مهاجرت نخبگان همواره یکی از دغدغه‌های مهم همه اقشار بود از مسئولان گرفته تا مردم عادی از رفتن نخبگان نگران می‌شوند و افسوس می‌خورند و آن را خسرانی برای کشور می‌دانند. در این میان به‌تازگی در گزارشی مهاجرت نخبگان از ۱۷۳ کشور مورد بررسی قرار گرفته است که نشان می‌دهد اوضاع ایران در مقایسه با سایر کشورها خیلی بد نیست. بر اساس آخرین آمارهای «گلوبال ایکانومی» (Globaleconomy)، ایران در جمع کشورهایی که با بیش‌ترین میزان پدیده خروج نیروی انسانی مواجه هستند، جای ندارد.
در این گزارش شاخص مهاجرفرستی بین ۱۷۳ کشور جهان و با ضریب ۱ تا ۱۰ از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۱ مشخص شده است. بر اساس این تحلیل کشور ساموآ با ضریب ۹.۹۰ در جایگاه نخست قرار دارد. جامائیکا و فلسطین رتبه‌های دوم و سوم مهاجرفرستی را به خود اختصاص داده‌اند.
بر اساس آخرین داده‌ها ایران در بین ۱۷۳ کشور با ضریب ۵.۳۰ در سطح متوسط و در رتبه ۹۶ است، موضوعی که نشان می‌دهد ایران در جمع کشورهای مهاجرفرست نیست.
بر اساس این شاخص کشوهای عراق رتبه ۵۸، پاکستان رتبه ۷۲، اوکراین ۸۰، کرواسی ۸۲، گرجستان ۸۹، هند ۹۰، رومانی ۹۴، لهستان ۱۱۳، مالزی ۱۱۴، ترکیه ۱۲۶، مجارستان ۱۲۷، یونان ۱۳۰، کره جنوبی ۱۴۰، عربستان ۱۴۳، ژاپن ۱۵۷، انگلیس ۱۵۱، اسرائیل ۱۵۲، هلند ۱۵۴، امارت ۱۵۵، فرانسه ۱۵۶، آلمان ۱۵۷، امریکا ۱۶۱، قطر ۱۶۶، نروژ ۱۷۱، سوئد ۱۷۲، استرالیا ۱۷۳ را به خود اختصاص داده‌اند.
خروج نخبگان دانشگاهی از کشور بسیار ضررآفرین است
با این حال خروج نخبگان دانشگاهی از کشور بسیار ضررآفرین است چراکه آن‌ها سرمایه‌های مملکت هستند، بررسی‌ها نشان می‌دهد که نخبگان به دنبال شغل مناسب، امکانات لازم برای ادامه تحصیل یا انجام امور آزمایشگاهی و تحقیقاتی خود هستند در غیر این صورت مجبور به مهاجرت می‌شوند.
نخبگان برای ارتقا و پیشرفت کشور نقش مهمی دارند، در این راستا به نظر می‌رسد برای حفظ نخبگان دانشگاه‌ها باید قوانینی تصویب شود تا این سرمایه‌های گران‌قدر کشور از امکانات خاصی ازجمله تجهیزات مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های تحقیقاتی، امکان سرمایه‌گذاری در بخش‌های خصوصی، شرکت‌های چندمنظوره و دانش‌بنیان و غیره بهره‌مند شوند. در نتیجه باید با ایجاد شرایط مطلوب از خروج نخبگان دانشگاهی جلوگیری کرد.
از طرفی خروج نخبگان احتمالاً به نارضایتی از شرایط زندگی و استخدام در ادارات و شرکت‌های داخلی مربوط است که نیازها و انتظارات آن‌ها از طرف دولت برآورده نمی‌شود که در این زمینه نیز نیاز است مشکلات برطرف شود.
مهاجرت برای ادامه تحصیل
رهبر انقلاب درباره بحث مهاجرت نخبگان، می‌گویند: «امروز در کشور جوانان نخبه می‌توانند رشد و پیشرفت کنند ولی همچنان که قبلاً هم گفته‌ایم تمایل یک نخبه برای مهاجرت به کشوری دیگر با این نگاه که بدهکار کشور است و پس از تحصیل بازخواهد گشت، مانعی ندارد.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ادامه می‌دهند: «اما مهاجرفرستی و اینکه عناصری در بعضی دانشگاه‌ها، جوان نخبه را از آینده مأیوس، و او را به ترک میهن تشویق می‌کنند، صریحاً خیانت به کشور و دشمنی با آن است.»
ایشان در ادامه با تأکید بر مسئله مانع‌زدایی از تولید، مهم‌ترین موانع تولید در کشور را موانع فرهنگی همچون «ناامیدی، احساس بی‌آینده بودن، بی‌همتی، بی‌حوصلگی، راحت‌طلبی، سرگرمی‌های مضرّ، احساس ناتوانی و خطرپذیر نبودن» برمی‌شمردند.
