اگرچه عضویت در اتحادیه اروپا یکی از اصلی ترین مطالبات اوکراینی ها از زمان وقوع انقلاب نارنجی ( در سال 2005 میلادی) تا کنون بوده است اما طی 17 سال گذشته به بهانه ها و عناوین گوناگون مقامات اروپایی مانع از تحقق واقعی این ماجرا شده اند.پس از وقوع جنگ اوکراین، برخی سران اروپایی به زلنسکی رئیس جمهور اوکراین وعده دادند که ایستادگی در برابر روسیه در جنگ، منجر به افزایش شانس موفقیت اوکراین در تحقق این روند خواهد شد.
وعده های تکراری به زلنسکی
ورزولا فن درلاین، رئیس کمیسیون اروپا روز پنجشنبه ۱۵ سپتامبر وارد کییف شد تا با مقامهای اوکراین درباره «مسیر عضویت» این کشور در اتحادیه اروپا گفتگو کند.ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین در دیدار با خنم فن درلاین مدال افتخار «یاروسلاو خردمند» را بالاترین نشان این کشور است را به وی تقدیم کرد. رئیس کمیسیون اروپا در حالی برای سومین بار از آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین به کییف سفر کرده که وعده عضویت در اتحادیه اروپا هنوز بر روی میز زلنسکی در حال خاک خوردن است! خانم فن درلاین در حساب کاربری خود در توئیتر با تأکید بر اینکه «خیلی چیزها تغییر کرده است»، نوشت که او در مورد چگونگی «نزدیک کردن اقتصادها و مردمانشان» با ولودیمیر زلنسکی گفتگو میکند. به گفته او این دیدار در حالی انجام میشود که اوکراین به سمت عضویت در اتحادیه اروپا پیش میرود.بر اساس گزارش یورونیوز، رئیس کمیسیون اروپا پیشتر هم در جریان سفرش به کییف با رئیس جمهوری و نخست وزیر اوکراین درباره «مسیر عضویت» این کشور در اتحادیه اروپا و کار مشترک برای بهبود وضعیت اقتصادی اوکراین گفتگو کرده بود.کییف در هفتههای اول حمله نظامی روسیه به اوکراین، تقاضای خود را برای الحاق به اتحادیه اروپا مطرح کرد.به گفته فن درلاین، اوکراین اکنون یک کشور نامزد عضویت در اتحادیه اروپا است. اتحادیه اروپا در ماه ژوئن اعطای وضعیت نامزدی برای پیوستن اوکراین به این بلوک را به تصویب رسانده است.
دوگانگی رفتاری اروپاییان با اوکراین
اگرچه زلنسکی در دیدار با سران اروپایی تلاش می کند تا ژست یک فرد پیروز را به خود بگیرد، اما وی و دیگر مقامات اوکراینی به خوبی می دانندکه تا زمان عدم موافقت رسمی وکامل همه اعضای اتحادیه اروپا با عضویت کی یف در این مجموعه، چنین چیزی رخ نخواهد داد! اکنون برخی کشورها مانند اتریش و مجارستان به صورت رسمی با عضویت اوکراین در اروپای واحد مخالف هستند . برخی کشورهای دیگر مانند فرانسه و آلمان نیز علی رغم آتش افروزی در جنگ اوکراین، عملا موانعی را در مسیر تحقق این عضویت به وجود آورده اند! چندی پیش رهبران ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا که برای بحث و تبادل نظر در خصوص پذیرش درخواست عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا، در ورسای پاریس گردهم آمده بودند، با عضویت سریع و خارج از قواعد این اتحادیه مخالفت کردند اما با این حال بر همکاری و کمک به کییف تاکید کردند.این موضع سران اروپایی قبلا در خصوص پرونده عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا نیز تکرار شده بود. به عنوان مثال نیکولاسارکوزی رئیس جمهور اسبق فرانسه خطاب به مقامات دولت اردوغان در آنکارا گفته بود که عضویت کامل ترکیه در اروپای واحد قابل قبول نیست و در نهایت، این کشور می تواند به عنوان “شریک بااولویت” توسط دیگر اعضای اروپا مورد شناسایی قرار گیرد تا بتواند مشمول برخی همکاری های مشترک با این مجموعه شود! مقامات ترکیه ای از جمله رجب طیب اردوغان این مواضع را توهین به شعور شهروندان خود تلقی کرده بودند! با این حال حتی پس از خروج سارکوزی از قدرت و حضور سیاستمدارانی مانند اولاند و مکرون نیز همین موضع در عمل پابرجا ماند ! اکنون همین بازی در حال تکرار است البته در قبال کشور جنگ زده ای به نام اوکراین! کشوری که سران اروپایی از یک سو نیاز دارند تا با اعلام آغاز روند عضویت آن در اتحادیه اروپا، زلنسکی و دیگر سران آن را وادار به استمرار بازی در زمین غرب کنند و از سوی دیگر، موانع غیر قابل حلی را در مسیر عضویت نهایی آن در اروپای واحد ایجاذ کنند! روز ۲۸ فوریه و تنها چهار روز پس از آغاز جنگ اوکراین ، زلنسکی رئیسجمهور اوکراین، با ارسال نامهای رسمی خواستار عضویت سریع این کشور در اتحادیه اروپا بود.در پی اقدام اوکراین، مولداوی و گرجستان نیز درخواست عضویت خود در این اتحادیه را مطرح کردند.
بهانه تراشی هایی که ادامه دارد
کشورهای اروپایی مخالف پیوستن کشوری بدون طی کردن شرایط مقدماتی و پروسه عضویت هستند. نخست وزیر هلند به عنوان مخالف عضویت سریع اوکراین در نشست ورسای گفت که هیچ راه سریعی برای عضویت در اتحادیه وجود ندارد اما با این حال بر همکاری و حمایت از اوکراین تاکید مجدد میکنیم.امانوئل ماکرون رییس جمهوری فرانسه که میزبان این نشست بود و همچنین ریاست دورهای شورای اتحادیه اروپا را برعهده دارد نیز در سخنانی گفت: «آیا اکنون میتوانیم روند الحاق را برای کشوری که در حال جنگ است باز کنیم؟ فکر نمیکنم. اما آیا باید مسیر را ببندیم و بگوییم هرگز؟ این هم ناعادلانه خواهد بود.»
پروسه عضویت در اتحادیه اروپا بسیار زمان بر است و کشورهایی که نامزد عضویت در این اتحادیه هستند باید بتوانند استانداردهای خود را در زمینههای مختلف از حقوق بشر و وضعیت سیاسی و آزادی رسانهها گرفته تا امور مالی و شفافیت اقتصادی و دیگر موارد به سطح مورد انتظار اتحادیه اروپا برسانند. موضوعی که امکان دارد دهها طول بکشد.به عنوان مثال همان گونه که تاکید شد، ترکیه از سال ۱۹۸۷ رسما درخواست عضویت خود به اتحادیه اروپا را ارايه داده است، اما به رغم گذشت ۳۵ سال این کشور هنوز موفق به ورود به این اتحادیه نشده است. وضعیت حقوق بشر در ترکیه یکی از موانع اصلی ورود این کشور به اتحادیه اروپا است.
خبری از عضویت اوکراین در اروپا نیست!
اتحادیه اروپا برای اولین بار از تاریخ شکل گیریاش بودجهای ۵۰۰ میلیون دلاری برای خرید تسلیحات نظامی و کمک نظامی در نظر گرفت. شهروندان اوکراین پیش از جنگ میتوانستند برای مدتی کمتر از ۹۰ روز بدون نیاز به ویزا وارد کشورهای عضو اتحادیه اروپا شوند، این محدودیت اکنون برداشته شده است و اوکراینیها بدون نیاز به تمدید مدارک خود میتوانند در کشورهای عضو اتحادیه حضور داشته باشند.با ای حال در میان این همه هیاهوی تبلیغاتی، خبری از عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا نیست و در آینده نیز نخواهد بود.