن فضای مجازی هستیم و باید در مورد دروغ‌پراکنی‌ها و تخلفاتی که در فضای مجازی صورت می‌گیرد، جرم‌انگاری شود.
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به دروغ‌پراکنی سلبریتی‌ها و برخی افراد خاص در فضای مجازی و تحریک جوانان به آشوب، گفت: در اروپا فضای مجازی همانند فضای حقیقی است و هر آنچه که در فضای حقیقی جرم تلقی می‌شود، در فضای مجازی هم همانگونه است و در کشور ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم.
حاجی‌دلیگانی: طرح برخورد با منتشرکنندگان اکاذیب در فضای مجازی، به‌زودی در مجلس ارائه خواهد شد
عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی گفت: برای برخورد با منتشرکنندگان اکاذیب در فضای مجازی طرحی در حال تدوین است و به زودی در مجلس ارائه خواهد شد.
وی با اشاره به نشر اکاذیب توسط افراد مختلف در فضای مجازی در مدت اخیر افزود: لازم است همان قواعد، مقررات و چارچوب‌هایی که در فضای حقیقی وجود دارد در فضای مجازی نیز مطرح باشد تا بتوان این فضا را به‌درستی اداره کرد.
حاجی‌دلیگانی افزود: در صورت اداره درست فضای مجازی، افراد فعالیت‌های مثبت خود را خواهند داشت، به آزادی دیگران لطمه‌ای وارد نمی‌شود و در ادامه نیز این فضا باعث جرم‌افزایی نخواهد شد.
رمضانعلی سنگدوینی: دولت برای برخورد با دروغ پراکنان فضای مجازی لایحه دهد
نماینده گرگان در مجلس گفت: برای ساماندهی فضای مجازی کنونی در کشور که هر مطلب یا اطلاعات غلط و دروغ به راحتی منتشر می‌شود نیازمند یک قانون قوی هستیم. دولت می‌تواند لایحه‌ای را در این خصوص ارائه دهد.
رمضانعلی سنگدوینی، نماینده گرگان و آق قلا در مجلس درباره انتشار مطالب دروغ و غلط در فضای مجازی اظهار کرد: دستگاه قضایی بعنوان یک دستگاه نظارتی پیگیری حقوق افراد حقیقی و حقوقی در فضای مجازی و یا حقیقی برای انجام تخلفات و یا اتهامات و دروغ هایی است که منتشر شده و یا عنوان شده است.
سنگدوینی گفت: کمیسیون فرهنگی و تخصصی مجلس شورای اسلامی هم در این خصوص نقش تاثیرگذار داشته و می تواند طرح های کارشناسانه خود را پیشنهاد دهد.
یحیی ابراهیمی: مجازاتی در مورد دروغگویی در فضای مجازی وجود ندارد
نماینده مردم دلفان و سلسله در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تاکنون در خصوص مجازات دروغ و نشر اکاذیب در فضای مجازی قانونی وضع نشده است، گفت: اگر قانون ساماندهی فضای مجازی به درستی اجرا شود در آن مجازات نشر اکاذیب نیز گنجانده می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: چهره‌ها و شخصیت‌های سیاسی، اجتماعی از جمله نمایندگان مجلس باید مراقب رفتار و گفتار خود در جامعه باشند و با برخی اظهارنظرها فضا را ملتهب نکنند.
نماینده مردم دلفان و سلسله در مجلس شورای اسلامی گفت: دروغ گاهی فضای جامعه را ملتهب میکند، بنابراین خوب است اگر چارچوبی در این زمینه داشته باشیم.
محمد کعب عمیر: قانون برخورد با شایعه‌پراکنی در فضای مجازی به زودی تصویب می‌شود
نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: لزوم تصویب قانونی برای برخورد با دروغ و شایعه‌پراکنی در شبکه‌های اجتماعی در جلسه غیر علنی مجلس مطرح شده است.
وی با بیان اینکه راهکار مقابله با اخبار دروغ و غلط پیدا شده است، افزود: قطعاً در روزهای آینده قوه مقننه راه حل و یا قانونی برای این موضوعات تصویب خواهد کرد.
نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی گفت: اینگونه نیست که این موضوعات برای ما اهمیتی نداشته باشد، ظرف روزهای آینده‌های موارد مورد بررسی به صورت قانون مصوب و به دولت ابلاغ می‌شود.
