نگاه متفاوت ایران و غرب به مذاکرات وین

گاردین نوشت: مذاکرات بین قدرت‌های جهانی و ایران برای نجات توافق هسته‌ای 2015 پس از پنج ماه وقفه، روز دوشنبه در وین از سر گرفته می‌شود، اما انتظارات برای دستیابی به موفقیت کم است.

 این گفتگوها می تواند ایران را از صدها تحریم اقتصادی غرب رهایی بخشد یا به تشدید فشارهای اقتصادی منجر شود.

میزان مطالبات مذاکره‌ای ایران، دیدگاه دولت جدید در تهران و ترس غرب از اینکه ایران مخفیانه برنامه هسته‌ای خود را توسعه می دهد، حس بدبینی را ایجاد کرده است.

جو بایدن پیشنهاد داده است که ایالات متحده را به توافق هسته ای بازگرداند، اما ایران و امریکا بر سر تحریم هایی که باید برداشته شوند و اینکه چگونه ایران گام های بازگشت هسته ای را برمی دارد، اختلاف دارند.

دولت جدید ایران می گوید به مذاکرات می‌آید اما نه صرفاً برای اینکه مذاکرات را از آنجاکه شش دور قبلی به پایان رسیده شروع کند، بلکه برای استفاده از کارت‌های جدید: درخواست غرامت مالی از آمریکا برای تحریم‌های قبلی و تضمین عدم خروج آمریکا از توافق. غرب هر دو خواسته را غیرواقعی می‌داند و در صورت پیگیری جدی در وین، مذاکرات محکوم به شکست است. بایدن گفته است که اگر دوباره به توافق بپیوندد، دولتش دیگر آن را ترک نخواهد کرد و این تنها تضمینی است که طبق قانون اساسی می تواند بدهد.

دیپلمات‌های غربی اذعان می‌کنند که مشخص نیست دولت جدید خواهان توافق است یا دارد زمان می خرد تا به طور پنهانی برنامه هسته‌ای را تقویت کند. رابرت مالی، رئیس تیم مذاکره‌کننده آمریکا، گفت: «اگر رویکرد ایران این باشد که سعی کند از مذاکرات به عنوان پوششی برای برنامه هسته‌ای تسریع شده استفاده کند و همانطور که می‌گویم مذاکرات را طول بدهد، ما طوری پاسخ می دهیم که ترجیح ما نیست. هیچ کس نباید تعجب کند که در آن مقطع فشارها بر ایران افزایش یابد.»

دیپلمات‌های بریتانیا تمایلی ندارند بگویند که ایران اکنون تنها چهار تا شش هفته تا «زمان گریز» برای جمع‌آوری مواد شکافت‌پذیر کافی برای یک سلاح هسته‌ای فاصله دارد. غرب تا حدودی تصویر نامشخصی از ایران دارد زیرا بازرسان هسته‌ای سازمان ملل از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دسترسی کامل به سایت‌های هسته‌ای مورد مناقشه محروم شده‌اند و مذاکرات هفته گذشته برای بازگرداندن دسترسی به شکست انجامید. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه بار دیگر پیشنهاد بازگشت به تهران را داد، اما پاسخی دریافت نکرد.

در صورت شکست مذاکرات وین، این احتمال وجود دارد که ایالات متحده و متحدانش ماه آینده در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با درخواست برای یک نشست اضطراری، با ایران مقابله کنند. نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، در حال ایجاد ائتلافی برای اتخاذ تدابیر سخت علیه ایران در صورت شکست مذاکرات است.

دیپلمات‌ها تردید دارند که ایران تحت فشار اقتصادی یا سیاسی کافی برای پیوستن به این توافق باشد.

لغو تحریم های اقتصادی همچنان یک هدف محبوب در داخل ایران است. عمر کرمی، عضو سابق انستیتوی واشنگتن، هشدار می‌دهد که سیاستمداران ایرانی «به مخاطبان داخلی خود می گویند که ایران برای تضمین رفع تحریم‌ها، حتی نیازی به بلند کردن انگشت روی میز مذاکره هم ندارد».