نوآوری ودیعه ای الهی به انسان و راز دوام در طبیعت و زندگی است. نوآوری، منشاء تداوم و تحول است. بدون وجود نوآوری و خلاقیت، زیستن، نامفهموم است و ادامه حیات، بی اثر. انسان، یکی از خلاقیت ها و نوآوری های مدام اش، تشکیل جمع و جامعه و زندگی اجتماعی است. انسان، بدون اجتماع، از اشرفیت اش فاصله می گیرد.
با این حال، جامعه وزندگی اجتماعی، خودش بعضا با چالش ها و گرفتاری های مختلفی مواجه می شود که باز هم، بهره گیری از خلاقیت و نوآوری، سبب رهایی از این مشکلات می شود. در نتیجه، نوآوری و خلاقیت، علاوه بر آنکه برای حفظ و دوام جمعیت، حیاتی است، برای رفع موانع و سختی هایش نیز به نوآوری و خلاقیت نیاز دارد و جز این هم، راهی در کار نیست.
اکنون نیز، بسیاری از معضلات و مشکلات اجتماعی، از آنجا که نیاز نوآوری و خلاقیت دارند، به گونه ای دیگر، در راستای نواوری های اجتماعی توام با اشتغال و رفع بیکاری نیز، عمل می کنند. یعنی کسب و کارهایی به وجود می آید که به رفع چالش های اجتماعی نیز کمک می کند. هم ثروت می آفریند، هم نخوت را از بین می برد.
در این میان، به انها نواوری های عمومی یا نواوری اجتماعی میگوییم که در حکمرانی خوب ، بسیار اهمیت می یابد. در زیست بوم فناوری و نوآوری و بهره گیری از نواوری های باز و مردمی شرکت هایی در حوزه نواوری های اجتماعی را به وجود آورد که علاوه بر سیستماتیک کردن جامعه، به مقاومت و تاب اوری عدالت اجتماعی و در نهایت، توسعه و پیشرفت کشور می انجامد. این زیست بوم، شامل شاخه های مختلفی از جمله فرهنگی، اقتصادی، محیط زیستی و عرصه بین المللی است که با توجه به فراگیر بودن این شاخه ها، بیش از پیش می شود به اهمیت آن در جامعه پی برد.
ما اکنون با داشتن بیش از 11 هزار شرکت دانش بنیان و خلاق در کشور، کارخانه های نوآوری، خانه های خلاق و نوآوری، مراکز نوآوری و صندوق های جسورانه، می توانیم با جدیت بگوییم که زیست بوم حوزه نوآوری و خلاقیت در جامعه شکل گرفته است. در موردنواوری اجتماعی نیز، با توجه به تمدن دیرینه ما و وجود فرهنگی غنی ایرانی- اسلامی، می توانیم بگوییم که این زیست بوم، سال های سال است که در این خاک سر برآورده است و ریشه های قوی و محکمی هم دارد.
نوآوری های اجتماعی سبب محرومیت زدایی در سراسر کشور، بسط و گسترش آموزش در بین آحاد جامعه و همچنین ریشه کن کردن عوامل بیکاری و دمیدن روحیه کارآفرینی در بین اقشار مختلف و مقابله با بن بست ها و معضلات اجتماعی می شود
در سند تحول دولت مردمی سیزدهم ، چند راهبرد مهم وجود دارد که بر بال نوآوری، سوار می شود و از موانع عبور می کند. به عنوان مثال، شکل دهی جریان نوآوری اجتماعی در حوزه سبک زندگی و یا اموزش یکی از مواردی است که با حضور زیست بوم نوآوری و فناوری به نتیجه می رسد. ایجاد ساز وکارهای حمایت از شکل گیری بازار محصولات شرکت های نوآفرین در حوزه های مختلف، یکی دیگر از مواردی است که دولت مردمی، به آن جامه عمل خواهد پوشاند.
از سوی دیگر، در سند ملی توسعه فناوری های نرم و فرهنگی نیز که به عنوان یک سند بالادستی مطرح است، ما شاهد هستیم که بر نوآوری های اجتماعی تاکید فراوان و به حل معضلات اجتماعی با کمک گروه های مردمی در این زیست بوم توجه شده است.
اولویت های نوآوری های اجتماعی اما، نکته ای است که شرکت های خلاق و ایده پردازان سراسر کشور که خوشبختانه تعدادشان پرشمار است، باید به آنها توجه کنند. این اولویت ها، عبارتند از عدالت آموزشی، رفع محرومیت و فقرزدایی، سلامت و خانواده و سبک زندگی هستند. این عرصه، بسیار فراخ و گسترده است و استارتاپ ها و شرکت های خلاق و دانش بنیان، در کنار خانه های خلاق و نواوری تخصصی این حوزه می توانند علاوه بر آنکه گره های بسیاری را به سرعت بگشایند، کسب و کار خود را نیز رونق ببخشند و الگویی بومی را در زمینه زیست بوم نوآوری های اجتماعی ارائه کنند.
در این زمینه، حرف بسیار است و نکته فراوان. اما تنها به این نکته بسنده می کنم که ایران اسلامی، زمینی حاصل خیز و پر زر دارد. اما بالاتر از آن، منابع انسانی اش، بسیار ثروت آفرین تر و گوهربخش تر است. با تکیه به فرهنگ و همچنین زیست بوم نوآوری و خلاقیت، به زودی در انتظار الگویی به یادماندنی برای جهانیان خواهیم بود
