سازمان ملل متحد ۲۳ اوت مصادف با یکم شهریورماه را به عنوان “روزجهانی یادآوری تجارت برده و الغای آن” نامگذاری کرده است. تجارت برده و برده داری علی‌رغم آنکه چندین قرن از آن می‌گذرد همچنان در جهان فراگیر است و تبدیل به برده داری نوین شده است.
تجارت برده که از قرن پانزدهم میلادی در اقیانوس اطلس آغاز شد به سرعت در کشور‌های اروپایی و آمریکا گسترش یافت؛ اول پرتغالی‌ها و بعد اسپانیایی‌ها، فرانسوی‌ها، هلندی‌ها و انگلیسی‌ها، دانمارکی‌ها وارد این چرخه کثیف و غیرانسانی شدند و این روند ظالمانه به تمام اروپا سرایت کرد.
طبق آمار‌های منتشره از نیمه دوم قرن هفدهم، با ایجاد سیستم کشتزار در مستعمرات جنوبی آمریکای شمالی، تعداد برده‌های آفریقایی که برای کار در زمین به آمریکا آورده می‌شدند، افزایش ناگهانی یافت و برخی از شهر‌های ساحلی آمریکا عملاً به مرکز برده فروشی تبدیل شد.
سود تجارت ناشی از برده داری و بهره کشی از انسان‌ها به ویژه سیاهان و بومیان در آمریکا و کشور‌های اروپایی، جیب و چشم صاحبان این تجارت پرسود را به قدری پٌر و کور کرده بود که برده‌ها به عنوان یک انسان در نظر گرفته نمی‌شدند، بلکه کالا‌هایی برای خرید، فروش و استثمار بودند.
شکنجه، قتل، بهره کشی جنسی از زنان و کودکان سیاه‌پوست و بومی و ده‌ها ظلم دیگر از سوی سفیدپوستان آمریکایی و اروپایی سبب شد تا این برده‌ها در برابر سرنوشت خود ساکت نمانند و پایان شکل وحشیانه برده داری در غرب را در قرن نوزدهم رقم بزنند.
اگرچه به ظاهر برده‌داری در جهان امروزی به پایان رسیده و نشانه‌های بارز آن مربوط به سال‌های گذشته است؛ با این حال بشر همچنان با آن، البته به شیوه‌های جدید دست و پنجه نرم می‌کند. از قتل وحشیانه «جورج فلوید» گرفته تا کشتار هر روزه سیاه‌پوستانی که زیر فشار زانو و یا مشت و لگد پلیس آمریکا جان می‌بازند و یا مرگ هزاران کودک بومی بی‌گناه در کانادا و صد‌ها نمونه دیگر از نقض حقوق رنگین پوستان در کشور‌های اروپایی، همه و همه نشان از آن دارد که تفکر دوره برده داری در شکلی مدرن بروز و نمود یافته است. با این وجود کشور‌های غربی مانند آمریکا این بخش از تاریخ سیاه خود را همچنان به حاشیه می‌برند.
طی سال‌های اخیر، درست از زمانی که «فردی گری» جوان سیاه‌پوستی که به خاطر خشونت پلیس آمریکا و جراحات در ناحیه ستون فقرات و نخاع کشته شد و به لطف شبکه‌های اجتماعی، جهان بخشی از چهره واقعی آمریکا را به نظاره نشست و کشتار هدفمند سیاه‌پوستان مورد اعتراض افکار عمومی جهان قرار گرفت. سال گذشته نیز که افسر پلیس به مدت ۹ دقیقه پای خود را بر گردن فلوید فشرد و او را به قتل رساند، نه تنها مردم آمریکا بلکه مردم جهان با برچیدن و آتش زدن نماد‌های برده داری خشم و انزجار خود را به نمایش گذاشتند.
در این میان کشور‌های اروپایی نیز هر کدام به سهم خود سعی می‌کنند نقش خود را در تاریخ برده داری انکار کنند. یکی از آن کشورها سوئد است که نقشی فعال در حوزه تجارت برده داشته، ولی با انکار این بخش از تاریخ خود تلاش کرده تا از خود چهره‌ای انسانی و مدعی حقوق بشر به جهانیان ارائه دهد.
فرانسه، انگلیس، دانمارک، هلند، آلمان و دیگر کشور‌های غربی که اکنون در صف کشور‌های مدعی حقوق بشر قرار گرفته اند، در حالی تاریخ برده داری خود را به فراموشی سپرده اند که انگار از یاد برده‌اند اقلیت‌های نژادی در این کشورها با چه پیامد‌های نژادپرستی نهادینه و سیستماتیکی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ از نابرابری واضح در حق مسکن، بازار کار، دسترسی به مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی و رفتار‌های نژادپرستانه توهین آمیز گرفته تا اخراج آن‌ها به کشور‌های خود و یا دیگر کشورها.
طبق برآورد‌ها و تحقیقات جهانی، در حال حاضر بیش از ۴۵ میلیون نفر در جهان قربانی برده داری نوین هستند و سهم کشور‌های غربی مانند گذشته در این تجارت قابل توجه و تامل است.
