«سیدجلال ساداتیان» مدیرکل پیشین شرقآسیای وزارت خارجه با اشاره به اعلام قطع یکجانبه همکاری از سوی چین با آمریکا و پیامدهای آن در گفتوگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: واقعیت این است که بسیاری از تحلیلگران و حتی مقامهای سیاسی در واشنگتن و پکن و سایر کشورها، فکر نمیکردند که رئیس مجلس نمایندگان ایالات متحده در جریان تور خود به شرق آسیا، با و اسکورت نظامی وارد تایوان شود، اما در نهایت این اتفاق رخ داد. نانسی پلوسی بهرغم تهدیدهای چین، وارد تایوان شد و در این سفر لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا هم با او همراه شد. به نظر میرسد که آمریکا با این اقدام پیام مهمی، به خصوص در عرصه نظامی و امنیتی به چین مخابره کرد. اینکه حساسیت چینیها چرا تا به اینجا ادامه پیدا کرده و اساساً آنها این اقدام آمریکا را نقض حاکمیت و تهدید منافع امنیتی و سیاسی خود میدانند، اما آنچه در این بین اهمیت دارد، جدیدترین واکنش پکن است.
وی ادامه داد: چندی پیش وزارت خارجه چین اعلام کرد که پکن دیدارهای آتی بین وزرای دفاع چین و آمریکا را لغو کرده و به همکاری در حوزه ایمنی دریایی با واشنگتن خاتمه خواهد داد. از سوی دیگر چینیها اعلام کردهاند که همکاری خود با آمریکا در حوزههایی نظیر بازگرداندن مهاجران غیرقانونی، همکاری قضایی، جنایات فراملی و تغییرات آبوهوایی را به حالت تعلیق در میآورند. از منظری دیگر ارتش چین شلیک چندین موشک متعارف در آبهای نزدیک تایوان را به عنوان بخشی از برنامه رزمایش خود اعلام کرده که باید آن را بزرگترین رزمایش نظامی پکن در تنگه تایوان دانست. در مورد تعلیق همکاریها از سوی چین باید به این نکته اشاره کنم که این همکاریها از سوی پکن و به صورت یکجانبه اتخاذ شدهاند و آمریکا هم این اقدام را غیرمسئولانه میداند. اینکه ایالات متحده در شرایط کنونی به غیر از محکوم کردن این اقدامها، دست به چه کاری خواهد زد، مشخص نیست ولی آنچه مهم خواهد بود، احتمال گسترش این تنشها به حوزه اقتصاد است.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: آنچه در مورد تنش چین و آمریکا از گذشته و به خصوص از زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ مهم به نظر میرسید، مساله اقتصاد و تجارت دوجانبه بین این دو غول اقتصادی است. واقعیت این است که چین سرمایهگذاریهای زیادی را در ایالات متحده انجام داده و در مقابل آمریکا هم بخشی قابل توجهی از نیازهایش را از چین دریافت میکند. چینیها از قدیمالایام این موضوع را به خوبی میدانند که اگر بخواهند با واشنگتن به دعوای اقتصادی وارد شوند، باید بتوانند برای چندین مدت خود را زنده نگه دارند و به همین دلیل آنها حالا ذخیره ارزی هزار میلیارد دلاری دارند. اما در این میان باید متوجه بود که اگر آمریکا هم از ناحیه چین به خصوص در محور اقتصاد و تجارت دوجانبه مورد هدف قرار بگیرد، با چالش روبهرو میشود و برای آن میزان کالا یا خدماتی که از چین وارد خاک آمریکا میشده است، جایگزین یا جایگزینهایی مانند ژاپن، مالزی، ویتنام، سنگاپور و غیره را پیدا کند.
ساداتیان افزود: چینیها به خوبی میدانند که ممکن است آمریکاییها در صورت کشیده شدن درگیری آنها به محور اقتصادی با کمی سختی مثل خرید کالا و خدمات گرانتر مواجه شوند اما به هر ترتیب واشنگتن میتواند یک راهی برای فرار از این موضوع و جایگزین کردن آن پیدا کند. در این مسیر باید متوجه بود که ایالات متحده و ساختار سیاسی – اقتصادی آن هم به این جمعبندی رسیده که شاید در آینده نه چندان دور وارد تنش چندضلعی با چین در حوزه اقتصادی و تجاری شود و به همین دلیل معتقدم که آنها هم خودشان را از قبل آماده کردهاند. اینکه بگوییم سفر نانسی پلوسی به عنوان رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان نسنجیده انجام شده کاملاً اشتباه است؛ چراکه آمریکا با برنامه و برآوردهایی که از قبل داشت وزیر دفاع را همراه وی به تایوان فرستاد تا تهدیدات نظامی چین را خنثی کند، به همین جهت در صورت بالا گرفتن تنش میان چین و آمریکا در محور اقتصادی هم، واشنگتن آماده دفع تهدیدات چین و اجرای یک سناریوی جدید خواهد بود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: فارغ از تبعات اقتصادی که بدان اشاره کردم باید به این نکته توجه شود که ایالات متحده با یک طرحریزی مدون و یک هدف مشخص، وارد مجادله با چین شد. به اعتقاد من و با توجه به مستندات و دادههایی که در مورد پرونده اوکراین مطرح است، ایالات متحده با تدارک سفر رئیس مجلس نمایندگان به نوعی میخواست چین را همانند روسیه در قضیه تایوان تحریک کند که تا حد زیادی هم موفق شد. اینکه دیده میشود وزیر دفاع آمریکا همراه نانسی پلوسی به تایوان میرود، عملاً مخابره این پیام به پکن است که ارشدترین مقام نظامی واشنگتن دقیقاً در وسط منافع چین قرار دارد. آمریکا با این اقدام اول چین را تحریک کرد و در سطح دوم، تحقیر پکن را در دستور کار قرار داد؛ چراکه واشنگتن این باب را باز کرد که اگر چینیها دست به اقدام نظامی نزنند حیثیتشان به خطر خواهد افتاد. در نهایت باید گفت که سومین هدف آمریکا از سفر پلوسی به تایوان را باید مشغول کردن چین برای فاصله گرفتن این کشور از روسیه دانست تا اتحاد در مورد اوکراین را در این محور با مشکل روبهرو کند.