به تازگی بر اثر عواملی همچون فروکش کردن کرونا و افزایش سفر‌های تابستانی و عدم سرمایه گذاری دولت قبلی در زیرساخت‌های پالایشگاهی با مشکل ناترازی بنزین در کشور مواجه شده ایم، به طوری که در برخی مواقع، میزان مصرف بنزین در کشور از تولیدش پیشی گرفته است.
برای کنترل مصرف سوخت همواره دو راهکار شامل قیمتی و غیر قیمتی پیش روی سیاستمداران وجود داشته است. در اوضاع کنونی، تمرکز دولت و وزارت نفت در بررسی‌های کارشناسی، استفاده از ابزار‌ها و راهکار‌های غیر قیمتی است تا بدون افزایش هزینه برای مردم، جهش مصرف و قاچاق سوخت کنترل شود.
یکی از راهکار‌های غیر قیمتی، کاهش سهمیه آزاد کارت‌های سوخت از ۲۵۰ به ۱۵۰ لیتر است که در گذشته نیز سابقه داشته و به خصوص در کنترل قاچاق سوخت نقش مهمی ایفا می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در مجموع با سهمیه ۶۰ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی و ۱۵۰ لیتر بنزین آزاد، امکان پیمایش ۲۱۰۰ کیلومتر برای هموطنان وجود دارد و عملاً اغلب قریب به اتفاق شهروندان نیازی به اعدادی بیش از این میزان پیدا نمی‌کنند.
به عقیده کارشناسان، از آنجایی که فروش بنزین نسبت به نفت خام ارزش افزوده بیشتری دارد، لازم است در زمینه تولید این فرآورده سرمایه گذاری‌های بیشتری داشته باشیم، به گونه‌ای که ضمن برآوردن نیاز‌های داخلی به صادرات آن مبادرت کنیم. نظرات قاسم ساعدی، عضو کمیسیون انرژی مجلس را در این خصوص جویا شدیم که در ادامه می‌آید.
ساعدی در خصوص ناترازی تولید و مصرف بنزین در کشور تصریح کرد: بروز این مشکل امری طبیعی است. سایه کرونا طی سال‌های گذشته بر کشور سنگینی می‌کرد و مسافرت‌ها محدود شد؛ اما با فروکش کردن این همه گیری، مردم به مسافرت‌های تابستانی رفته و سفر‌ها به اوج خودش رسیده است. یکی از دلایل مهم افزایش میزان مصرف بنزین در کشور، همین موضوع است. از طرف دیگر، محدودیت‌هایی در برخی پالایشگاه‌های تولید بنزین به وجود آمده و تولید آن کاهش یافته است. عدم اورهال کردن خطوط تولید بنزین در پالایشگاه‌های کشور نیز در بروز این ناترازی موثر بوده است.
وی در ادامه گفت: دولت و مجلس در حال بررسی موضوع و یافتن راهکارهایی برای آن هستند. مرکز پژوهش‌های مجلس و کمیسیون انرژی و کارگروه وزارت نفت در حال بررسی‌های علمی هستند. افزایش جایگاه‌های عرضه سی ان جی و تشویق استفاده از گاز به جای بنزین در دستور کار قرار گرفته است. حتی خطوط تولید خودرو‌ها نیز به منظور کاهش میزان مصرف بنزین بهینه سازی شده است. اقدامات خوبی در راستای حل مشکل ناترازی بنزین در کشور جریان دارد و وزیر نفت و کارگروه مربوطه در حال رصد توزیع و پخش فرآورده‌های نفتی هستند و برنامه‌های قابل قبولی در حال انجام است.
ساعدی خاطرنشان کرد: وضعیت ناترازی بنزین در فصول مختلف سال متفاوت است. در برخی فصول، ناترازی مثبت می‌شود و تولید بر مصرف پیشی می‌گیرد. اما در فصل تابستان که مسافرت‌ها به حداکثر می‌رسد، این ناترازی منفی طبیعی است، به ویژه که مردم دو سال نتوانستند به خاطر کرونا به مسافرت بروند و الان میزان سفر‌های مردمی به حداکثر رسیده است. امیدواریم مسئولان وزارت نفت بتوانند با استفاده از نظریات کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس و کمیسیون انرژی این ناترازی را رفع کنند.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: شکی نداریم که کنترل مرز‌ها و مبارزه با قاچاق بنزین می‌تواند در رفع مشکل ناترازی بنزین موثر باشد. هر چقدر مرز‌ها کنترل شوند و قاچاق بنزین سخت‌تر شود، کاهش ناترازی را خواهیم داشت. مرزبانی ها، نیروی انتظامی، نهاد‌های نظارتی بر عملکرد آن‌ها و ستاد مبارزه با قاچاق کالا باید به مدیریت مرز‌های کشور بپردازند و بستر قاچاق بنزین را از بین ببرند. دولت اصرار زیادی بر راه اندازی سامانه سوخت داشت تا بتواند میزان مصرف را در کشور مدیریت کند. با تمام تلاش‌های ستاد مبارزه با قاچاق سوخت، می‌توانیم بگوییم که این تلاش‌ها کافی نبوده و لازم است اقدامات شدیدتری به اجرا گذاشته شود. امکانات بیشتری باید در مرز‌ها از طریق هماهنگی بین بخشی برای مقابله با قاچاق سوخت در نظر گرفته شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: افزایش قیمت بنزین به منظور کنترل مصرف آن در برنامه دولت و مجلس نیست. دولت تلاش دارد با استفاده از نظریات کارشناسان راهکار‌های غیرقیمتی برای حل مشکل ناترازی بنزین پیدا کند. تغییر میزان سهمیه بنزین خانوار‌ها و کنترل جایگاه‌های مرزی از جمله این راهکارهاست. این سهمیه به گونه‌ای خواهد بود که نیاز‌های خانواده‌ها برای حمل و نقل برطرف شود و در ضمن به مدیریت مصرف و کنترل قاچاق کمک کند.
